Last Updated on 18 augustus 2024 by M.G. Sulman

Potloodontlasting of dunne, smalle ontlasting duidt op smalle lintachtige poep. Het kan verschillende oorzaken hebben, zoals je eetgewoonten, het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of infecties. Helaas kan het ook wijzen op darmkanker, maar dat komt gelukkig niet vaak voor. Het is normaal dat de vorm en textuur van je ontlasting af en toe verandert, maar het is wel verstandig om medisch advies in te winnen bij je huisarts als het vaak dun lijkt. Better safe than sorry. Onthoud dat je ontlasting eigenlijk een soort gezondheidsindicator is. Normale ontlasting heeft een diameter van een paar centimeter, maar als het dun en lintachtig is, moet je misschien even opletten. Dus, houd een oogje op je poep’ en zorg goed voor jezelf!

*Potloodontlasting / Bron: Pixabay met eigen bewerking*

Wat is potloodontlasting?

Nauwe ontlasting, ook wel potloodontlasting genoemd, kan verschillende oorzaken hebben en kan wijzen op problemen met de spijsvertering. Hierbij wordt de ontlasting dunner dan normaal, soms zelfs lintvormig. Dit kan gepaard gaan met andere symptomen zoals buikkrampen of misselijkheid. Hieronder lees je meer over de mogelijke oorzaken en wat dit kan betekenen, maar ook over hoe het behandeld kan worden.

Bijkomende symptomen

Met welke symptomen kan potloodontlasting gepaard gaan?

Potloodontlasting kán, afhankelijkvan de oorzaak, gepaard gaan met verschillende andere maagdarmklachten, waaronder:

Buikpijn, variërend van mild tot ernstig en van doffe tot stekende pijn.
Buikkrampen, vooral als gevolg van irritatie in het spijsverteringsstelsel.
Misselijkheid, wat kan variëren in intensiteit.
Bloed in de ontlasting, hetgeen kan wijzen op verschillende mogelijke oorzaken, waaronder ernstigere aandoeningen zoals darmontsteking,darmzweren of darmkanker
Veranderingen in eetlust, zoals verminderde eetlust.
Onbedoeld gewichtsverlies.
Overmatige gasvorming of winderigheid.
Diarree en waterige ontlasting.

Mogelijke symptomen en wat het betekent

Veranderingen in je ontlastingspatroon

Wat het kan betekenen: Als je merkt dat je ontlasting verandert in consistentie, frequentie of moeite met poepen, kan dit wijzen op een spijsverteringsaandoening zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of een ontstekingsziekte zoals IBD. IBD is de afkorting van ‘Inflammatory Bowel Disease’, oftewel een inflammatoire darmziekte. Hierbij kunnen ook periodes van obstipatie en diarree voorkomen.

Buikpijn of buikkrampen

Wat het kan betekenen: Pijn of krampen in je buik, vooral in combinatie met nauwe ontlasting, kunnen te maken hebben met ontstekingen of verstoppingen in je darmen. Dit komt vaak voor bij aandoeningen zoals diverticulitis of PDS.

Bloed in de ontlasting

Wat het kan betekenen: Dit is een zorgwekkend symptoom. Donkere, teerachtige ontlasting of helder rood bloed kan wijzen op een bloeding in het spijsverteringskanaal. Dit kan veroorzaakt worden door iets simpels als aambeien, maar ook door ernstigere zaken zoals darmkanker.

Opgeblazen gevoel en gasvorming

Wat het kan betekenen: Veel gas en een opgeblazen gevoel kunnen samen met nauwe ontlasting wijzen op een probleem met je spijsvertering. Dit komt vaak voor bij PDS of bij gedeeltelijke blokkades in de darmen.

Gevoel van onvolledige lediging

Wat het kan betekenen: Heb je het gevoel dat je nog niet helemaal klaar bent na een bezoek aan het toilet? Dit kan te maken hebben met aandoeningen zoals PDS of vernauwingen in de darmen, die het moeilijk maken om volledig te poepen.

Onverklaarbaar gewichtsverlies

Wat het kan betekenen: Als je zonder reden gewicht verliest, en dit gebeurt samen met nauwe ontlasting, kan dit wijzen op ernstige aandoeningen zoals darmkanker. Dit kan je eetlust en de opname van voedingsstoffen beïnvloeden.

Vermoeidheid

Wat het kan betekenen: Als je constant moe bent zonder duidelijke reden, kan dit komen door onderliggende spijsverteringsproblemen. Ernstige ontstekingsziekten of kanker kunnen je lichaam uitputten door ontstekingen of tekorten aan voedingsstoffen.

Misselijkheid en braken

Wat het kan betekenen: Als je naast nauwe ontlasting ook last hebt van misselijkheid of braken, kan dit wijzen op een gedeeltelijke darmverstopping of een andere ernstige aandoening die je spijsvertering verstoort.

