Allodynie (aanrakingspijn): symptomen en behandeling

Last Updated on 11 april 2024 by M.G. Sulman

Allodynie is een stoornis in de pijngewaarwording. Het staat ook wel bekend als aanrakingspijn. Je ervaart hierbij niet-pijnlijke prikkels als pijnlijk. Allodynie wordt gedefinieerd als pijn als gevolg van een stimulus, zoals een lichte aanraking van de huid, die normaal gesproken geen pijn zou veroorzaken. Op een manier die anders alleen een sensatie zou moeten teweegbrengen, kan het aanraken van de huid met een veertje plotseling pijn veroorzaken. 

Wat is allodynie?

Allodynie is een toestand waarbij pijn wordt veroorzaakt door een prikkel die normaal gesproken geen pijn veroorzaakt. Hevige zonnebrand kan bijvoorbeeld tijdelijke allodynie veroorzaken. Het aanraken van een door de zon verbrande huid, of er koud of warm water overheen laten stromen, kan zeer pijnlijk zijn. Zenuwschade veroorzaakt door bepaalde aandoeningen kan ook leiden tot symptomen van allodynie. Een voorbeeld hiervan is diabetes.

Allodynie en hyperalgesie

Allodynie moet onderscheiden worden van hyperalgesie. Allodynie verwijst naar pijnlijke sensaties bij normaal niet-pijnlijke stimuli, terwijl hyperalgesie duidt op een verhoogde gevoeligheid voor pijnprikkels.

Soorten

Allodynie is een vorm van neuropathische (zenuw)pijn en wordt onderverdeeld in drie soorten: dynamische (of mechanische) wanneer pijn het gevolg is van een object dat over de huid beweegt, thermische die het gevolg is van milde temperatuurveranderingen, of tactiele (of statische) die het resultaat is van zachte aanraking of druk. Er is uiteindelijk een fout in het zenuwcommunicatienetwerk.

Symptomen van aanrakingspijn

Allodynie of aanrakingspijn veroorzaakt abnormale pijnreacties bij prikkels die normaal geen pijn zouden moeten veroorzaken. Symptomen kunnen zijn:

• Pijn bij lichte aanraking
• Pijn bij kleding die de huid raakt
• Pijn bij wrijven of strelen van de huid
• Pijn bij lichte druk op de huid
• Pijn bij temperatuurveranderingen
• Pijn bij blootstelling aan wind

Oorzaken van allodynie

Verschillende factoren, waaronder aandoeningen en medicatie, kunnen allodynie veroorzaken,
waaronder:

• Diabetische neuropathie
• Trigeminusneuralgie (aangezichtspijn)
• Complex regionaal pijnsyndroom (CRPS)
• Amplified musculoskeletaal pijnsyndroom (AMPS)
• Multiple sclerose (MS)
• Voedingstekorten (een ernstig tekort aan vitamine D of vitamine B kan leiden tot allodynie)
• Fibromyalgie
• Migraine / hoofdpijn
• Trauma / zenuwbeschadiging
• Postherpetische neuralgie (gordelroos)
• Postoperatieve neuropathie
• Chemische blootstelling
• Auto-immuunziekten zoals lupus
• Hiv-gerelateerde neuropathie
• Erythromelalgie (een aandoening die warmte en pijn in de extremiteiten veroorzaakt)
• Neuropathie als gevolg van alcoholmisbruik
• Erfelijke neuropathieën
• Neuropathie als gevolg van bestralingstherapie (radiotherapie)
• Medicatie-geïnduceerde neuropathie (waaronder chemokuren om kanker te bestrijden zoals bortezomib, ixabepilone, tacrolimus en oxaliplatin, maar ook de cholesterolverlagers en anti-depressiva kunnen neuropathie veroorzaken)

Risicofactoren

Vrouwen worden vaker getroffen door allodynie dan mannen. Factoren zoals overgewicht en roken zijn ook risicofactoren.

Naast geslacht, overgewicht, obesitas en roken, zijn er nog andere risicofactoren die geassocieerd kunnen worden met het ontwikkelen van allodynie. Enkele van deze factoren zijn:

• Leeftijd: Ouderen hebben een verhoogd risico op allodynie vanwege achteruitgang in zenuwfunctie en bepaalde aandoeningen die vaker voorkomen met het voortschrijden der jaren.
• Erfelijkheid: Familiale aanleg voor pijngevoeligheid.
• Neurologische aandoeningen: Aandoeningen zoals migraine, fibromyalgie en multiple sclerose vergroten het risico op allodynie.
• Trauma en operaties: Letsel of chirurgische ingrepen die zenuwschade veroorzaken, kunnen leiden tot allodynie.
• Chemotherapie: Door de behandeling van kanker, bijvoorbeeld chemotherapie, kunnen je zenuwen beschadigen.
• Auto-immuunziekten: Aandoeningen zoals lupus en reumatoïde artritis (RA) kunnen gepaard gaan met zenuwbeschadiging en allodynie.
• Andere gezondheidsproblemen: Diabetes, hiv en andere chronische aandoeningen die zenuwschade met zich mee kunnen brengen.
• Psychische factoren: Stress, angst en depressie kunnen bijdragen aan het ervaren van pijn, inclusief allodynie.
• Medicatie: Sommige medicijnen vergroten het risico op allodynie.

Onderzoek en diagnose

De arts zal vragen stellen over je klachten en lichamelijk onderzoek doen. Hij zal willen weten hoe vaak je het voelt en wat het beter of slechter maakt. De arts zal ook vragen om je pijn te beoordelen op een schaal van 0 tot 10 en te beschrijven hoe het voelt. Veel mensen met allodynie zeggen dat hun huid gevoelig is voor aanraking. Ze beschrijven de pijn meestal als scherp, stekend of brandend. Sommigen beschrijven het alsof ze een ernstige zonnebrand hebben.

Om de oorzaak van allodynie te bepalen, zal de arts je medische geschiedenis in ogenschouw nemen.  Hij zal ook nagaan welke medicijnen je gebruikt. Er kunnen verschillende tests wordne uitgevoerd om te controleren op diabetes, neurologische aandoeningen of andere aandoeningen. Sommige van deze tests omvatten:

• Bloedonderzoek (volledig bloedbeeld of CBC) en urineonderzoek.
• MRI- of CT-scan om te zoeken naar tekenen van MS, een beroerte of een andere ziekte of verwonding.
• Elektromyogram (EMG) en zenuwgeleidingsonderzoek. Het doel van een EMG en/of zenuwgeleidingsonderzoek is het verkrijgen van informatie over de functie van zenuwen en spieren.
• QST: dit staat voor kwantitatief sensorisch testen. Bij dit onderzoek krijgt de arts informatie over het functioneren van zenuwvezels die nodig zijn voor het waarnemen van pijn, warmte en koude.

Behandeling van allodynie

Ofschoon er geen remedie is voor allodynie, bestaan er wel behandelmethoden die kunnen helpen om de symptomen te verminderen en het dagelijks functioneren te verbeteren. De behandeling zal zich meestal richten op het verminderen van pijn met behulp van leefstijlveranderingen en medicijnen die op de zenuwen zijn gericht.

Orale medicatie

Het meest gebruikte medicijn ter behandeling van allodynie is Pregabaline (Lyrica®). Dit geneesmiddel wordt gebruikt voor de behandeling van zenuwpijn door aandoeningen zoals fibromyalgie en gordelroos.

Topische behandeling

Geneesmiddelen voor uitwendig gebruik kunnen ook worden gebruikt om pijn te verlichten. Enkele voorbeelden:

• Lokale verdovende crèmes: Crèmes die lichte verdovende middelen bevatten, zoals lidocaïne, kunnen helpen om de pijnlijke reacties op aanraking te verminderen.
• Capsaïcine-crèmes: Capsaïcine, een bestanddeel van hete pepers en, kan plaatselijk worden aangebracht om de gevoeligheid van zenuwen te verminderen en pijn te verlichten.
• Ketamine-crèmes: Ketamine is een snelwerkend verdovingsmiddel.
• CBD-crèmes: Crèmes met cannabisextracten kunnen verlichting bieden van pijnlijke symptomen van allodynie.
• Topische ontstekingsremmende middelen: Crèmes met ontstekingsremmende ingrediënten.
• Vitaminecrèmes: Crèmes met bepaalde vitaminen, zoals vitamine B12, kunnen bijdragen aan het herstel van beschadigde zenuwen en pijn verminderen.
• Lokaal toegepaste opioïden: In sommige gevallen kunnen opioïde crèmes op de huid worden aangebracht ter verlichting van de klachten.
• Magnesium-crèmes: Magnesium kan helpen bij het ontspannen van spieren en het verminderen van zenuwpijn.

Leefstijlveranderingen

Veranderingen in levensstijl zijn ook belangrijk bij de behandeling van allodynie en zenuwpijn. Lichaamsbeweging, gezonde voeding en voldoende rust kunnen de symptomen verbeteren.

Onderliggende aandoening behandelen

Aangezien allodynie een symptoom kan zijn van perifere neuropathie of andere aandoeningen, zal ook de onderliggende aandoening door de arts worden behandeld.

Psychische ondersteuning

Een andere factor om te overwegen bij de behandeling van allodynie is geestelijke gezondheid. Aandoeningen die ernstige zenuwpijn veroorzaken, kunnen de mentale toestand aantasten en angst en depressie veroorzaken. Dit kan bestreden worden middels cognitieve gedragstherapie (CGT).

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over allodynie, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.