Last Updated on 13 mei 2023 by M.G. Sulman
De meest voorkomende miltaandoeningen zijn miltcysten (ingekapselde ophopingen van vocht) en miltletsels. Verwondingen aan de milt treden meestal op bij buikletsels veroorzaakt door stomp trauma aan de buik. Bijvoorbeeld bij een verkeersongeval of trap in de miltstreek. Maar er zijn andere oorzaken van klachten aan de milt, zoals een vergrote milt (splenomegalie) of een miltinfarct.
De milt
De milt is een lymfatisch orgaan. Het is volledig ingeschakeld in de bloedbaan. Het vuistgrote bevindt zich in de linker bovenbuik onder de ribben. In de baarmoeder en bij kinderen maakt de milt deel uit van het bloedvormende systeem. Op volwassen leeftijd neemt de milt de afbraak van oude rode bloedcellen over en worden de witte bloedcellen geactiveerd worden om je lichaam te beschermen tegen indringers. De milt is dus een belangrijk orgaan van het immuunsysteem. Bovendien worden de bloedplaatjes, die verantwoordelijk zijn voor de bloedstolling, in de milt opgeslagen en afgeleverd in geval van een acute bloeding.
Welke klachten en symptomen kan de milt veroorzaken?
Een zieke milt is vaak vergroot. De medische term hiervoor is splenomegalie. De milt is dan palpabel (voelbaar het de hand) onder de linker ribbenboog. In gezonde toestand is de milt niet voelbaar. De milt en het omliggende weefsel kunnen gevoelig zijn bij aanraking en dus wijzen op een pathologische aandoening.
Overzicht van miltaandoeningen en -klachten
Belangrijke miltaandoeningen zijn:
- Zwelling van de milt (splenomegalie): meestal veroorzaakt door een infectie of leukemie. Het kan zowel hyposplenisme als hypersplenisme tot gevolg hebben. hyposplenisme duidt op een verslechterde functie van de milt, die aantoonbaar is via bloedtest en/of echo. Hypersplenisme betekent ‘overactieve milt’.
- Congestie in de milt: bloedcongestie in het orgaan veroorzaakt door levercirrose of rechtszijdig hartfalen.
- Miltinfarct: weefselsterfte door verstopping van de aanvoerende slagader (miltslagader) of zijn vertakkingen.
- Hyposplenie: verslechterde functie van het orgaan; dit beïnvloedt het immuunsysteem, vooral bij kinderen en tieners.
- Asplenie: het niet aanwezig zijn van een functionerende milt. Dit kan het geval zijn bij aangeboren of verworven (splenectomie) afwezigheid van het orgaan of totaal falen van het orgaan (bij verschillende ziekten). Dit laatste staat bekend als miltfalen.
- Hypersplenisme: een overactieve milt: verhoogde afbraak van bloedcellen, meestal geassocieerd met splenomegalie en een tekort aan bloedcellen in het lichaam.
- Miltcysten: met vloeistof gevulde holtes of of in het orgaan.
- Miltabces: met pus gevulde holte op of in het orgaan.
- Miltruptuur: een (deels) gescheurde milt door stomp trauma (zoals na een ongeval). Het kan leiden tot levensbedreigende massale bloedingen in de buikholte.
Niet goed functionerende milt
Als de milt niet goed werkt, kan deze gezonde bloedcellen beginnen te verwijderen. Dit kan leiden tot:
- bloedarmoede, door een verminderd aantal rode bloedcellen
- een verhoogd risico op infectie, door een verminderd aantal witte bloedcellen
- bloeding of blauwe plekken, veroorzaakt door een verminderd aantal bloedplaatjes
Een pijnlijke milt
Miltpijn wordt meestal gevoeld als pijn in de linkerbovenbuik. Het kan gevoelig zijn als je de miltstreek aanraakt. Dit kan een teken zijn van een beschadigde, gescheurde of vergrote milt.
Een beschadigde of gescheurde milt
De milt kan beschadigd raken of scheuren na een blessure, zoals een klap in de buik, een auto-ongeluk, een sportongeval of gebroken ribben. Een breuk kan direct optreden of pas weken na het letsel. Symptomen van een gescheurde milt zijn:
- pijn links onder de ribben en gevoeligheid wanneer je dit gebied aanraakt
- duizeligheid en een snelle hartslag (een teken van lage bloeddruk veroorzaakt door bloedverlies)
- soms, als je gaat liggen en je benen opheft, kun je de pijn voelen in je linkerschouder (gerefereerde pijn)
Een gescheurde milt is een medisch noodgeval, omdat het levensbedreigende bloedingen kan veroorzaken. Ga bij (vermoeden van) een gescheurde milt direct naar de spoedeisende hulp.
Een vergrote milt
De milt kan opgezwollen raken na een infectie of verwonding. Het kan ook vergroot worden als gevolg van een onderliggende aandoening, zoals levercirrose, leukemie of reumatoïde artritis.
Een vergrote milt veroorzaakt niet altijd symptomen. De volgende symptomen kunnen wizjen op ene miltvergroting:
- zeer snel vol gevoel na het eten (een vergrote milt kan op de maag drukken)
- ongemak of pijn achter je linkerribben voelen
- bloedarmoede en vermoeidheid
- frequente infecties
- gemakkelijk bloeden
Onderzoek en diagnose
De volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden:
- vraaggesprek met de arts over je klachten
- lichamelijk onderzoek
- bloedodnerzoek
- CT-scan
- beenmergbiopsie
- andere onderzoeken om te controleren op onderliggende aandoeningen
Behandeling van miltaandoeningen
De behandeling van ene miltaandoening hangt af van de aandoening en de specifieke oorzaak ervan. Als ene vergrote milt bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door bepaalde vormen van kanker (waaronder de ziekte van Hodgkin, leukemie of lymfoom), dan zal de behandeling zich richten op genezen of onder controle brengen hiervan. Hypersplenisme(een overactieve milt), veroorzaakt door levercirrose, kan worden behandeld met onthouding van alcohol en speciale dieetaanpassingen. Een ernstig gescheurde milt wordt meestal operatief verwijderd.
Miltverwijdering (splenectomie)
De chirurgische verwijdering van de milt wordt een splenectomie genoemd. Het lichaam kan het zonder de milt aan, hoewel je na een miltverwijdering vatbaarder bent voor infecties. Na het verwijderen van de milt is de kans groter dat je ernstige of levensbedreigende infecties krijgt. De behandelend arts kan aanbevelen dat je vaccins krijgt tegen longontsteking, griep, Haemophilus influenzae type b (Hib) en meningokokken. De arts kan ook adviseren om preventieve antibiotica te nemen bij eerste tekenen van een infectie.
Video over de werking van de milt
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over milt klachten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
