Syndroom van Felty: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 28 januari 2025 by M.G. Sulman

In Nederland hebben zo’n 12.000 mensen met reumatoïde artritis te maken met het syndroom van Felty, ook wel bekend als ‘superartritis’. Dit gaat verder dan alleen maar gewrichtsontstekingen. Hun milt is vergroot en ze hebben een tekort aan witte bloedcellen, wat het risico op bacteriële infecties verhoogt. Naast deze complicaties ervaren patiënten ook een scala aan andere klachten, zoals vermoeidheid, koorts en algemene malaise. Het vereist vaak een gecombineerde aanpak van specialisten om deze aandoening effectief te behandelen en complicaties te beheren.

Arts / Bron: Firefly

Wat is het syndroom van Felty?

Het syndroom van Felty is zo’n aandoening waar je misschien nooit van hebt gehoord, tot het je of iemand in je omgeving treft. Maar als het eenmaal om de hoek komt kijken, weet je dat het geen kattenpis is. Neem Sarah, een energieke vrouw van 52, die altijd klaarstond voor anderen. Toen ze last kreeg van een opgezwollen knie en aanhoudende vermoeidheid, dacht ze eerst dat ze gewoon wat ouder werd. Maar toen haar bloedwaarden een rode vlag omhooggooiden, begon een lange zoektocht naar antwoorden. En wat bleek? Het syndroom van Felty.

Het syndroom van Felty is een zeldzame complicatie van reumatoïde artritis, een aandoening waarbij de gewrichten ontstoken raken. Mensen met het syndroom van Felty hebben niet alleen last van pijnlijke gewrichten, maar ook van een vergrote milt en een laag aantal witte bloedcellen. Deze witte bloedcellen zijn belangrijk omdat ze helpen bij het bestrijden van infecties. Wanneer het aantal te laag is, kun je vatbaarder worden voor infecties. Het syndroom van Felty kan dus ernstig zijn omdat het het risico op infecties verhoogt. Dit kan zelfs levensbedreigend zijn, vooral omdat de afweer van het lichaam wordt onderdrukt door de reumatoïde artritis.

Synoniemen

Het syndroom van Felty staat ook bekend als Felty syndroom (FS) of superartritis.

Naamgeving

Het syndroom van Felty, een zeldzame complicatie van reumatoïde artritis (RA), werd voor het eerst beschreven door Dr. Augustus Felty in 1924.

Vóórkomen

Het syndroom van Felty komt niet vaak voor. Ongeveer 10 op de 100.000 mensen hebben het. Het wordt gezien bij ongeveer 1-3% van de gevallen van reumatoïde artritis. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, maar het begint vaak op jongere leeftijd bij mannen. Deze aandoening treft voornamelijk de blanke bevolking en de gemiddelde leeftijd waarop je het krijgt, ligt tussen de 50 en 70 jaar.

Symptomen van het Felty syndroom

De symptomen van het syndroom van Felty lijken op die van reumatoïde artritis. Je hebt last van pijnlijke, stijve en opgezwollen gewrichten, meestal in je handen, voeten en armen. Soms kan het syndroom van Felty ontstaan ​​tijdens een periode waarin de symptomen en lichamelijke bevindingen van reumatoïde artritis zijn afgenomen of afwezig zijn. Als dat gebeurt, blijft het syndroom van Felty mogelijk onopgemerkt. In zeldzamere gevallen kan de ontwikkeling van het syndroom van Felty zelfs voorafgaan aan de symptomen en lichamelijke bevindingen van reumatoïde artritis.

Het syndroom van Felty wordt tevens gekenmerkt door een abnormaal vergrote milt (splenomegalie) en abnormaal lage niveaus van bepaalde witte bloedcellen: neutropenie. Een neutropenie is een tekort aan circulerende neutrofiele granulocyten.Hierdoor ben je vatbaarder voor bepaalde infecties.

Je kunt ook koorts, gewichtsverlies en/of vermoeidheid ervaren. In sommige gevallen kun je verkleuring van de huid opmerken, vooral van je been (abnormale bruine pigmentatie), zweren op het onderbeen en/of een abnormaal vergrote lever (hepatomegalie). Bovendien kun je abnormaal lage niveaus van circulerende rode bloedcellen hebben (anemie), een afname van circulerende bloedplaatjes die helpen bij bloedstollingsfuncties (trombocytopenie) en/of ontsteking van de bloedvaten (vasculitis). In zeldzame gevallen zijn oogaandoeningen geassocieerd met het syndroom van Felty.