Slijm in de ontlasting

Wat het kan betekenen: Slijm in je ontlasting kan wijzen op een ontsteking of infectie in je darmen. Dit zie je vaak bij aandoeningen zoals PDS of IBD.

Oorzaken van smalle poep

Potloodontlasting of smalle poep kan verschillende oorzaken hebben. Check deze veelvoorkomende redenen:

Slechte voeding

Als je vaak kiest voor een ongezond eetpatroon, vergroot je de kans op obstipatie. Dat is verstopping. Te weinig vezels en vloeistoffen in je dieet kunnen leiden tot obstipatie, waardoor de ontlasting minder volumineus wordt.

Hoe te fixen? Verhoog je inname van fruit, groenten, volkoren brood, ontbijtgranen, bonen, en linzen. Denk ook aan vezelrijk voedsel zoals aardappelen met schil, haver, amandelen en erwten.

Het Voedingscentrum adviseert: Volwassen vrouwen moeten ervoor zorgen minimaal 25 gram vezels per dag binnen te krijgen en volwassenen mannen minimaal 30 gram per dag.¹ Maar eerlijk gezegd, de meesten van ons halen dat bij lange na niet. Laten we wat vezels toevoegen aan die maaltijden, mensen! En zorg ervoor dat je daarbij voldoende drinkt. Ander raken je darmen verstopt.

*Gezond eten bereiden / Bron: gpointstudio/Shutterstock.com*

Darminfectie

Sommige gemene bacteriën of parasieten kunnen een feestje vieren in je spijsverteringskanaal, vooral in de darmen. Naast smalle ontlasting, kun je last krijgen van misselijkheid, darmkrampen, vermoeidheid, en gewichtsverlies.

Maar geen paniek! Meestal kan de huisarts zo’n infecties aanpakken met antibiotica, antiparasitaire medicijnen, of pillen die maagzuur neutraliseren. Deze behandelingen ruimen niet alleen de infectie op maar lossen ook dat ontlastingsprobleempje voor je op.

Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

Bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) zijn buikpijn en problemen met de stoelgang veelvoorkomende problemen. De oorzaak van PDS isanno 2024 nog niet helemaal duidelijk. Mogelijk komt het door overgevoeligheid van darmzenuwen, problemen met de darmspieren en/of ontsteking van het darmslijmvlies.

Helaas zijn er nog geen medicijnen die PDS kunnen genezen, maar je kan wel verlichting vinden door triggers te vermijden en door de klachten op andere manieren onder controle te houden.

Darmkanker

Als je ooit bloed in je ontlasting opmerkt, is het van kardinaal belang om dit met je huisarts te bespreken. Potloodontlasting en bloed bij je poep zijn signalen van darmkanker. Let op, darmkanker gaat vaak gepaard met andere waarschuwingssignalen zoals:

Anale bloeding
Donkere ontlasting door bloed
Krampen
Buikpijn
Aanhoudende zwakte
Onverklaarbaar maar merkbaar gewichtsverlies

📞 Als een van deze signalen aanwezig is, neem dan als de bliksem contact op met een arts. Het kan duiden op darmkanker. Vroegtijdige detectie is belangrijk en gefet een betere prognose.

Inflammatoire ontstekingsziekten van de darm

Aandoeningen als de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, kunnen zorgen voor ontstekingen in de darmen en nauwe ontlasting.

Diverticulitis

Diverticulitis is een ontsteking van kleine uitstulpingen (divertikels) in de dikke darmwand. Deze zakjes ontstaan vaak zonder dat je het merkt, en de meeste mensen hebben er nooit last van. Slechts een klein deel van de mensen met divertikels krijgt uiteindelijk een ontsteking. Als zo’n zakje wel ontstoken raakt, krijg je klachten zoals buikpijn en soms koorts. Dit komt vooral voor bij ouderen.

Gedeeltelijke darmblokkade

Een darmblokkade kan het moeilijk maken voor ontlasting om normaal door de darmen te bewegen. Mogelijke oorzaken:

Littekens (adhesies) na een operatie kunnen de darm blokkeren.
Ontstekingen zoals bij Crohn of diverticulitis vernauwen de darm.
Tumoren drukken de darm samen en veroorzaken blokkades.
Ingestulpte darm (intussusceptie) laat een deel van de darm in een ander deel schuiven.
Darmbreuken beknellen een deel van de darm.
Volvulus draait de darm om zichzelf heen en blokkeert de doorgang.
Fecale impactie is een harde massa ontlasting die vastzit.

Andere mogelijke oorzaken

Andere veel voorkomende oorzaken van potloodontlasting zijn:

Een uitgerekte of opgezwollen dikke darm
Vernauwing of anorectale strictuur: een vernauwing tussen het rectum en de anus, kan dat leiden tot potloodontlasting.
Gezwellen of poliepen in de dikke darm: Kleine bobbels in de dikke darm, zogeheten darmpoliepen, kunnen de boosdoener zijn achter smalle ontlasting.
Fecale impactie: Een harde klont ontlasting die vastzit in de dikke darm kan ook potloodontlasting veroorzaken.
Ontsteking van de dikke darm: Colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn kunnen ontstekingen veroorzaken, wat ook invloed heeft op de stoelgang.

