Ferritine: normaalwaarde man, vrouw en kind

Last Updated on 25 januari 2024 by M.G. Sulman

Ferritine is de belangrijkste ijzervoorraad in het menselijk lichaam. Het is een eiwit dat ijzer opslaat in je lichaam. Ferritine zit vooral in je lever en beenmerg. Ook zit het voor een klein deel in je bloed. De normaalwaarde verschilt sterk en is afhankelijk van leeftijd en geslacht. Een laag ferritinegehalte duidt op een ijzertekort. Zwangere vrouwen zijn vatbaarder voor ijzertekort omdat de behoefte eraan tijdens de zwangerschap toeneemt. Een te hoog ferritinegehalte kan wijzen op bloedarmoede.

Wat is ferritine?

Ferritine is een eiwit dat ijzer opslaat. Het is de belangrijkste ijzeropslag van het lichaam en kan ongeveer 4000 ijzermoleculen opslaan. Op deze manier beschermt het de cellen tegen de toxische effecten van vrij ijzer. Een te hoge concentratie ijzer is namelijk toxisch voor de organen. De ferritinewaarde wordt bepaald bij een vermoeden van bloedarmoede en wordt verkregen uit het bloedserum of plasma.

Normaalwaarde ferritine bij man, vrouw en kind

Ferritine laboratoriumwaarden geven aan hoeveel ijzer er in het lichaam zit. De volgende waarden zijn slechts richtwaarden. Deze referentiewaarden kunnen per laboratorium iets variëren.

Vrouwen hebben doorgaans een lager ferritinegehalte dan mannen. Bovendien zijn de waarden afhankelijk van de leeftijd. Ze zijn hoger bij borelingen dan bij zuigelingen, kinderen, tieners en adolescenten.

De volgende tabel laat zien welke ferritinewaarde op welke leeftijd als normaal worden beschouwd:

Wie?	Leeftijd	Waarde
vrouwen	Vanaf 18 jaar	15-100 μg/l
mannen	Vanaf 18 jaar	30-100 μg/l
Kinderen	0-1 jaar	150-600 μg/l
Kinderen	1-2 jaar	10-120 μg/l
Kinderen	2-17 jaar	7-142 μg/l

Te laag ferritinegehalte

Een te laag ferritine in het bloed duidt op een ijzertekort. Hier kunnen verschillende redenen voor zijn. Veelvoorkomende oorzaken van ijzertekort – en dus ferritinetekort – zijn:

• ernstig bloedverlies (bijvoorbeeld door een blessure)
• constant of herhaald verlies van kleine hoeveelheden bloed (bijvoorbeeld door menstruatiebloedingen of een inflammatoire darmaandoening)
• onvoldoende ijzerinname via de voeding
• verstoorde ijzeropname in de darm (bijvoorbeeld door de chronische darmziekte coeliakie)
• verhoogde ijzerbehoefte (bijvoorbeeld tijdens groei, zwangerschap en borstvoedingsperiode)

Een te laag ferritinegehalte leidt vroeg of laat tot gezondheidsproblemen. IJzer speelt namelijk een hele belangrijk rol bij het vervoer van zuurstof door het bloed. He hebt zuurstof nodig voor een goede werking van de cellen. Te weinig ferritine belemmert onder meer de zuurstoftoevoer naar de organen en verzwakt het immuunsysteem. Dit kan leiden tot symptomen als vermoeidheid en zwakte, maar ook door bleekheid en huidproblemen (bijv. gescheurde mondhoeken). Je kunt ook vatbaarder worden voor infecties.

Verhoogde ferritine

Een verhoogde ferritine kan passen bij een acute of chronische infectie of ontsteking. Acutefase-eiwitten zijn eiwitten waarvan de concentratie in het bloed al in een vroeg stadium van inflammatie stijgt. Een te hoog ferritinegehalte kan ook een indicatie zijn van een  teveel aan ijzer en leverbeschadiging (bijvoorbeeld door alcohol).

Ontsteking / infectie

Bij ontsteking stijgt het ferritinegehalte, omdat het lichaam dan meer ferritine aanmaakt. Dit maakt deel uit van de zogenaamde niet-specifieke afweer. Dit is de aangeboren afweer. Het bestaat uit cellen en signaalstoffen die zich niet specifiek richten tegen één ziekteverwekker. Teneinde bacteriën te bestrijden maakt het lichaam onder andere meer ferritine aan. Bacteriën zijn, net als lichaamscellen, afhankelijk van ijzer. Ferritine bindt vrij ijzer in het bloed. Op deze manier verwijdert het een stof die essentieel is voor de ziektekiemen.

Overmaat aan ijzer

Een overmaat aan ijzer kan leiden tot verhoogde ferritinespiegels. Dit komt doordat het lichaam het overtollige ijzer opslaat in de vorm van ferritine. De meest voorkomende redenen voor ijzerstapeling in het lichaam zijn ijzerstapelingsziekte en bloedtransfusies.

Leverschade

Verhoogde niveaus van ferritine kunnen ook wijzen op leverschade, aangezien levercellen veel ferritine afgeven wanneer ze sterven. De lever is een van de belangrijkste ijzervoorraden in het lichaam. Het bevat veel ijzer en dus veel ferritine. Als levercellen worden vernietigd, komt het daarin opgeslagen ferritine in de bloedbaan terecht.

Ferritine als tumormarker

Een tumormarker is een stof die in het lichaam voorkomt bij kanker. Er wordt onderscheid gemaakt tussen specifieke en niet-specifieke tumormarkers:

• specifieke tumormarkers nemen alleen toe bij een specifieke kankersoort
• niet-specifieke tumormarkers kunnen bij verschillende soorten kanker worden opgespoord

Ferritine is een van de niet-specifieke tumormarkers. Het ferritinegehalte kan verhoogd zijn bij veel soorten kanker, zoals, borstkanker, alvleesklierkanker, niet-kleincellige longkanker, Hodgkin lymfoom, leverkanker, neuroblastomen, glioblastomen, nierkanker en melanoom.

Ferritine is echter niet geschikt voor vroege opsporing of zelfs voor opsporing van kanker. Want er kunnen ook andere verklaringen zijn voor verhoogde ferritinewaarden, zoals een ontsteking als gevolg van andere oorzaken of een teveel aan ijzer in het lichaam.

Hemoglobine (HB), ferritine en ijzer uitgelegd | Sanquin

Hoe gaat je lichaam om met ijzer in het bloed, hoe wordt de ijzervoorraad aangevuld en wat is de rol van ferritine hierbij? In deze Nederlandstalige video wordt het allemaal uitgelegd.

Reacties en ervaringen met ferritinewaarden

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over ferritinewaarden of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.