Galzuren en galzouten: functie en normaalwaarde

Last Updated on 19 juni 2024 by M.G. Sulman

Galzuren ontstaan in de lever gemaakt door hydroxylatie en oxidatie van cholesterol. Daarna worden ze door de lever uitgescheiden in de gal, een geel-groenige (soms zwarte) vloeistof. De gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas voordat het via de galwegen naar de darmen gaat. De galblaas is een klein, peervormig zakje. De functie ervan is het opslaan van gal. Van hieruit wordt de gal uitgescheiden in de dunne darm. In de wand van de dikke darm worden de galzuren omgezet in galzouten. Dit proces vindt plaats met behulp van bacteriën. Galzuren en galzouten spelen een rol bij het oplossen van vetten, cholesterol en vetoplosbare vitaminen zoals A, D, E en K in het dunne darmsap, zodat ze beter worden opgenomen in je lichaam. Galzuren worden gerecycleerd door een enterohepatische kringloop of cyclus. Dit verwijst naar de circulatie van galzuren, bilirubine, medicijnen of andere stoffen van de lever naar achtereenvolgens de gal, de dunne darm, de enterocyten (bepaalde cellen in de darm die water en voedingsstoffen uit het spijsverteringskanaal absorberen), en terug naar de lever. 

Galblaas
Ligging van de galblaas in het lichaam / Bron: decade3d – anatomy online / Shutterstock.com

Wat zijn galzuren en galzouten?

Wat zijn galzuren en galzouten en wat is het verschil? We geven een heldere uitleg.

Galzuren zijn een van de belangrijkste componenten van gal. Gal is een groengele vloeistof die door de lever wordt gemaakt en wordt opgeslagen in je galblaas. In de wand van de dikke darm worden de galzuren met behulp van bacteriën omgezet in galzouten. Galzouten helpen bij de vertering van vetten in je lichaam. Ze helpen ook om in vet oplosbare vitamines zoals A, D, E en K op te nemen.

Wat is hun functie in het lichaam?

In vogelvlucht

Naast galzuren bevat gal cholesterol, water en bilirubine, een afvalstof die voornamelijk vrijkomt bij afbraak van oude rode bloedcellen. De rol van gal in het lichaam is:

  • het bevorderen van de spijsvertering door vetten af ​​te breken (vetmetabolisme)
  • het spelen van een rol bij het absorberen van vetoplosbare vitamines (er zijn vier in vet oplosbare vitamines: vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K)
  • het elimineren van afvalproducten

Afbreken van vetten

Gal en galzuren worden in de lever gemaakt en tussen de maaltijden door in de galblaas opgeslagen. Nadat je hebt gegeten en er vetten in je spijsverteringskanaal zijn gekomen, sturen hormonen (cholecystokinine) een signaal naar je galblaas om gal af te geven. Gal komt na elke maaltijd vrij. In de twaalfvingerige darm (het eerste deel van je dunne darm) komen het voedsel en gal samen waar ze zich mengen. Hier vindt de meeste vertering plaats. De gal helpt bij het verwerken en verteren van vetten.

Verwijderen van gifstoffen

Een andere belangrijke functie van gal is het verwijderen van gifstoffen. Toxines worden uitgescheiden in de gal en afgevoerd via de ontlasting. Een gebrek aan galzouten kan een opeenhoping van gifstoffen in je lichaam veroorzaken.

Wat gebeurt er bij een tekort aan galzouten?

Symptomen

Als de in vet oplosbare vitamines en vetzuren die je eet niet kunnen worden opgenomen, komen ze in de dikke darm terecht waar ze klachten kunnen veroorzaken. Mensen die niet genoeg galzuren en galzouten produceren, kunnen last krijgen van:

  • diarree
  • gasophoping in het maagdarmkanaal
  • buikkrampen
  • darmkrampen
  • onregelmatige stoelgang
  • gewichtsverlies
  • bleek gekleurde ontlasting (bleke poep)

Supplementen

Mensen met een galzouttekort kunnen (in overleg met hun huisarts) een supplementen gebruiken (bijvoorbeeld Beta Plus) om bovenvermelde klachten tegen te gaan.

Een teveel aan galzuren en -zouten

Een teveel aan galzouten in de colon stimuleert watersecretie hetgeen diarree veroorzaakt. Ook kan er jeuk en huiduitslag ontstaan. De arts kan dan colestyramine voorschrijven. Colestyramine (merknaam: Questran) behoort tot de galzuurbinders. Het vermindert galzuren in de darm en in de huid.

Galzuurmalabsorptie, ook wel galzuurdiarree, kan een gevolg zijn van:

  • malabsorptie (verstoorde opname) ten gevolge van een onderliggende aandoening (secundair)
  • op zichzelf staan ten gevolge van een excessieve galzuurproductie (primair)

Verhoogde niveaus komen onder meer voor bij virale hepatitis, galstuwing (cholestase), toxische leverschade en chronische leverziekten.

Normaalwaarde

Het galzuurgehalte moet < 10 µmol/l serum zijn voor volwassenen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over galzuren en galzouten. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.