Oorzaak van het syndroom van Felty

De oorzaak van het syndroom van Felty is anno 2025 niet helemaal duidelijk. Het kan een auto-immuunziekte zijn, waarbij het immuunsysteem gezond lichaamsweefsel aanvalt. Onderzoek suggereert ook dat bepaalde genetische factoren het risico op het ontwikkelen van het syndroom van Felty kunnen vergroten.

Ten minste enkele gevallen van het syndroom van Felty worden beschouwd als genetisch bepaald. Sommige studies van families met het syndroom van Felty over meerdere generaties hebben klinische genetici doen vermoeden dat er mogelijk een spontane mutatie optreedt die wordt overgedragen als een autosomaal dominante eigenschap. Echter, de aard van het gemuteerde gen en de locatie ervan zijn anno 2025 nog niet vastgesteld.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van het syndroom van Felty wordt gesteld door een dokter die naar jouw klachten luistert, jouw medische geschiedenis bekijkt en kijkt of je de drie belangrijkste kenmerken hebt: reumatoïde artritis, een vergrote milt en een laag aantal witte bloedcellen.

Een laag aantal witte bloedcellen wordt gemeten door te kijken naar een specifiek type witte bloedcellen, genaamd neutrofielen. Dit kan helpen om te zien of je het syndroom van Felty hebt.

Behandeling van het syndroom van Felty

Bij Felty draait het om de balans vinden: enerzijds het aanpakken van de onderliggende RA en anderzijds het voorkomen van complicaties zoals infecties. Het behandelplan kan variëren, afhankelijk van hoe de symptomen zich bij iemand uiten. Laten we eens kijken wat er zoal op tafel ligt.

Medicatie als basis

De eerste stap is meestal gericht op het onder controle krijgen van de reumatoïde artritis. DMARD’s (Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs) zoals methotrexaat zijn de ruggengraat van de behandeling. Bij Sarah duurde het een paar weken voordat ze merkte dat haar gewrichtspijn minder werd en ze wat energie terugkreeg. Een beetje geduld is dus nodig.

Maar wat als DMARD’s niet genoeg zijn? Dan kunnen biologics ingezet worden, zoals rituximab. Deze medicijnen zijn specifiek gericht op het immuunsysteem. Denk aan een precisiebombardement, in plaats van een grootschalige aanval.

Infecties voorkomen en behandelen

Bij Felty heb je een verhoogd risico op infecties. Dat betekent dat artsen vaak waakzaam zijn en soms antibiotica voorschrijven, zelfs preventief. Sarah kreeg bijvoorbeeld antibiotica toen ze een hardnekkige keelontsteking opliep. Vaccinaties tegen griep en longontsteking zijn ook belangrijk om het risico te beperken.

Neutropenie aanpakken

Heb je erg lage aantallen witte bloedcellen? Dan kunnen artsen overwegen om G-CSF (granulocyte-colony stimulating factor) voor te schrijven. Dit medicijn stimuleert je beenmerg om meer witte bloedcellen aan te maken. Sarah vond de injecties in het begin spannend, maar ze merkte al snel dat haar energieniveau toenam en ze minder snel ziek werd.

Alternatieve ingrepen: wanneer medicatie niet genoeg is

Als medicatie de symptomen niet onder controle krijgt, kunnen meer ingrijpende behandelingen nodig zijn. Denk aan een splenectomie, waarbij de milt wordt verwijderd. Dit is echter geen standaardprocedure en wordt alleen overwogen als andere opties zijn uitgeput.

Sarah hoefde deze stap gelukkig niet te nemen, maar haar arts vertelde dat sommige patiënten na een splenectomie een flinke verbetering zien in hun klachten. Het nadeel? Een verhoogd risico op infecties, dus je moet extra alert blijven.

Leefstijl en praktische tips

Naast de medische behandeling kun je zelf ook veel doen om je gezondheid te ondersteunen. Sarah ontdekte bijvoorbeeld dat een gezond dieet, rijk aan antioxidanten en omega-3-vetzuren, haar algehele welzijn een boost gaf. Denk aan vette vis, noten en veel groenten. Rust en beweging spelen ook een belangrijke rol. Wandelen en ontspanningsoefeningen hielpen haar niet alleen fysiek, maar ook mentaal om sterker te worden.

En wat dacht je van stressmanagement? Stress kan je symptomen verergeren, dus het is geen luxe om jezelf af en toe een momentje rust te gunnen. Of dat nou een warm bad is, een goed boek, of gewoon even niksen.

Tot slot: hoop en vooruitzicht

Het syndroom van Felty klinkt misschien overweldigend, maar met de juiste behandeling en ondersteuning is er veel mogelijk.

Heb jij of iemand in je omgeving te maken met deze aandoening? Zoek een goede arts die gespecialiseerd is in RA en blijf vooral vragen stellen. De juiste behandeling is een samenwerking tussen jou en je zorgverlener. Want zoals Sarah zegt: “Je hoeft het niet alleen te doen.”

