Syndroom van Roemheld: symptomen en behandeling

Last Updated on 2 februari 2024 by M.G. Sulman

Het syndroom van Roemheld, ook bekend als Roemheld-syndroom (RS), is een medisch syndroom. Een syndroom is een verzameling van steeds tezamen voorkomende klinische verschijnselen of symptomen. Bij RS gaat het om een cluster van cardiovasculaire symptomen die worden veroorzaakt door overmatige gasophoping in het maagdarmkanaal. Dit syndroom betreft voornamelijk hartklachten, met name een beklemmend gevoel op de borst en pijn op de borst. Het is een diagnose bij exclusie. Dit betekent dat de diagnose pas gesteld wordt na uitsluiting van alle andere bekende ziekten die de klachten kunnen veroorzaken. De behandeling van het syndroom van Roemheld bestaat uit het verminderen van gasvorming in het maagdarmkanaal.

Wat is het syndroom van Roemheld?

Gastrocardiaal symptoomcomplex

Het syndroom van Roemheld is geen ziekte, het is slechts een bepaalde combinatie van hartklachten die samen voorkomen en worden veroorzaakt door te veel lucht in de maag en darmen. Het gaat om een gastrocardiaal symptoomcomplex.

Gastrocardiaal betekent verstoringen van de werking van het hart als gevolg van een gebrekkige werking van het spijsverteringsstelsel.

Historie

Na de jaren ’50 van de 20e eeuw wordt het syndroom niet meer zo vaak genoemd. Mogelijk komt dit omdat de meeste patiënten aan wie men vroeger dit syndroom toeschreef, in feite een hiatus-hernia (middenrifbreuk) hadden.¹Ned Tijdschr Geneeskd. 1959;103:411. Naarmate men deze laatstgenoemde afwijking steeds beter ging diagnosticeren, is RS steeds meer in vergetelheid geraakt. Als je thans PubMed²PubMed is een databank met in 2021 meer dan 30 miljoen beschrijvingen (records) van medisch wetenschappelijke artikelen. doorzoekt op ‘Roemheld’ dan krijg je alleen hits van wetenschappelijke artikelen uit de jaren ’40, ’50 en ’60 van de vorige eeuw.³PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=roemheld (ingezien op 7-5-2021)

Naamgeving

Het syndroom is genoemd naar de Duitse internist Ludwig von Roemheld (1871–1938), die er in 1912 een artikel over heeft gepubliceerd in Medizinische Klinik.

Synoniemen

Het syndroom van Roemheld of Roemheld-syndroom (RS), staat ook bekend onder de benamingen ‘gastrocardiaal syndroom’ of ‘maaghartsyndroom’.

Symptomen van het syndroom van Roemheld

Het syndroom van Roemheld kan zich op verschillende manieren manifesteren. Dit zijn de meest voorkomende symptomen die door patiënten worden gemeld.

• sinusbradycardie
• (trage hartslag)
• kortademigheid
• beklemming op de borst
• spierkrampen
• duizeligheid
• hartkloppingen
• boeren, misselijkheid
• onregelmatige hartslag (aritmie)
• tachycardie (snelle hartslag)
• paniekaanvallen
• verwardheid
• gevoel van ongerustheid
• depressie
• schommelingen in de bloeddruk (bloeddrukschommelingen)
• duizeligheid
• vasovagale syncope (de meest voorkomende vorm van flauwvallen)
• tinnitus (oorsuizen)
• vermoeidheid
• extrasystolen (extra hartslagen)
• slaapproblemen

Complicaties: is het gevaarlijk?

Hartklachten

Door de hoeveelheid lucht in het maagdarmstelsel wordt je middenrif naar boven gedrukt. Dit kan (in)directe druk op je hart uitoefenen, waardoor verschillende hartklachten kunnen ontstaan.⁴Wikimedia. Syndroom van Roemheld. https://nl.wikipedia.org/wiki/Syndroom_van_Roemheld (ingezien op 16-7-2022) Bijvoorbeeld pijn die op angina pectoris (hartkramp) lijkt. In ernstige gevallen kan er sprake zijn van een wegraking. Hierbij verlies je gedurende korte tijd (1 of 2 minuten) het bewustzijn.

Ondervoeding

De meest voorkomende complicatie van het Roemheld-syndroom is ondervoeding, omdat de symptomen van de aandoening het voor mensen moeilijk kunnen maken om genoeg voedsel te eten om een gezond gewicht te behouden. Andere complicaties kunnen uitdroging, verstoring van de elektrolytenbalans en gewichtsverlies zijn.

Oorzaken van het Roemheld-syndroom

Sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw is bekend dat de primaire oorzaak van het Roemheld-syndroom de ophoping van gas in het maagdarmkanaal is. Aanvankelijk gingen artsen ervan uit dat degenen die RS hadden, meer gas produceerden dan normaal door fermentatie (onderdeel van de normale verteringsprocessen). Naarmate de tijd verstreek, werd het echter duidelijk dat in de meeste gevallen het probleem niet het geproduceerde gas was, maar ingeslikte lucht.

