Last Updated on 1 februari 2024 by M.G. Sulman
Een miltabces is een met pus gevulde holte in de weefsels van de milt als gevolg van een infectie. Misselijkheid, braken en koorts zijn vaak de enige symptomen van een miltabces. Pijn in de linkerbovenbuik met soms uitstraling naar de linkerschouder kan ook worden gezien. Gevoel van volheid, na slechts een paar happen te hebben gegeten (vroege verzadiging), is een ander symptoom dat af en toe wordt opgemerkt. Bijna alle miltabcessen ontwikkelen zich als gevolg van bacteriëmie (of fungemia), hoewel een klein percentage zich vanuit een aangrenzende plaats naar de milt verspreidt. Endocarditis is de meest klassieke onderliggende aandoening die resulteert in miltabces. Endocarditis is een ontsteking van de binnenbekleding (endocard) van het hart en de hartkleppen als gevolg van een bacterie.
Wat is een miltabces?
Een miltabces is een ophoping van pus door een infectie van de milt. Het is een zeldzame en potentieel ernstige aandoening. De belangrijkste symptomen zijn buikpijn, misselijkheid, braken en koorts.
Vóórkomen
Miltabcessen zijn relatief zeldzaam. Autopsiestudies laten een prevalentie zien van ongeveer 0,2-0,7%.
Oorzaak van een miltabces
Mogelijke oorzaken
Een abces in het miltweefsel treedt meestal op als onderdeel van een systemische infectie (sepsis). Een grote verscheidenheid aan ziekteverwekkers kan hierbij een rol spelen, maar secundaire infecties van de milt worden vaker dan gemiddeld veroorzaakt door endocarditis.
Maar ook een urineweginfectie, chirurgische wondinfectie en gastro-intestinale infecties die resulteren in bacteriëmie (het verschijnsel van bacteriën in de bloedbaan), kunnen leiden tot een miltabces.
Soms kan een miltabces ook ontstaan na een miltinfarct of (perforerend) trauma.
Boosdoeners
De infectie kan worden veroorzaakt door bacteriën of schimmels. De meest voorkomende verwekkers zijn aërobe, zuurstoflievende bacteriën zoals:
- Stafylokokken (deze behoren tot de gewone huidbacteriën)
- Streptokokken (deze leven onder andere in je darmen, de bovenste luchtwegen en op de huid)
- E. coli (een bacterie die van nature voorkomt in de darmen van dieren en mensen)
- Salmonella (de salmonellabacterie komt vooral voor in rauw vlees (in het bijzonder varkensvlees en kip), eieren, rauwe melk en melkproducten, vis en garnalen)
Risicogroepen
Net als bij andere infectieziekten zijn risicogroepen mensen met een onderdrukt immuunsysteem (bijvoorbeeld kankerpatiënten, hiv-patiënten).
Symptomen van een abces in de milt
Naast de symptomen van de meestal overheersende sepsis (koorts, koude rillingen, algehele malaise), zijn er andere symptomen die gepaard gaan met een miltinfectie. Deze omvatten misselijkheid en braken, pijn in de bovenbuik en vergrote milt (splenomegalie). Omdat de milt een ingekapseld orgaan is, veroorzaakt een zwelling van de milt een typische kapselpijn in de linkerbovenbuik.
Complicaties
Bij toenemende zwelling van de milt als onderdeel van het abces bestaat het risico op miltruptuur. Dat is een gescheurde milt. Dit kan leiden tot massaal bloedverlies en buikvliesontsteking of peritonitis met een acute buik. Men spreekt van een acute buik bij een plotselinge, mogelijk levensbedreigende, buikaandoening.
Onderzoek en diagnose
Naast een vraaggesprek met de arts over je klachten, zal de arts je medische geschiedneis in ogenschouw nemen. Mogelijk behoor je tot één van de risicogroepen. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek; is er bijvoorbeeld sprake van een voelbare vergrite milt. De nadruk ligt op het identificeren van de veroorzakende ziekteverwekker. Dit kan worden gedaan met behulp van bloedonderzoek (bloedkweek of PCR) en vormt de basis voor daaropvolgende antibioticabehandeling.
Echografie of een CT- of MRI-scan kunnen worden ingezet om de omvang en het verloop van het miltabces in beeld te brengen.
Behandeling van een miltabces
Een miltabces heeft onbehandeld een sterftecijfer van 60-100%. Snelle behandeling is derhalve geboden.
Antibiotica
De arts zal trachten om de onderliggende infectie in te dammen met hooggedoseerde antibiotica. Deze maatregel is effectiever dan de chirurgische miltverwijdering (splenectomie).
Abcesdrainage
In aanvulling op antibiotische therapie kan ook onder geleide van een CT een drain in het getroffen gebied worden ingebracht, waardoor de pus wordt afgevoerd.
Chirurgische verwijdering van de milt (splenectomie) is de laatste keuze ter behandeling van een miltaces. De meeste gevallen kunnen worden behandeld met percutane (‘door de huid’) geleide abcesdrainage en antibiotica.
Prognose
In tegenstelling tot het verleden is de prognose van een miltabces anno 2024 aanzienlijk verbeterd. De beschikbaarheid van percutane CT-geleide abcesdrainage is niet alleen veilig en minder invasief, maar vermijdt ook de morbiditeit van open chirurgie.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over ene miltabces, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