Prognose

Zonder behandeling kunnen infecties blijven optreden. Reumatoïde artritis wordt waarschijnlijk erger. Maar door de RA te behandelen, kan het syndroom van Felty verbeteren.

Complicaties bij het syndroom van Felty: als het net even tegenzit

Je hoopt natuurlijk dat een diagnose als het syndroom van Felty een duidelijke routekaart naar herstel biedt. Maar de realiteit is soms wat grilliger. Dit syndroom kan namelijk flink wat complicaties met zich meebrengen, en die zijn niet altijd even voorspelbaar. Laten we dieper ingaan op wat er kan gebeuren als Felty zich van zijn minder charmante kant laat zien.

Infecties: als een verkoudheid een marathon wordt

Bij Felty ligt het risico op infecties altijd op de loer. Dit komt door de neutropenie – een tekort aan witte bloedcellen die normaal gesproken vechten tegen indringers. Wat bij een ander een simpele keelpijn is, kan bij iemand met Felty ineens escaleren naar een longontsteking of bloedvergiftiging. Denk aan Rob, een vijftiger die na een lichte snee in zijn vinger opeens met een zware infectie in het ziekenhuis belandde. Het is dus essentieel om kleine klachten serieus te nemen. Een verkoudheid kan hier een marathon worden, waarbij je lichaam flink moet aanpoten om alles bij te benen.

Pro tip: Vaccinaties (zoals tegen griep en pneumokokken) en preventieve antibiotica kunnen je bondgenoten zijn in deze strijd.

Vergrote milt (splenomegalie): een stille reus

De milt, dat vaak onderschatte orgaan links bovenin je buik, speelt bij Felty een hoofdrol. Bij een vergrote milt kunnen pijn en een drukkend gevoel in de buik ontstaan. Maar er is meer: deze reus kan ook rode en witte bloedcellen én bloedplaatjes opslokken alsof het een feestje is, wat de balans in je lichaam verder verstoort. Dit kan leiden tot bloedarmoede (met symptomen zoals vermoeidheid en bleekheid) en een verhoogde kans op blauwe plekken of bloedingen.

Een foto van een vergrote milt, genomen met behulp van medische echografie / Bron: Wikimedia Commons

Bloedarmoede: futloos en flauw gevoel

Bij veel mensen met Felty is bloedarmoede een onderbelichte boosdoener. Een tekort aan rode bloedcellen betekent simpelweg minder zuurstoftransport in je lichaam. Resultaat? Je voelt je uitgeput, licht in je hoofd en soms zelfs een beetje kortademig na minimale inspanning. Het voelt alsof je batterij nooit helemaal oplaadt.

Trombocytopenie: blauwe plekken en bloedingen

Alsof het tekort aan witte bloedcellen nog niet genoeg was, kunnen ook je bloedplaatjes (trombocyten) een klap krijgen. Dit verhoogt de kans op spontane bloedingen en maakt dat je bij de minste of geringste stoot een blauwe plek oploopt. Heel vervelend als je fanatiek sporter bent of gewoon een beetje onhandig.

Gewrichtsschade door RA

Het syndroom van Felty komt meestal hand in hand met langdurige reumatoïde artritis, en dat betekent dat gewrichtsschade ook een serieuze complicatie kan zijn. Denk aan stijve vingers, pijnlijke knieën en soms zelfs onomkeerbare misvormingen.

Leveraandoeningen: de vergeten factor

Bij sommige mensen met Felty kan de lever een tik krijgen. Het gaat dan vaak om leververvetting of een milde ontsteking, wat op lange termijn kan bijdragen aan verminderde leverfunctie. Dit merk je niet altijd direct, maar klachten zoals vermoeidheid, een opgeblazen gevoel en soms een lichte geelzucht kunnen een hint geven.

Huidproblemen: een onrustige buitenkant

Sommige patiënten krijgen te maken met zweren of plekken op de huid die moeilijk genezen. Dit is weer zo’n gevolg van de combinatie van slechte doorbloeding, infectierisico en de chaos in het immuunsysteem. Niet alleen vervelend, maar ook een potentiële bron van nieuwe infecties.

Psychologische impact: de verborgen last

Last but not least: de impact op je mentale gezondheid. Leven met een chronische aandoening zoals Felty is niet niks. Angst voor infecties, constante vermoeidheid en het gevoel dat je lichaam niet doet wat je wilt, kunnen zwaar op je gemoed drukken. Burn-out, somberheid en zelfs depressie liggen op de loer als je niet op tijd aan de bel trekt.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het syndroom van Felty, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.

Gerelateerde artikelen: