Cortisone-injectie (corticosteroïden): werkingsduur en bijwerkingen

Last Updated on 13 februari 2024 by M.G. Sulman

Een cortisone injectie kan in de heup, rug, knie, voet, schouder, elleboog of pols/hand gezet worden. Cortisone-injecties worden gebruikt voor de behandeling van veel orthopedische problemen, waaronder artritis, peesontsteking en slijmbeursontsteking. Een corticosteroïden injectie in een gewricht of pees(schede) kan poliklinisch gebeuren of onder geleiding van echo. Cortison is een bijnierschorshormoon en het wordt ook wel corticosteroïd genoemd. Het is een natuurlijk steroïdhormoon dat in de lever snel wordt omgezet in het natuurlijke bijnierschorshormoon hydrocortison (cortisol). Bijnierschorshormoon heb je nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan. Daarnaast remt het ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Cortisone is een sterke ontstekingsremmer die ofwel via tabletten ofwel via injecties wordt toegediend. Cortison werd in 1935 ontdekt in de menselijke bijnierschors. De bijnieren zitten bovenop de nieren en produceren in hun cortex niet alleen cortisone maar ook andere belangrijke bijnierhormonen zoals adrenaline en oestrogeen.

Functie van cortisone

Cortisone is een natuurlijk steroïdhormoon dat in de lever wordt omgezet in zijn biologisch actieve vorm, cortisol. Cortisol is een absoluut vitaal hormoon dat ingrijpt in veel processen in het lichaam, bijvoorbeeld de vetstofwisseling, de suikerbalans, maar ook de eiwitomzetting.

Een cortisone-injectie wordt gebruikt vanwege haar ontstekingsremmende en immunosuppressieve werking. Een ontsteking gaat altijd gepaard met zwelling, warmte, roodheid, pijn en functieverlies. Bij lokale toepassing van cortisone in een gewricht kan het de ontsteking remmen en de symptomen verlichten, maar de oorzaak van het probleem wordt niet aangepakt.

Cortisone-injectie

Cortisone-injecties dienen vooral om pijn en ontstekingen in een specifiek deel van je lichaam te verlichten. Ze worden meestal in gewrichten geïnjecteerd, zoals je enkel, elleboog, heup, knie, schouder, ruggengraat of pols. Een cortisone-injectie in de pols wordt bijvoorbeeld gebruikt om ontstekingen en pijn in het polsgewricht te verminderen. Het kan overwogen worden voor een peesontsteking van de pols, het carpaaltunnelsyndroom, artrose van de pols of andere inflammatoire aandoeningen.

Zelfs de kleine gewrichten in je handen of voeten kunnen baat hebben bij cortisone-injecties. Een cortisone-injectie in de duim wordt bijvoorbeeld gedaan om ontstekingen en pijn te verminderen, vooral bij aandoeningen zoals tendinitis (peesontsteking) of artrose in het duimgewricht, bekend als ‘duimartrose’ of ‘rhizarthrose’. De injectie bevat corticosteroïden, die ontstekingen remmen en de symptomen verlichten.

Een cortisone-injectie bestaat uit een corticosteroïd (​een ander woord voor cortisone) en een middel om te verdoven. Het wordt gezet in een pees of gewricht. Plaatselijke corticosteroïden worden gebruikt bij ontstekingen van een gewricht, peesschede en/of slijmbeurs.  Vaak kun je er een krijgen op het kantoor van je huisarts. Vanwege mogelijke bijwerkingen is het aantal injecties dat je per jaar kunt krijgen over het algemeen beperkt.

Indicaties en toepassingen

Bij welke aandoeningen of klachten?