Aërofagie betekent letterlijk ‘lucht slikken’. In de praktijk betekent dit dat lucht mee geslikt wordt bij het eten en drinken of spreken. Aërofagie leek meer uitgesproken te zijn bij personen met het Roemheld-syndroom. Aangenomen wordt dat elke aandoening die aërofagie bevordert, ook het risico op het Roemheld-syndroom verhoogt.

Het opgehoopte lucht in het maagdarmkanaal vergroot de druk in de buikholte. Via het middenrif (diafragma) wordt vervolgens vanuit de buik druk uitgeoefend op het hart, wat de klachten veroorzaakt.

Onderzoek en diagnose

Het syndroom van Roemheld is een diagnose bij exclusie. De diagnose kan dus pas gesteld worden na uitsluiting van alle andere bekende ziekten die de klachten kunnen veroorzaken.
Aangezien de meest voor de hand liggende symptomen van het syndroom van Roemheld veel gelijkenis vertonen met die van veel verschillende hartaandoeningen, zullen de meeste patiënten vaak eerst verwezen worden naar een cardioloog. Dit is een hartspecialist. Sommige patiënten worden verwezen naar de praktijkondersteuner (POH) om tekenen van angst, depressie of overmatige stress op te sporen. Vooral omdat je symptomen geen fysieke oorzaak lijken te hebben.

Een maag-darm-leverarts (ook wel MDL-arts of gastro-enteroloog) heeft de meeste kans om RS te diagnosticeren bij symptomatische patiënten door het uitvoeren van colonoscopie, endoscopie of een echoscopie. Het koppelen van de cardiale symptomen aan de maagdarmproblemen is moeilijker. De verbetering van hartsymptomen na behandeling van de maagaandoening is de sterkste bevestiging voor het syndroom van Roemheld.

Behandeling van het syndroom van Roemheld

Uitlokkende factoren vermijden

In eerste instantie merk je dat het laten van winden of boeren de druk vermindert en daarmee de klachten doet afnemen. Het syndroom van Roemheld kan behandeld worden door voedingsmiddelen waar je klachten van krijgt, te vermijden. Met een voedseldagboek kun je achterhalen of bepaalde klachten komen door voedselovergevoeligheid. Vermijd ook voedsel dat gasvorming kan veroorzaken, zoals koolsoorten, prei, uien en knoflook, paprika en bonen. Koolzuurhoudende dranken en bier kun je ook beter laten staan. Veel lichaamsbeweging (versterken van het middenrif) en korte metten maken met overgewicht, zijn ook van belang. Afvallen kan bij mensen met overgewicht helpt om de druk in de buik en het middenrif te verminderen.

Zelfzorg en huismiddeltjes

Psyllium en thee van karwij, anijs en venkel

Verscheidene huismiddeltjes, zoals gewelde psyllium of thee van karwij, anijs en venkel, kunnen ondersteunend werken om lucht uit de darm te resorberen. Psyllium zorgt ervoor dat je ontlasting zachter is, waardoor de stoelgang soepeler gaat. Anijs, venkel en karwij zorgen samen voor een goede darmwerking.

Middelen met dimeticon

Middelen met dimeticon kunnen winderigheid en boeren tegengaan. Deze werkzame stof verlaagt de oppervlaktespanning, waardoor luchtbellen verdwijnen. Doch niet iedereen heeft er baat bij.

Probiotica

Voorts is het verstandig de darmflora te herstellen met behulp van probiotica. Probiotica zijn de goede lichaamsondersteunende bacteriën die in je darmen leven en essentieel zijn voor je spijsvertering en immuunsysteem.

Prognose

De prognose voor het Roemheld-syndroom varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de aandoening en de ernst van de symptomen. In veel gevallen kunnen de symptomen van het syndroom effectief worden behandeld met leefstijlveranderingen en medicijnen, waardoor mensen met de stoornis een normaal, gezond leven kunnen leiden.

Als het syndroom van Roemheld niet wordt behandeld, kan het echter leiden tot ondervoeding, uitdroging en andere ernstige complicaties, die een negatieve invloed kunnen hebben op de algehele gezondheid en kwaliteit van leven. Het is belangrijk voor mensen met het syndroom om nauw samen te werken met hun arts om een behandelplan te ontwikkelen dat hen helpt hun symptomen onder controle te houden en complicaties te voorkomen.

Preventie

Een gezondere levensstijl en het verminderen van gedrag dat leidt tot luchtslikken en gasophoping in de darmen, zal RS helpen voorkomen. Neem de volgende maatregelen in acht:

• Eet langzaam en kauw met een gesloten mond.
• Niet praten tijdens het eten.
• Drinken door een rietje wordt afgeraden bij aërofagie.
• Het is beter geen koolzuurhoudende dranken te drinken.
• Niet roken.
• Volg een FODMAP-beperkte dieet. Het helpt gasophoping te voorkomen. FODMAP’s zijn koolhydraten in voeding die klachten als gasvorming, obstipatie (verstopping), diarree en buikpijn kunnen veroorzaken.
• Regelmatige lichaamsbeweging.
• Zorg voor een gezond gewicht.

Video over het syndroom van Roemheld

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het syndroom van Roemheld. Of tips geven hoe ermee om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.