Jeuk onder de oksels: oorzaken van jeukende oksel(s)

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Iedereen heeft wel eens last van jeukende oksels. Onder de linker oksel of rechter oksel of onder beide oksels. Hoe dan ook, het is een vervelende klacht, vooral als de jeuk aanhoudt en je steeds de neiging hebt om te krabben. Maar u kunt er vaak met eenvoudige middelen iets aan doen. Meestal wordt een jeukende oksel veroorzaakt door een droge huid, insectenbeet, haargroei, zonnebrand of genezende wondjes. Slechte hygiëne kan ook een oorzaak zijn. Er zijn ook psychische oorzaken zoals emotionele stress, opwinding en spanning. Dan heb je vaak last van jeuk in het gewicht of de neus. Crèmes en lotions helpen in dat geval niet, het is beter om gewoon een paar keer diep adem te halen en te proberen te kalmeren. De huid onder je oksels is bijzonder gevoelig. Om te beginnen is de huid hier relatief dun. Aan de andere kant bevinden niet alleen de zweetklieren zich in de oksels. Hier lopen ook lymfeklieren en bloedvaten. Bovendien is dit deel van het lichaam bijna altijd bedekt met kleding. Oksels zijn een van de natste delen van het lichaam en zijn bijzonder gevoelig voor jeuk.

Jeuk onder de oksels

Wat is jeuk?

De medische benaming van jeuk is ‘pruritus’. Jeuk wordt gedefinieerd als een gewaarwording die leidt tot krabben of tot de wens om te krabben.

Onder de oksel meer kan op jeuk

Meestal heeft een jeukende oksel geen ernstige oorzaak. De jeuk is een onschadelijke reactie van je lichaam. Onder de armen bevinden zich zweetklieren, maar ook lymfeklieren en bloedvaten. Dit betekent dat de oksels altijd een beetje vochtig zijn, of in ieder geval vochtiger dan andere delen van het lichaam. Daarom zijn de oksels ook meer vatbaar voor jeuk. Maar er zijn nog andere redenen die achter jeukende oksels schuil kunnen gaan.

Vele mogelijke oorzaken

Vanuit medisch oogpunt zijn er meer dan honderd oorzaken die jeuk aan de huid veroorzaken. Meestal gaat het om een droge huid of een huidziekte. Als de jeuk ondanks zelfzorg niet verdwijnt, dan is het verstandig om je huisarts te raadplegen.

Bijkomende symptomen

Een vaak terugkerende jeuk onder de oksels gaat meestal gepaard met enkele begeleidende symptomen, zoals vervelling van de huid, schildering, roodheid, huiduitslag, bultjes of korstvorming. Er kan soms ook zwelling optreden (okselzwelling).

Oorzaken van jeukende oksels

Deodorant, parfum en beha’s

Dermatologen raden aan dat degenen die om cosmetische redenen hun haar onder de oksels verwijderen, niet onmiddellijk daarna een deodorant gebruiken. Scheer daarom ‘s avonds en breng op zijn vroegst de volgende ochtend een deodorant aan.

Heel wat mensen zijn allergisch voor parfum en alcohol. Overschakelen naar een parfumvrije en alcoholvrije deodorant kan helpen.

Het actieve ingrediënt van veel deodorants zijn aluminiumzouten, deze voorkomen zweten op de lange termijn. Maar niet iedereen kan er tegen, een overstap naar een aluminiumvrije versie is hier het alternatief.

Te strakke kleding, vooral beha’s die niet goed passen, is vaak de reden voor jeukende oksels bij vrouwen. In de meeste gevallen is de borst van een vrouw links en rechts niet precies hetzelfde.

Contacteczeem

Contacteczeem kan irritatie, jeuk of uitslag veroorzaken, die in presentatie kan variëren afhankelijk van het individu en de mate van blootstelling aan het allergeen. Het wordt gemedieerd door een allergische reactie op een allergeen dat in direct contact komt met de okselhuid. Contacteczeem kan worden veroorzaakt door deodorant, zeep of lotion, bepaalde stoffen in textiel, bepaalde wasmiddelen of wasverzachters.

Huidirritatie na het scheren

Als je een gevoelige okselhuid hebt, kun je na het scheren last hebben van huidirritatie en rode bultjes. Soms heb je zelfs last van wondjes. De huid kan rood, gezwollen, hobbelig, jeukend en soms zelfs pijnlijk zijn.

Atopisch eczeem

Eczeem komt het meest voor in de plooien van het lichaam, zoals de achterkant van de knieën, de binnenkant van de ellebogen of in de oksels.

Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem) is een chronische ontstekingsaandoening waarbij de huid reageert op bepaalde prikkels uit de omgeving. Het is een terugkerend probleem dat meestal wordt verergerd door extreme temperatuurschommelingen, zweten en stress. Hoewel de presentatie van atopische dermatitis kan variëren met de leeftijd, veroorzaakt de aandoening meestal een zeer jeukende, droge en schilferende huid.

Folliculitis (ontstoken haarzakjes)

Folliculitis is een ontsteking van de haarzakjes of haarfollikels. Hierbij komen er kleine puistjes op de huid. Kenmerkend voor een folliculitis zijn de kleine puskopjes in de opening van het haarzakje. Je kunt dan enkele of vele kleine witte of gelige puistjes (puskopjes) zien. Deze gaan uit van de haarzakjes. Deze puskopjes kunnen stuk gaan. Hierdoor kunnen er oppervlakkige wondjes ontstaan die geel wondvocht produceren.

Het kan komen door scheren of als je olie of vet op de huid doet. Onder de oksel vaak in combinatie met zweten en deodorantgebruik. De haarzakjes raken geïrriteerd en kunnen zelfs geïnfecteerd raken. Het produceert meestal rode jeukende bultjes en puistjes. Dat weet je dat de ontsteking zich dieper in de huid heeft uitgebreid.

De ontsteking ontstaat door een infectie met een bacterie, een schimmel, een virus of een gist. Folliculitis door Staphylococcus aureus komt het meeste voor. Met name op plaatsen waar de huid geschoren wordt, kan de Stapylokokbacterie toeslaan. Vaak zie je dan kleine, wat oppervlakkig gelegen pusteltjes.

Soms is behandeling met een middel tegen bacteriën of gisten nodig (afhankelijk van de oorzaak en hardnekkigheid).

Warmte-uitslag

Warmte-uitslag, of miliaria, veroorzaakt roodheid en irritatie door extreme warmte en zweten. Het resulteert meestal in een jeukende, bobbelige uitslag met heldere blaasjes die de oksels kunnen aantasten. Warmte-uitslag komt vaker voor in de zomer, in warme, vochtige klimaten of bij zware inspanning.

Intertrigo (smetten)

Intertrigo is een inflammatoire huidaandoening die is gelokaliseerd in huidplooien, zoals de oksels, onder de borsten of de lies. Wrijving en vocht dragen bij aan de aandoening. Het kan worden verergerd door een bacteriële of schimmelinfectie. Intertrigo resulteert meestal in jeukende, vochtige rode plaques en kan een onaangename geur hebben.

Erythrasma

Erythrasma is een oppervlakkige infectie van de huid. De boosdoener is de commensale bacterie Corynebacterium minutissimum.  Commensaal verwijst naar een bacterie die onder normale omstandigheden in de menselijke huid leeft, zonder dat deze de huid schaadt. Erythrasma komt vaak voor op plaatsen waar huidplooien elkaar raken. Bijvoorbeeld in de lies, oksel en onder de borsten. Over het algemeen veroorzaakt erythrasma echter weinig of geen jeuk.

Psoriasis inversa

Psoriasis inversa is een veel voorkomende vorm van psoriasis, waarbij de plekken in de lichaamsplooien zitten, zoals in de oksels en in de liezen.  Het is te herkennen aan de zalmkleurige of rozerode plakkaten die vaak jeuken. Soms ontstaan er tevens pijnlijke wondjes en kloofjes.

Inflammatoire borstkanker

Inflammatoire borstkanker is een zeldzame agressieve vorm van borstkanker. Inflammatoir betekent ontstoken. Hierbij kleurt de borst of een deel ervan roze, rood of paars. Ook kan de huid kleine putjes putjes (‘sinaasappelhuid’) en de borst voelt zwaar aan, is groter geworden of doet pijn. De kans bestaat ook dat kankercellen zich verspreiden, onder andere via het lymfestelsel (nar de oksel). Inflammatoire borstkanker is zeldzaam en het is onwaarschijnlijk dat het als enige symptoom jeuk in de oksel veroorzaakt.

keratosis pilaris

Keratosis pilaris treedt op wanneer haarzakjes verstopt raken met dode huidcellen, waardoor bultjes ontstaan. Het heeft een kippenvel-aspect. Dit is een veel voorkomende huidaandoening die ervoor zorgt dat er plekken met ruw aanvoelende bultjes op de huid verschijnen. Deze kleine bultjes of puistjes zijn eigenlijk dode huidcellen die de haarzakjes verstoppen. Ze lijken soms rood of bruin van kleur.

