Last Updated on 3 januari 2024 by M.G. Sulman
Een vernauwing van de slagader naar een van je nieren wordt een (unilaterale) nierslagadervernauwing of nierarteriestenose genoemd. Door deze vernauwing kan er niet genoeg zuurstofrijk bloed de nieren bereiken. Je nieren hebben constant voldoende bloedstroom nodig om afvalproducten te filteren en overtollig vocht te verwijderen. Een verminderde bloedtoevoer naar je nieren kan nierweefsel beschadigen en zorgen voor verhoogde bloeddrukwaarden.
Wat is een nierslagadervernauwing?
Nierslagadervernauwing of nierarteriestenose is de vernauwing van een of meer slagaders die bloed naar je nieren transporteren, de zogeheten ‘nierslagaders’.
Wie krijgt het?
Mensen met nierslagadervernauwing lopen voornamelijk risico als ze atherosclerose hebben, wat ontstaat door de ophoping van atherosclerotische plaque (een kleverige substantie met vet en cholesterol) op de wanden van de slagaders. Factoren die het risico op nierarteriestenose vergroten, zijn onder andere diabetes, een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, obesitas, oudere leeftijd (boven de 45 jaar voor mannen en mensen toegewezen als man bij geboorte, en boven de 55 jaar voor vrouwen en mensen toegewezen als vrouw bij geboorte), een slecht dieet (met veel natrium, vet en suiker), en roken.
Symptomen van nierslagadervernauwing
Nierslagadervernauwing geeft in een vroeg stadium vaak geen klachten. Het kan toevallig worden ontdekt tijdens ander medisch onderzoek. De arts kan echter vermoeden dat er een probleem is als je:
- Hoge bloeddruk ervaart die plotseling begint of verergert zonder duidelijke reden.
- Hoge bloeddruk ontwikkelt vóór de leeftijd van 30 jaar of na de leeftijd van 50 jaar.
Naarmate de nierarteriestenose vordert, kunnen er aanvullende symptomen optreden, zoals:
- Hoge bloeddruk die moeilijk onder controle te houden is.
- Een suizend geluid terwijl het bloed door het vernauwde bloedvat stroomt, dat door de arts wordt gehoord met een stethoscoop die over de nieren wordt geplaatst.
- Verhoogde eiwitniveaus in de urine of andere indicatoren van nierfunctieproblemen.
- Verslechtering van de nierfunctie tijdens de behandeling van hoge bloeddruk.
- Vochtophoping en zwelling in de weefsels van het lichaam.
- Hartfalen dat moeilijk te behandelen is (zogeheten behandelingsresistent hartfalen).
Complicaties
Complicaties die kunnen optreden als gevolg van nierslagadervernauwing zijn ondermeer:
Chronische nierziekte
Door de verminderde bloedtoevoer naar de nieren kan zich in de loop van de tijd chronische nierziekte ontwikkelen.
Coronaire hartziekte
Verminderde bloedtoevoer naar de nieren kan ook geassocieerd worden met een verhoogd risico op coronaire hartziekte. Coronaire hartziekte, ook wel ischemische hartziekte genoemd, verwijst naar aandoeningen van het hart die ontstaan door slagaderverkalking (atherosclerose) of afwijkingen in de kransslagaders (coronairarteriën).
Nieratrofie
Nieratrofie verwijst naar een afname in de grootte van de nieren, wat een gevolg kan zijn van verminderde bloedtoevoer en functie. Dit fenomeen staat ook bekend als ‘schrompelnier’.
Nierfalen
In ernstige gevallen kan nierarteriestenose leiden tot nierfalen. Hierbij zijn de nieren niet in staat om hun normale filtratiefunctie uit te voeren.
Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)
Perifeer arterieel vaatlijden is een aandoening waarbij de slagader die bloed naar het been transporteert, vernauwd of geblokkeerd raakt vanwege slagaderverkalking. Dit leidt tot een verminderde bloedstroom naar de benen. Het gevolg daarvan is een gebrek aan zuurstof in de benen of voeten. De symptomen variëren, afhankelijk van hoe ernstig het zuurstoftekort is. Je kunt last krijgen van pijn, krampen, vermoeidheid, zwakte of gevoelloosheid tijdens bewegen. In gevorderde gevallen kan het zelfs leiden tot wonden die slecht genezen of weefselnecrose.
