Last Updated on 10 december 2023 by M.G. Sulman
Een schildklierstorm is een zeldzame, maar gevaarlijke complicatie van hyperthyreoïdie, waarbij een overactieve schildklier leidt tot levensbedreigende situaties zoals een hartstilstand of orgaanfalen. De symptomen zijn heftig: hoge koorts, snelle hartslag, hoge bloeddruk, overgeven, diarree en onrust. In het begin zie je hoge bloeddruk, maar later kan het omslaan naar lage bloeddruk en shock. Zelfs hartfalen en een hartaanval kunnen voorkomen. Zelfs met behandeling is er een risico op overlijden. De behandeling omvat jodium en medicijnen om de schildklierhormoonproductie te verminderen. Controle van de lichaamstemperatuur en intraveneuze vloeistoffen zijn ook essentieel. Bètablokkers worden gebruikt om de effecten van schildklierhormoon te verminderen. Sommige patiënten hebben zelfs intensieve zorg nodig.
Wat is een schildklierstorm?
Schildklierstorm, ook wel bekend als thyreotoxische crisis, is een plotselinge, levensbedreigende complicatie van hyperthyreoïdie. Hierbij veroorzaakt een overactieve schildklier ernstige problemen in verschillende lichaamssystemen. Ondanks behandeling en ondersteunende maatregelen, kan de sterfte variëren van 8 tot 25%. Het is daarom ontzettend belangrijk om het snel te herkennen en zo snel mogelijk te behandelen om het risico op overlijden te verminderen.
Schildklierstorm is levensbedreigend. Daarom is directe medische zorg vereist.
Wie loopt het risico op een schildklierstorm?
Schildklierstorm is een complicatie van hyperthyreoïdie. Mensen met aandoeningen die leiden tot een overactieve schildklier, zoals de ziekte van Graves of een toxisch adenoom, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een schildklierstorm.
Vrouwen lopen een hoger risico op schildklierstorm dan mannen. De gemiddelde leeftijd waarop iemand een schildklierstorm ervaart, ligt tussen de 42 en 43 jaar.
Hoe vaak komt een schildklierstorm voor?
Schildklierstormen zijn zeldzaam. Ongeveer 5 tot 7 op de 1 miljoen mensen in Nederland maken een schildklierstorm mee.
Symptomen van een thyreotoxische crisis
Symptomen van een schildklierstorm zijn:
- Snelle hartslag (tachycardie) boven 140 slagen per minuut, met mogelijke atriale fibrillatie.
- Hoge koorts.
- Aanhoudend zweten.
- Beven.
- Agitatie.
- Rusteloosheid.
- Verwardheid.
- Diarree.
- Bewusteloosheid.
Deze symptomen lijken op die van hyperthyreoïdie, maar zijn abrupter, ernstiger en extremer. Daarom kunnen mensen met een schildklierstorm mogelijk niet zelf zorg zoeken.
Oorzaken en risicofactoren
De overgang van hyperthyreoïdie naar schildklierstorm kan worden getriggerd door verschillende niet-schildklieraandoeningen, waaronder koorts, sepsis, uitdroging, hartaanval en zelfs psychiatrische ziekten. Mensen lopen een groter risico op deze heftige overgang als hun hyperthyreoïdie niet volledig wordt behandeld of als ze stoppen met hun schildkliermedicijnen. Vooral degenen met onderliggende oorzaken zoals de ziekte van Graves, toxische multinodulaire struma, solitair toxisch adenoom of blootstelling aan bepaalde medicijnen lopen extra gevaar.
Schildklierstorm kan zelfs optreden bij mensen met niet-herkende thyreotoxicose (een lichamelijke toestand waarbij er te veel schildklierhormoon in het bloed aanwezig is) die operaties, bevalling, infecties, of blootstelling aan specifieke medicijnen en contrastkleurstoffen hebben ondergaan.
Wat zijn de mogelijke triggers? Hier zijn enkele precipiterende factoren:
- Ernstige infectie
- Diabetische ketoacidose
- Hypoglykemie
- Schildklieroperatie
- Niet-schildklierchirurgie
- Bevalling
- Struma ovaria (een zeldzame eierstoktumor)
- Molaire zwangerschap (bij een mola-zwangerschap is er bij of kort na de bevruchting iets misgegaan en groeit alleen de placenta door en is er geen vruchtje)
- Trauma (bijvoorbeeld heupfractuur)
- Brandwonden
- Myocardinfarct
- Longembolie
- Hartfalen
- Radioactieve jodiumbehandeling
- Medicatiebijwerking (verdovingsmiddelen, salicylaat, pseudo-efedrine, amiodaron)
- Blootstelling aan jodiumhoudend contrast
- Stopzetting van antithyreoïde behandeling
- Emotionele stress
- Intensieve oefening of beweging
Onderzoek en diagnose
De diagnose van een schildklierstorm is serieus en vereist snelle actie. Als je symptomen ervaart of denkt dat iemand anders een schildklierstorm doormaakt, bel dan onmiddellijk 112.
Bij een vermoeden van een schildklierstorm meten artsen schildklierhormoonspiegels via een bloedtest. Bij hyperthyreoïdie en een schildklierstorm zijn de niveaus van schildklierstimulerend hormoon (TSH) doorgaans laag, terwijl T3- en T4-hormonen hoger dan normaal zijn.
Behandeling van een schildklierstorm
De behandeling begint vaak nog voordat de laboratoriumresultaten beschikbaar zijn, met medicijnen zoals propylthiouracil (PTU) of methimazol (Tapazole) om de schildklierhormoonproductie te verminderen.
Schildklierstorm vereist onmiddellijke zorg omdat het van invloed is op alle systemen van je lichaam. Mensen met hyperthyreoïdie kunnen verschillende behandelingen ondergaan, zoals radioactief jodium of medicatie om de schildklierfunctie te onderdrukken. Zwangere vrouwen vermijden radioactief jodium en ondergaan mogelijk een operatie om de schildklier te verwijderen.
Vermijd zelfmedicatie met jodium als je een schildklierstorm hebt, omdat dit de situatie kan verergeren. Als de schildklier wordt vernietigd of operatief verwijderd, moet je mogelijk synthetische schildklierhormonen gebruiken voor de rest van je leven.
Zorg goed voor jezelf en zoek direct medische hulp als je vermoedt dat er iets mis is!
Prognose
Een schildklierstorm vereist onmiddellijke, krachtige medische noodhulp. Zonder behandeling kan een schildklierstorm leiden tot congestief hartfalen of met vocht gevulde longen.
Het sterftecijfer voor mensen met onbehandelde schildklierstorm wordt geschat op 75 procent.
De overlevingskansen bij een schildklierstorm nemen toe als je snel medische hulp zoekt. Gerelateerde complicaties kunnen verminderen zodra je schildklierhormoonspiegels weer binnen het normale bereik liggen, ook wel ‘euthyroid’ genoemd.
Preventie
De meest effectieve manier om de ontwikkeling van een schildklierstorm te voorkomen, is door je aan je behandelingsregime te houden van je schildklieraandoening. Neem je medicatie zoals voorgeschreven. Houd je aan al je afspraken met je arts en volg eventuele opdrachten voor bloedonderzoek op zoals voorgeschreven.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een schildklierstorm, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
