Last Updated on 1 april 2024 by M.G. Sulman
Reumatische vasculitis, ook bekend als reumatoïde vasculitis, is een zeldzame maar ernstige complicatie van reumatoïde artritis (RA). Dit betekent dat bij mensen met RA, de ontsteking ook de bloedvaten kan aantasten. Dit kan de bloedstroom beperken en schade aan vitale organen en weefsels veroorzaken. Reumatische vasculitis veroorzaakt ontsteking en vernauwing van de kleine en middelgrote bloedvaten, wat meestal de huid en zenuwen treft, maar ook andere organen kan aantasten. Rokers met RA lopen mogelijk een hoger risico op het ontwikkelen van deze aandoening.
Wat is reumatische vasculitis?
Reumatische vasculitis is een huidaandoening die vaak voorkomt bij mensen met reumatoïde artritis (RA). Het wordt gekenmerkt door perifere vaatletsels, zoals gelokaliseerde purpura (paarsige huidvlekken door bloedingen in de huid), huidzweren en gangreen (afsterven van weefsel) aan de uiteinden van de ledematen.
Deze aandoening kan ernstige complicaties veroorzaken, waaronder verminderde bloedtoevoer naar de getroffen gebieden en mogelijk afsterving van weefsel. Herkens reumatische vasculitis tijdig, zodat het snel behandeld kan worden teneinde verdere schade te voorkomen.
Wie krijgt het?
Reumatoïde vasculitis komt meestal voor bij mensen die al minstens 10 jaar ernstig ziek zijn door reumatoïde artritis. Deze mensen hebben vaak veel pijnlijke en gezwollen gewrichten, reuma noduli (dit zijn knobbeltjes van ontstekingsweefsel), veel reumafactor in hun bloed en soms roken ze ook.
Ze kunnen ook een vergrote milt en een laag aantal witte bloedcellen hebben. Dit staat bekend als het syndroom van Felty. Het Felty-syndroom, ook wel super-reumatoïde ziekte genoemd, is een ernstige vorm van reumatoïde artritis. Het wordt gekenmerkt door drie belangrijke kenmerken: RA zelf, een vergrote milt (splenomegalie) en een laag aantal neutrofiele witte bloedcellen (neutropenie). Mensen met het Felty-syndroom zijn vatbaarder voor bacteriële infecties vanwege deze verlaagde witte bloedcellen.
Slechts een klein percentage, minder dan vijf procent, van de mensen met reumatoïde artritis krijgt huidvasculitis. Gelukkig komt het nog midner vaak voor dat mensen vasculitis in de grotere bloedvaten krijgen.
Sinds er effectieve behandelingen zijn voor reumatoïde artritis, komt reumatische vasculitis minder vaak voor.
Oorzaak van reumatische vasculitis
De precieze oorzaak van reumatoïde vasculitis is nog niet helemaal duidelijk. Er wordt gedacht dat een overactief immuunsysteem, het verdedigingssysteem van het lichaam, een belangrijke rol speelt bij het veroorzaken van ontstekingen in de bloedvaten. Enkele aanwijzingen die dit verband suggereren zijn:
- Verhoogde niveaus van reumafactor in het bloed.
- Aanwezigheid van andere eiwitten in het bloed, bekend als immuuncomplexen.
- Lagere niveaus van bepaalde eiwitten in het bloed, bekend als complement, die worden uitgeput tijdens ontstekingen.
- Het zien van ontstoken bloedvaten onder een microscoop, waarbij immuuncellen te zien zijn die de wand van het vat binnendringen.
Symptomen van reumatoïde vasculitis
De symptomen van reumatoïde vasculitis op een rijtje:
- Kleine putjes of zweren rond de vingertoppen en nagels, wat kan leiden tot pijn en roodheid.
- Pijnlijke rode uitslag op de huid, vooral op de benen, als gevolg van ontstoken grotere slagaders en aders.
- Mogelijke vorming van zweren op de ontstoken huid, waardoor het risico op infectie toeneemt.
- Verlies van gevoel, tintelingen, en mogelijk zwakte of functieverlies in de handen en/of voeten als de zenuwen beschadigd zijn.
- Ernstige complicaties zoals gangreen van vingers of tenen als gevolg van volledige afwezigheid van bloedtoevoer naar bepaalde weefselgebieden (occlusie).
- Algemene symptomen zoals koorts, verlies van eetlust, gewichtsverlies en vermoeidheid als het lichaam betrokken is bij de ontsteking van de bloedvaten.
Onderzoek en diagnose
Wanneer je reumatoïde artritis (RA) hebt, zal je arts je controleren op reumatoïde vasculitis en andere mogelijke complicaties. Je arts zal vragen stellen over je medische geschiedenis en je symptomen. Ook zal er een lichamelijk onderzoek plaatsvinden. Om er zeker van te zijn dat je symptomen niet worden veroorzaakt door een ander type vasculitis of andere gezondheidsproblemen, zullen er tests worden uitgevoerd. Deze tests kunnen omvatten:
- Bloedonderzoek om ontsteking te controleren.
- Bloedkweken om te zoeken naar infecties.
- Biopsie van een bloedvat.
- Angiografie om een bloedvat te onderzoeken.
Mogelijk heb je ook andere tests nodig om schade te controleren aan gebieden van het lichaam die worden bediend door de aangetaste bloedvaten. Bijvoorbeeld, je kunt een elektrocardiogram (ECG) nodig hebben om je hartslag te controleren.
Behandeling van reumatische vasculitis
De behandeling van reumatische vasculitis hangt af van de ernst van de aandoening en welke organen zijn aangetast. Bij de behandeling moeten beslissingen rekening houden met de onderliggende reumatische artritis en hoe deze wordt behandeld. Medicijnen die worden ingenomen voor RA kunnen zowel gewrichtssymptomen als vasculitis verbeteren.
Voor milde symptomen van reumatische vasculitis, zoals zweren aan de vingertoppen, omvat de behandeling het beschermen van het gebied om infectie te voorkomen en het gebruik van glucocorticoïden zoals prednison. Voor meer uitgebreide ziekte kan het gebruik van glucocorticoïden worden gecombineerd met andere immunosuppressieve medicijnen zoals methotrexaat of azathioprine. Ernstigere betrokkenheid van organen kan hogere doses glucocorticoïden, cyclofosfamide (een chemotherapie-achtig medicijn) of biologische middelen zoals rituximab, abatacept, of anderen vereisen. Biologische medicijnen zijn complexe eiwitten afgeleid van levende organismen en richten zich op bepaalde delen van het immuunsysteem om ontstekingen te controleren.
Onderzoek heeft aangetoond dat reumatische vasculitis verband houdt met roken. Als je RA hebt en rookt, kan stoppen met roken het risico op het ontwikkelen van reumatische vasculitis verminderen.
Prognose
Als alleen de huid is aangetast, is het meestal niet zo ernstig. Maar als de zenuwen en organen ook worden aangetast, wordt het moeilijker te behandelen. Dit gebeurt meestal bij mensen met ernstige reumatoïde artritis. Daarom is regelmatig controle door een arts of reumatoloog aangewezen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over reumatische vasculitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