Cortisone-injecties worden vooral gedaan ter behandeling van inflammatoire artritis, zoals reumatoïde artritis. Ze kunnen ook deel uitmaken van de behandeling van andere aandoeningen, waaronder:

• rugpijn
• slijmbeursontsteking (bursitis)
• jicht
• artrose
• artritis psoriatica
• reactieve artritis
• reumatoïde artritis
• peesontsteking (tendinitis)
• carpaal tunnel syndroom (CTS)

Ontstekingsremmend

Cortisone is een zeer krachtige ontstekingsremmer. Het is geen pijnstillend medicijn; het behandelt alleen de ontsteking. Wanneer de pijn door cortisone wordt verminderd, komt dit doordat de ontsteking is verminderd.

Alternatief

Het alternatief wat vaak gebruikt wordt zijn ontstekingsremmende tabletten (NSAID’s) zoals diclofenac, ibuprofen, naproxen, die aangetoond bijwerkingen hebben zoals maagklachten en maagbeschadiging en veel minder effectief zijn.

Heuppijn opgelost met corticosteroïden injectie (video)

Werkingsduur

Door cortisone in een bepaald ontstekingsgebied te injecteren, kunnen zeer hoge concentraties van de medicatie worden toegediend terwijl mogelijke bijwerkingen tot een minimum worden beperkt. Cortisone-injecties werken meestal binnen een paar dagen (soms enkele weken) en de effecten kunnen tot enkele weken tot langdurig aanhouden.

Cortisone kan gemengd worden met een ander medicijn dat pijnstillende effecten kan hebben. Orthopedisch chirurgen zullen bijvoorbeeld vaak cortisone mengen met een lokaal anestheticum om zowel onmiddellijke als langdurige pijnverlichting te bieden.

Bovendien kan die toegevoegde verdoving nuttig zijn vanuit diagnostisch oogpunt. Als de pijnstilling snel optreedt, weet de arts dat de plaatselijke verdoving op de juiste plaats is toegediend en dat dus ook de cortisone op de juiste plek is geïnjecteerd.

Behandelplan

Een cortisone-injectie maakt vaak deel uit van een groter behandelplan. Deze injecties geven tijdelijke verlichting. Een behandelplan kan bijvoorbeeld verder bestaan uit de volgende onderdelen:

Fysiotherapie

Het versterken van spieren en andere zachte weefsels helpt pijn en andere symptomen van bijvoorbeeld artritis te verlichten.

Overgewicht verliezen

Het kwijtraken van overtollige kilo’s kan de belasting op een gewricht verminderen. Nog een reden om overtollig gewicht te verliezen: cortisone-injecties kunnen minder effectief zijn bij het verlichten van pijn bin geval van bijvoorbeeld knieartrose bij patiënten met obesitas.

Leefstijlveranderingen

Eenvoudige veranderingen in je leefstijl, zoals het wisselen van schoeisel, kunnen het aantal microtrauma’s dat een gewricht dagelijks ervaart, verminderen. Bepaalde maatregelen kunnen de biomechanica van een gewricht verbeteren en mogelijk de noodzaak voor aanvullende cortisone-injecties verminderen of elimineren.

Beperkt aantal cortisone-injecties

Te veel cortisone-injecties kan het kraakbeen in een gewricht  beschadigen. Daarom beperken meestal het aantal cortisone-injecties in een gewricht. Over het algemeen mag je niet vaker dan om de zes weken en meestal niet vaker dan drie of vier keer per jaar cortisone-injecties krijgen.

Nadelen en bijwerkingen van cortisone-injectie

Bijwerkingen op korte termijn

Bijwerkingen op korte termijn komen zelden voor, maar kunnen bestaan uit:

• Het krimpen en lichter worden van de huidskleur waar de spuit is gezet.
• Infectie. De arts zal je huid van te voren desinfecteren om dit risico te beperken.
• Bloeden door gebroken bloedvaten in de huid of spieren.
• Opvliegers: je gezicht en hals worden ineens rood en je gaat zweten (1-2 dagen na de injectie).
• Je menstruatiepatroon kan tijdelijk veranderen (dagen tot weken na de injectie).
• Verergering van ontsteking in het geïnjecteerde gebied als gevolg van reacties op de medicatie (flare-up na injectie).
• Pezen kunnen worden verzwakt door injecties met corticosteroïden en peesrupturen zijn gemeld.
• Hartkloppingen.