Nierhypertensie
Nierhypertensie verwijst naar hoge bloeddruk specifiek in de nierslagaders. Dit kan ontstaan als gevolg van de vernauwing van deze slagaders.
Oorzaak van nierarteriestenos
Nierarteriestenose wordt meestal veroorzaakt door twee hoofdfactoren: atherosclerose en fibromusculaire dysplasie.
Grofweg 60% tot 90% van de gevallen wordt toegeschreven aan slagaderverkalking, waarbij er zich een ophoping van vet, cholesterol en andere stoffen op de wanden van de slagaders vormt. Slagaderverkalking, ook wel atherosclerose genoemd, is een langzaam proces in de bloedvaatwand, dat ervoor zorgt dat de slagaders steeds nauwer worden.
De overige gevallen worden vaak veroorzaakt door fibromusculaire dysplasie, een aandoening waarbij abnormale celgroei op de slagaderwanden optreedt. Dit leidt tot vernauwing van de slagaders. Deze vorm van nierarteriestenose komt vaker voor bij vrouwen. Het kan het gevolg zijn van genetische factoren of hormonale invloeden.
Risicofactoren
De meeste gevallen van nierslagadervernauwing zijn het gevolg van vernauwde nierslagaders. Risicofactoren zijn onder meer:
- Ouderdom
- Hoge bloeddruk
- Een hoog cholesterol
- Diabetes
- Obesitas (fors overgewicht)
- Roken
- Een familiegeschiedenis van vroege hartziekten
- Gebrek aan lichaamsbeweging
Onderzoek en diagnose
Nierslagadervernauwing kan soms toevallig worden ontdekt tijdens het diagnosticeren of behandelen van andere ziekten. Als een arts vermoedt dat je deze aandoening hebt, kunnen er verschillende tests uitgevoerd worden, waaronder:
- een lichamelijk onderzoek om bloeddruk te controleren en naar zwelling te kijken;
- nierfunctietests om de efficiëntie van de nieren te beoordelen; en
- beeldvormende scans zoals nierscan, duplex-echografie, CTA of MRA om de grootte van de nieren en de bloedtoevoer te beoordleen.
Suizende geluiden bij het luisteren naar de bloedstroom en onverklaarbare hoge bloeddruk kunnen indicatoren zijn van nierarteriestenose.
Beoordeling van nieren met nierarteriestenose door middel van magnetische resonantie-angiografie:
Behandeling van nierslagadervernauwing
De behandeling voor nierarteriestenose kan verschillende benaderingen omvatten, afhankelijk van de ernst van de aandoening.
Veranderingen in leefstijl
Leefstijlveranderingen, zoals een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging, kunnen helpen bij het beheersen van bloeddruk.
Medicijnen
Medicatie, zoals ACE-remmers, ARB’s en diuretica, kan ook effectief zijn bij het behandelen van hoge bloeddruk geassocieerd met nierarteriestenose.
Operatieve ingreep
In sommige gevallen kan een operatieve ingreep nodig zijn om de bloedstroom naar de nieren te herstellen. Dit kan een nierangioplastiek met stentplaatsing omvatten, waarbij een vernauwde nierslagader wordt verwijd en een stent wordt geplaatst om de bloedstroom te verbeteren. Als dit niet succesvol is, kan een nierslagader-bypassoperatie worden overwogen, waarbij een vervangend bloedvat wordt gebruikt om een nieuwe route voor bloed naar de nieren te creëren.
Prognose
De prognose voor nierarteriestenose is afhankelijk van de ernst van de aandoening en of de behandeling aanslaat. Met tijdige diagnose en effectieve behandeling, zoals leefstijlveranderingen, medicatie en mogelijk een ingreep, kan de bloedstroom naar de nieren worden hersteld. Dit verbetert je vooruitzichten. Echter, in gevallen van gevorderde nierarteriestenose, kan het leiden tot complicaties zoals nierfalen.
Preventie
De volgende maatregelen kunnen de kans op een nierslagadervernauwing verkleinen:
- Gezond en gevarieerd eten
- Regelmatig bewegen
- Bloeddruk onder controle houden
- Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht
- Niet roken
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een nierslagadervernauwing of nierarteriestenose. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