Voorkeursplekken zijn de bovenarmen, dijen, wangen of billen, maar je kan het ook onder de oksels krijgen. Het is niet besmettelijk en deze bultjes veroorzaken meestal geen ongemak of jeuk.

Het is bekend dat deze aandoening verergert in de wintermaanden. Met name in de koude wintermaanden dreigt onze huid uit te drogen. Ook kan deze huidaandoening verergeren tijdens de zwangerschap.

Lymfoom

Een lymfoom (lymfeklierkanker) is een ziekte waarbij kwaadaardige lymfocyten in het lymfestelsel worden gevormd en dit kan jeuk veroorzaken. Afhankelijk van het type is het mogelijk dat er geen uitslag aanwezig is. De jeuk kan veel delen van het lichaam aantasten, vooral gebieden met een hoge concentratie aan lymfeklieren zoals de oksel.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek met de arts

De arts zal eerst informeren naar:

• Je klachten: welke klachten ervaar je, sinds wanneer, etc.
• Alle eerdere of reeds bestaande aandoeningen.
• Medicijnen die je gebruikt.
• Elke nieuwe deodorant, zeep en lotion die je bent gaan gebruiken.
• Blootstelling aan de zon, hitte en andere omgevingsfactoren in het recente verleden.

Lichamelijk onderzoek

Onderzoek van de oksel is erg belangrijk omdat bepaalde oorzaken een heel specifiek uiterlijk hebben. De arts kijkt of er sprake is van roodheid, huiduitslag, zwelling of (onderhuidse) bultjes of knobbeltjes.

Aanvullend onderzoek

De volgende tests kunnen worden gedaan als een diagnose nog steeds niet duidelijk is:

• Het KOH-preparaat (KOH = kaliumhydroxide) wordt gebruikt voor de directe diagnostiek van schimmelinfecties van de huid.
• De wood’s lamp kan met het oplichten van kleuren (fluorescentie) bepaalde huidziekten aantonen.
• Een bacteriecultuur wordt gedaan om specifieke bacteriën te identificeren als een infectie wordt vermoed.

Zelfzorgmaatregelen

Algemeen

Om de jeuk onder de oksels te verlichten kun je onder meer de volgende maatregelen nemen:

• Schakel over op volledig natuurlijke, pH-neutrtale deodorants en wasmiddelen.
• Stop met scheren totdat de symptomen zijn verdwenen en gebruik elke keer een nieuw scheermesje.
• Koel het okselgebied.
• Breng aloë vera of calamine-lotion aan.
• Gebruik anti-transpirantpoeder.
• Draag losse, luchtige kleding van natuurlijke materialen, zoals katoen of linnen.
• Neem een ​​antihistaminicum.
• Gebruik een schimmelwerende crème (in geval van schimmel).
• Was het gebied dagelijks, vooral na overmatig zweten.
• Niet krabben.

Kalmeer met kamillethee

Een huismiddeltje dat vaak wordt gebruikt bij huidirritaties is de goede oude kamillethee. Het brouwsel helpt ook bij jeukende oksels. Doe een doek in lauwe kamille thee uit dep hiermee de wond. Dit kalmeert de jeukende en geïrriteerde okselhuid. Kamille bevordert de wondgenezing en verzacht irritatie, zelfs als je jeukende oksels hebt.

Verzorgende lotion en deodorant

Soms komt het voor dat je jeukende oksels hebt doordat je huid veel te droog is onder je oksels. Verkeerde deodorants of douchegels drogen de huid uit en dit leidt tot jeuk. Gebruik iedere dag een verzorgende lotion en/of deodorant, het liefst een met verzorgende bestanddelen die de gevoelige of beschadigde huid herstelt.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over jeukende oksels of tips geven hoe hiermee om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.