Als je diabetes hebt, dan kan je bloedsuikerspiegel de eerste dagen na de injectie verhoogd zijn. Als je een infectie hebt, dan kunnen deze injecties het herstel bemoeilijken. Je kunt deze behandeling mogelijk niet krijgen als je problemen hebt met de bloedstolling.

Hartkloppingen na cortisone-injectie

Na een cortisone-injectie kun je last krijgen van hartkloppingen. Deze bijwerking wordt veroorzaakt door de invloed van corticosteroïden op het cardiovasculaire systeem. Sommige mensen kunnen een verhoogde hartslag, een gevoel van onregelmatige hartslagen of hartkloppingen ervaren. Deze reactie kan te wijten zijn aan de tijdelijke toename van adrenaline in je lichaam als reactie op de cortisone. Bespreek dergelijke symptomen onmiddellijk met de behandelend arts, aangezien ze kunnen wijzen op een individuele gevoeligheid of onderliggende cardiovasculaire problemen.

Bijwerkingen op langere termijn

Bijwerkingen op lange termijn zijn afhankelijk van de dosis en hoe vaak je deze behandeling krijgt. Bij hogere doses en frequente injecties zijn mogelijke bijwerkingen:

• Het dunner worden van de huid.
• Gemakkelijk blauwe plekken krijgen.
• Gewichtstoename.
• Hogere bloeddruk.
• Staarvorming.
• Dunner worden van de botten (osteoporose).
• Zeldzame maar ernstige schade kan ook optreden aan de botten van de grote gewrichten (avasculaire necrose, wat het gevolg is van tijdelijk of permanent verlies van bloedtoevoer naar het bot).

Cortisone-injectie en het COVID-19-vaccin

Corticosteroïd injecties zijn mogelijk van invloed op de immuunrespons na vaccinatie. Vaccinatie houdt geen risico in voor patiënten die behandeld werden/worden met infiltraties, maar de bescherming na vaccinatie kan mogelijk suboptimaal zijn. Om die reden wordt geadviseerd de steroïde injectie te plaatsen tot 1 à 2 weken vóór de eerste vaccin dosis of niet dringende steroïde injecties uit te stellen tot 1 à 2 weken na de tweede vaccindosis.

Doet een cortisone-injectie pijn?

Meestal zal je wat ongemak voelen tijdens het zetten van een cortisone-injectie. De meeste mensen verdragen deze injecties echter goed. Het is mogelijk om een pijnstillende zalf of pleister voor een injectie te krijgen.

Een cortisone-injectie varieert in de hoeveelheid pijn en ongemak die ze kunnen veroorzaken. Enkele factoren die van invloed zijn op de mate van pijn die een injectie kan veroorzaken, zijn de locatie van de injectie en de maat van de naald. Het is niet verrassend dat grotere naalden meer pijn veroorzaken dan kleinere.

Bepaalde cortisone-injecties zullen meer pijn doen dan andere op basis van hun locatie. Injecties in de handpalm en voetzool kunnen bijzonder pijnlijk zijn. Injecties doen de meeste pijn wanneer de cortisone in een kleine ruimte wordt toegediend.

Cortisone-injectie en alcohol

Er is geen enkel bezwaar tegen (matig) alcoholgebruik na de toediening van een corticosteroïden injectie.

Kosten

De kosten van de injectie vallen in Nederland onder de verzekerde basiszorg en daarbij behorende voorwaarden.

Uitleg van een arts over cortisone-injecties

Dr. Stefan Tolan van de Steadman Hawkins Clinic of the Carolinas bespreekt cortisone injecties en wanneer ze worden gebruikt.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over cortisone-injectie,  of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.