Last Updated on 20 april 2023 by M.G. Sulman
Jodium is een essentieel sporenelement, wat betekent dat je lichaam het nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Je kunt dit mineraal niet zelf aanmaken en je moet het via je voeding of als supplement binnenkrijgen. Jodium is belangrijk voor de schildklierfunctie. De schildklier is een vlindervormig orgaan in hals nek dat hormonen produceert die lichamelijke activiteiten reguleren, zoals het metabolisme (de omzetting van voedsel in energie). Je kunt jodium in voedingsmiddelen vinden. Van nature komt jodium voor in zeevis, eieren, zuivelproducten en zeewier. Toegevoegd jodium zit in Nederland in sommige vleeswaren, gejodeerd keukenzout en bakkerszout. De meeste mensen zouden regelmatig zout verrijkt met jodium moeten gebruiken om voldoende jodium binnen te krijgen via hun voeding.
Wat is jodium?
Jodium is een mineraal dat essentieel is voor een normale groei en voor de ontwikkeling van de hersenen. Een gezond voedingspatroon moet voldoende jodium bevatten. Een jodiumtekort of ene teveel aan jodium kan gezondheidsproblemen veroorzaken. Mensen die weinig of geen brood eten of brood zonder gejodeerd zout, zoals veel biologisch brood of een deel van het thuisgebakken brood, lopen het risico op een jodiumtekort, aldus het Voedingscentrum.1Voedingscentrum. Jodium. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/jodium.aspxjodiu (ingezien op 20 april 2023)
Functie: wat doet jodium?
Thyroxine is een prohormoon dat geproduceerd en afgescheiden wordt door de schildklier. Om schildklierhormoon te kunnen aanmaken, heeft de schildklier jodium nodig. Thyroxine is belangrijk voor de groei van botten en zenuwen, en hoe eiwitten, vetten en koolhydraten in het lichaam worden gebruikt.
Jodium is belangrijk vóór de geboorte en bij baby’s en jonge kinderen. Het is essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel, de zintuigen, alertheid en coördinatie.
Jodium in voeding
Welke voeding is rijk aan jodium?
Zeewier (zoals kelp, nori, kombu en wakame) is één van de beste voedselbronnen van jodium.
Andere goede bronnen zijn zeevis, eieren, zuivelproducten, en sommige vleeswaren. OIn Nederland wordt jodium toegevoegd aan:
- bakkerszout voor het bakken van brood en broodvervangers
- gejodeerd keuken- en tafelzout
- gejodeerd dieetzout
- nitrietpekelzout voor vleeswaren
Jodium in voeding top 10
Hieronder staan de top 10 voedingsmiddelen met jodium, waarbij de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per 100 gram erbij staat aangegeven:
- Zeewier (gedroogd): 1.989 mcg jodium (1326% ADH)
- Kabeljauw: 116 mcg jodium (77% ADH)
- Kreeft: 100 mcg jodium (67% ADH)
- Yoghurt: 60 mcg jodium (40% ADH)
- Melk: 56 mcg jodium (37% ADH)
- Eieren: 13 mcg jodium (9% ADH)
- Garnalen: 35 mcg jodium (23% ADH)
- Tonijn: 17 mcg jodium (11% ADH)
- Zeevruchten (gemiddeld): 66 mcg jodium (44% ADH)
- Zout (gejodeerd): 45 mcg jodium (30% ADH)
ADH van jodium
ADH staat voor aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Dit is een maat om aan te geven hoeveel van een voedingsstof je dagelijks nodig hebt.
| Leeftijd | ADH jodium (in microgram) |
| 6-11 maanden | 50 |
| 1-2 jaar | 70 |
| 2-5 jaar | 90 |
| 6-9 jaar | 120 |
| 9-13 jaar | 150 |
| 14-17 jaar | 150 |
| 18 jaar en ouder | 150 |
| Zwangere vrouwen | 200 |
| Vrouwen die borstvoeding geven | 200 |
Wat gebeurt er als je te veel jodium inneem?
Het langdurig innemen van hoge doses jodium kan de werking van je schildklier veranderen. Dit kan leiden tot een breed scala aan verschillende symptomen, zoals gewichtstoename.
Als je jodiumsupplementen gebruikt, neem dan niet te veel, want dit kan schadelijk zijn. Het is onwaarschijnlijk dat het innemen van 0,5 mg of minder jodiumsupplementen per dag enige schade aanricht.
Jodiumtekort
Als je te weinig jodium binnenkrijgt via je voeding, dan wordt je schildklier groter en groter om te proberen meer jodium uit de bloedbaan te halen, zodat het meer schildklierhormonen kan maken. Deze overmatige groei van de schildklier wordt ‘struma’ of gewoon ‘vergrote schildklier’ genoemd.
Struma is niet de enige bijwerking van onvoldoende jodium in de voeding. Mensen met een langdurig jodiumtekort kunnen hypothyreoïdie ontwikkelen, een traag werkende schildklier. Dit is een aandoening waarbij niet genoeg schildklierhormoon wordt aangemaakt. Symptomen zijn onder meer een droge huid, haaruitval, vermoeidheid en vertraagde reflexen.
Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, evenals baby’s en zeer jonge kinderen, lopen een bijzonder risico op problemen al gevolg van onvoldoende jodiuminname.
Door het eten van meer vis, schelpdieren en zeewier, kun je een jodiumtekort voorkomen.
Jodium en zwangerschap
Als je zwanger bent, dan heb je meer jodium nodig dan normaal voor een gezonde ontwikkeling van je ongeboren kindje.
Milde tot matige jodiumtekorten bij zwangere vrouwen kunnen de lichamelijke ontwikkeling en het gehoor van hun baby aantasten en leerproblemen veroorzaken. Een ernstig jodiumtekort kan leiden tot ernstige lichamelijke en neurologische afwijkingen, een miskraam of doodgeboorte.
Hoewel verrijking van broodbakmeel met jodium de jodiumstatus van de algemene bevolking in Nederland heeft verbeterd, krijgen zwangere vrouwen in Nederland vaak nog steeds niet genoeg jodium binnen om in hun behoeften te voorzien.
Dus als je zwanger bent, borstvoeding geeft of overweegt zwanger te worden, vraag de arts of verloskundige om advies over je individuele dagelijkse jodiumbehoefte. Ze kunnen je aanraden om dagelijks een jodiumsupplement te nemen. Maar let op, want teveel jodium is ook niet goed! Te veel jodium kan ook schadelijk zijn voor moeders en baby’s.
Als je een reeds bestaande schildklieraandoening hebt, neem dan geen jodiumsupplementen zonder je huisarts te raadplegen.
Jodiumtekort bij baby’s en kinderen
Jodiumtekort kan ernstige problemen veroorzaken bij zich ontwikkelende foetussen, baby’s en jonge kinderen. Als je zwanger bent of borstvoeding geeft en je een jodiumtekort hebt, loopt je baby een bijzonder risico.
Jodiumtekort kan de groei en mentale ontwikkeling van je baby blijvend beïnvloeden en een verhoogd risico op een verstandelijke beperking opleveren.
Jodiumtekort is een groot probleem in ontwikkelingslanden en ’s werelds belangrijkste oorzaak van vermijdbare verstandelijke beperkingen bij kinderen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over jodium, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
