Last Updated on 1 maart 2024 by M.G. Sulman
De thymus of zwezerik is een orgaan in je borstkas, achter het borstbeen. Het maakt deel uit van het lymfestelsel in het immuunsysteem van je lichaam. De thymus produceert witte bloedcellen, lymfocyten genaamd. Deze helpen het lichaam om infecties te bestrijden. Er zijn drie soorten thymuskanker. Thymuskanker treedt op wanneer zich kankercellen vormen op het buitenoppervlak van de thymus. Deze vorm van kanker komt niet zo vaak voor.
Wat is thymuskanker?
Thymuskanker is kanker van de thymus of zwezerik. Kanker is ongecontroleerde deling van lichaamscellen. De cellen kunnen niet meer stoppen met delen en groeien in omliggende weefsels, waar ze schade aanrichten. Kanker kan zich ook uitzaaien. Thymuskanker is zeldzaam.
Wat is de thymus?
Ligging van de thymus
De thymus is een klein orgaan dat zich net achter het borstbeen (sternum) in het voorste deel van de borstkas bevindt. Het staat ook bekend als ‘zwezerik’. De thymus bevindt zich in een deel van de borstkas dat het mediastinum wordt genoemd. Dit is de ruimte in de borstkas tussen de longen die ook het hart bevat, een deel van de aorta, de slokdarm, een deel van de luchtpijp, en veel lymfeklieren. De thymus zit net voor en boven het hart.
Anatomie
De thymus bestaat uit twee helften, lobben genaamd. Het heeft een onregelmatige vorm. Op het oppervlak van dit orgaantje zijn er zijn veel kleine bultjes die lobules worden genoemd. De thymus heeft drie hoofdlagen:
- De medulla is het binnenste deel van de thymus.
- De cortex is de laag die de medulla omringt.
- Het kapsel is de dunne laag aan de buitenzijde van de thymus.
Gewicht en omvang
De thymus bereikt zijn maximale gewicht van ongeveer 2- tot 40 gram tijdens de puberteit. Daarna neemt het allengs af in omvang en wordt het vervangen door vetweefsel.
Vóórkomen
Jaarlijks krijgen in Nederland tussen de 150 en 200 mensen te horen dat ze een tumor in de thymus hebben. Mannen krijgen het iets vaker te horen dan vrouwen. Het komt met name voor bij mensen boven de 50 jaar. Maar ook jongere mensen kunnen deze vorm van kanker krijgen.
Hoofdsoorten
Er zijn 3 hoofdsoorten tumoren bij thymuskanker:
- thymomen: de grootste groep, groeien meestal langzaam en zaaien bijna nooit uit.
- thymuscarcinomen: groeien meestal sneller dan thymomen, vaak zijn er uitzaaiingen.
- thymuscarcinoïden: deze groeien langzaam.
Thymuscarcinoom
Deze soorten kanker ontwikkelen zich in de cellen die de thymusklier bekleden (epitheelcellen).
Thymoom
In grofweg 90% van de gevallen gaat het om een thymoom. Er zijn 2 hoofdtypen thymoom: A en B.
Type A thymomen groeien meestal langzaam, maar type B kan sneller groeien. Ze kunnen zich verspreiden naar de longen of het omhulsel van de longen (pleura). Maar het is ongebruikelijk dat ze zich ergens anders in je lichaam verspreiden.
Net als veel andere vormen van kanker is anno 2024 niet precies bekend wat thymomen veroorzaakt.
Ongeveer 30 van de 100 mensen met thymoom (30%) hebben andere aandoeningen zoals myasthenia gravis (MG). MG is een zeldzame aandoening die het immuunsysteem aantast en spierzwakte veroorzaakt.
Thymoom is ook gekoppeld aan andere ziekten, zoals:
- aplastische anemie
- hypogammaglobulinemie
- pernicieuze anemie
- systemische lupus erythematodes (SLE)
- reumatoïde artritis
Thymuscarcinoom
Dit type kanker ontwikkelt zich in de cellen die de thymusklier bekleden (epitheelcellen). Thymuscarcinomen zijn veel zeldzamer dan thymomen. Ze groeien vaak sneller en verspreiden zich sneller naar andere delen van j lichaam, zoals de botten en de lever. Hierdoor zijn ze meestal moeilijker te genezen.
Symptomen van zwezerikkanker
Geen klachten
Vaak veroorzaakt zwezerikkanker geen symptomen. Het wordt vaak bij toeval ontdekt als je voor iets anders onderzocht wordt.
Verschijnselen
Wanneer thymuskanker symptomen veroorzaakt, komt dit meestal omdat de kanker is doorgegroeid en op nabijgelegen gebieden in de borstkas drukt. Symptomen kunnen zijn:
- (zeurende) pijn op de borst
- een hoest die niet overgaat
- kortademigheid / snel buiten adem
- heesheid
- snel buiten adem (kortademig)
- luchtweginfectie
- longontsteking
- vage klachten zoals onverklaarbare moeheid, gewichtsverlies en weinig eetlust
Vena-cava-superiorsyndroom (VCSS)
De thymus ligt dicht bij een groot bloedvat in de borst. Dit wordt vena cava superior, vena cava anterior of bovenste holle ader genoemd. Deze ader voert bloed naar het hart. de tumor kan erop drukken en het vena-cava-superiorsyndroom (VCSS) veroorzaken. Symptomen kunnen zijn:
- een opgezet gezicht
- een opgezette hals en/of armen
- dikke, kronkelige aders in de hals of op je borstkas
- kortademigheid
- hoesten
- heesheid
- flauwvallen
- hoofdpijn
- slikklachten
- duizeligheid
- verwardheid
- niet goed kunnen zien1Kanker.nl. Afsluiting van de bovenste holle ader bij ongeneeslijke kanker. https://www.kanker.nl/gevolgen-van-kanker/niet-meer-beter-worden/lichamelijke-klachten/afsluiting-van-de-bovenste-holle-ader-bij-ongeneeslijke-kanker (ingezien op 16-8-2022)
Onderzoek en diagnose
De arts of specialist informeert naar je klachten en algemene gezondheid alvorens hij of zij je lichamelijk gaat onderzoeken. Andere tests die kunnen worden uitgevoerd om thymuskanker te diagnosticeren:
- röntgenfoto van de borst
- beeldvormend onderzoek zoals PET-scan, CT-scan en MRI-scan
- biopsie: hierbij verwijdert de arts een stukje weefsel van de tumor en de patholoog onderzoekt dit biopt onder de microscoop
Stadia
Een stadiëringssysteem is een methode om kanker te classificeren op basis van de grootte, omvang en andere kenmerken.
De volgende stadia worden gebruikt bij thymuskanker:
Stadium 1
In stadium 1 is de kanker alleen in de thymus aanwezig.
Stadium 2
In stadium 2 heeft kanker zich verspreid door het kapsel en in het vet rond de thymus of in de bekleding van de borstholte.
Stadium 3
In stadium 3 is de kanker uitgezaaid naar nabijgelegen organen in de borstkas, waaronder de longen, het hartzakje of grote bloedvaten die bloed naar het hart transporteren.
Stadium 4
Stadium 4 is verdeeld in stadium 4A en stadium 4B, afhankelijk van waar de kanker zich heeft verspreid:
- In stadium 4A heeft kanker zich wijd verspreid over de longen en het hart.
- In stadium 4B is kanker uitgezaaid naar het bloed of het lymfesysteem.
Behandeling van thymuskanker
De behandeling van deze vorm van kanker hangt af van de omvang van de ziekte, aangegeven door het stadium, en van je algehele gezondheid. Er zijn verschillende soorten behandelingen beschikbaar voor patiënten met thymuskanker.
Er worden drie standaardbehandelingen onderscheiden (die in combinatie gegeven kunnen worden):
Operatie
Een operatie om de tumor te verwijderen is de meest voorkomende behandeling van een thymoom. Na de operatie kun je radiotherapie (bestraling) krijgen om eventuele overgebleven kankercellen te doden.
Radiotherapie
Het doel van radiotherapie of bestraling is de kankercellen vernietigen die nog in je borstkas kunnen zitten. Met bestraling heb je minder kans dat de kanker terugkeert. Er zijn twee soorten bestralingstherapie:
- Externe radiotherapie maakt gebruik van een machine buiten het lichaam om straling naar de kanker te sturen.
- Interne radiotherapie maakt gebruik van een radioactieve stof in een kleine capsule of ander object (naalden, katheters, buizen of korrels), dat in of nabij een tumor geplaatst wordt.
De manier waarop radiotherapie wordt gegeven, hangt af van het type en het stadium van de kanker die wordt behandeld. Externe radiotherapie wordt gebruikt om thymoom en thymuscarcinoom te behandelen.
Chemotherapie
Chemotherapie is een behandeling van kanker met zogeheten cytostatica. Dat zijn chemische medicijnen die de groei van kankercellen stoppen, hetzij door de cellen te doden of door ze te stoppen met delen. Wanneer chemotherapie via de mond wordt ingenomen of in een ader of spier wordt geïnjecteerd, komen de medicijnen in de bloedbaan en kunnen ze kankercellen door het hele lichaam bereiken (systemische chemotherapie). Wanneer chemotherapie rechtstreeks in het hersenvocht, een orgaan of een lichaamsholte zoals de buik wordt geplaatst, treffen de medicijnen voornamelijk kankercellen in die gebieden aan (regionale chemotherapie). De manier waarop de chemotherapie wordt gegeven, hangt af van het type en het stadium van de kanker die wordt behandeld.
Chemotherapie kan worden gebruikt om de tumor te verkleinen vóór een operatie of radiotherapie. Dit wordt neoadjuvante chemotherapie genoemd. Het gaat dan om een tumor die:
- zich snel deelt;
- groot is;
- uitzaaiingen heeft.
Prognose
De langetermijnvooruitzichten voor thymuskanker zijn afhankelijk van een groot aantal factoren, waaronder je leeftijd en algehele gezondheid. Maar ook of een operatie alle kanker heeft verwijderd, het type kankercellen dat aanwezig is en het stadium van de ziekte. Zodra de behandeling voorbij is, zijn periodieke controles nodig om te checken op eventuele bijwerkingen van de behandeling en om te kijken of de kanker niet is teruggekeerd.