Onderzoek en diagnose

Als je regelmatig smalle of sliertige ontlasting in de toiletpot tegenkomt, kan een bezoek aan de dokter nodig zijn voor wat diepgaand onderzoek. De huisarts zal vragen stellen over je klachten, lichamelijk onderzoek doen en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen.

Ander onderzoek kan bestaan uit:

Ontlastingsmonsteronderzoek: Hiermee kan er gezocht worden naar bacteriële of parasitaire indringers in je darmen.
Fecale occulte test (fecaaloccultbloedtest): Een simpele test om te zien of er bloed in je ontlasting zit, wat verschillende onderliggende problemen kan onthullen.
Beeldvormingstests: CT-scans of röntgenfoto’s met contrastoplossing of barium kunnen helpen om het hele spijsverteringskanaal te laten zien en eventuele afwijkingen op te sporen.
Colonoscopie: Hier wordt de hele dikke darm grondig bekeken om mogelijke problemen in kaart te brengen.
Flexibele sigmoïdoscopie: Voor een gedetailleerde blik op het onderste deel van de dikke darm.

Blijf niet zitten met vragen als iets niet helemaal lekker voelt. Praat met een arts voor de juiste checks!

*Colonoscopie / Bron: Wikimedia Commons*

Behandeling van potloodontlasting

Algemeen

Mogelijke behandelingen voor potloodontlasting zijn:

Behandeling	Omschrijving
Verandering in dieet	Vezelrijk voedsel eten om de spijsvertering te bevorderen en constipatie te verminderen.
Hydratatie	Meer water drinken om de stoelgang te verzachten en de doorstroming te verbeteren.
Laxeermiddelen	Gebruik van laxeermiddelen om obstipatie te verlichten (in overleg met arts).
Probiotica	Probiotica kunnen helpen bij het herstellen van de darmflora en verbetering van de stoelgang.
Beweging	Regelmatige lichaamsbeweging stimuleert de darmbeweging en kan helpen bij obstipatie.
Medicijnen	Medicatie kan worden voorgeschreven voor aandoeningen zoals IBS of ontstekingsziekten.
Behandeling van onderliggende aandoeningen	Onderliggende problemen zoals diverticulitis, tumoren of stricturen moeten worden aangepakt door medische behandeling zoals antibiotica, chirurgie of ontstekingsremmers.
Regelmatige medische controle	Bij aanhoudende symptomen is het belangrijk om regelmatig medische onderzoeken te ondergaan, zoals een colonoscopie, om ernstige aandoeningen uit te sluiten.

Onderliggende oorzaak behandelen

Voor een anatal mogelijke oorzaken van potloodontlasting wordt een passende behandeling genoemd:

Oorzaak van Potloodontlasting	Behandeling
Obstipatie (constipatie)	Verhoging van vezelinname, voldoende water drinken, laxeermiddelen (indien nodig).
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)	Dieet aanpassen (meer vezels, vermijden van triggers), stressmanagement, medicijnen tegen spasmen of diarree.
Ontstekingsziekten (IBD, Crohn, colitis)	Ontstekingsremmende medicatie, immuunonderdrukkers, aanpassing van dieet, soms chirurgie.
Tumoren in de darm	Chirurgie om de tumor te verwijderen, chemotherapie of bestraling indien nodig.
Diverticulitis	Antibiotica, vloeibaar dieet, soms chirurgie als de ontsteking ernstig is.
Strictures (vernauwingen door littekenweefsel)	Chirurgie om vernauwingen te verwijderen of op te rekken, soms medicatie om ontstekingen te verminderen.
Hernia (breuk)	Chirurgie om de hernia te herstellen en darmcompressie te voorkomen.
Volvulus (darmtorsie)	Noodchirurgie om de draaiing van de darm te corrigeren en de doorgang te herstellen.
Fecale impactie (verharde ontlasting)	Laxeermiddelen, klysma, of in ernstige gevallen handmatige verwijdering door een arts.

Preventie

Hier zijn enkele manieren om potloodontlasting te voorkomen, in korte zinnen:

Eet voldoende vezels, zoals fruit, groenten en volkoren producten.
Drink dagelijks genoeg water om de ontlasting soepel te houden.
Beweeg regelmatig om de darmfunctie te bevorderen.
Vermijd langdurig uitstellen van toiletbezoek.
Beperk stress door ontspanningstechnieken toe te passen.
Vermijd te veel vet en bewerkt voedsel in je dieet.
Stop met roken en verminder alcoholinname.
Houd een gezond gewicht aan om druk op de darmen te verminderen.
Raadpleeg een arts bij aanhoudende darmklachten.

*Dagelijks genoeg water drinken / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator*

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een potloodontlasting, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.

Potloodontlasting: oorzaken van smalle poep