Mediastinitis: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 28 november 2023 by M.G. Sulman

Mediastinitis is mega zeldzaam doch ernstig. Het is een ontsteking in het gebied dat “mediastinum” heet. Dit is de ruimte tussen je longen, ingeklemd tussen je borstbeen aan de voorkant en je ruggegraat aan de achterkant. Mediastinitis kan echt gevaarlijk zijn en zelfs dodelijk. De oorzaken zijn divers: het kan ontstaan na een diepe wond in je borstbeen na een operatie, door een gat in je slokdarm, of zelfs door een soort abces in je keel dat naar beneden gaat. Soms ontstaat het door infecties die eerst ergens anders in je lijf waren en zich dan verspreiden.

Wat is mediastinitis?

Mediastinitis is een ontsteking of infectie in het deel van je borstkas waar je hart zit. Het kan ineens opkomen (acuut) of langdurig zijn (chronisch). De acute versie komt vaak door een operatie aan je borstbeen of als je slokdarm een gescheurd is.

De signalen? Denk aan pijn op de borst, koorts, en ademhalingsproblemen. Als je er snel bij bent met behandelen, zijn je overlevingskansen veel beter.

Fibreuze mediastinitis is weer een andere aandoending. Het is een zeldzame ziekte waarbij vezelig weefsel in datzelfde gebied tussen je longen gaat woekeren. De reden waarom het gebeurt is niet helemaal duidelijk, maar lijkt te maken te hebben met je immuunsysteem dat op hol slaat door dingen zoals bepaalde schimmels, infecties, etc.

Symptomen van mediastinitis

Acute mediastinitis

• Koorts en Koude rillingen: Als je acute mediastinitis hebt, kun je een infectie hebben met bijbehorende koorts en koude rillingen.
• Tachycardie: Je hartslag kan omhoogschieten als reactie op de infectie, hetgeen tachycardie wordt genoemd.
• Pijn afhankelijk van locatie:
  • Bovenste deel van het mediastinum: Retro-sternale pijn, wat betekent dat de pijn meestal achter je borstbeen zit.
  • Onderste deel van het mediastinum: Pijn tussen de schouderbladen die kan uitstralen naar de borst.

Chronische mediastinitis

• Afhangend van betrokken organen: De symptomen variëren op basis van welke organen in het mediastinum worden beïnvloed door de ziekte.
• Vernauwde luchtweg, slokdarm of bloedvaten: Symptomen kunnen optreden als gevolg van vernauwing van de luchtwegen, slokdarm of bloedvaten.
• Ernst van de fibrose: Afhankelijk van de mate van fibrose (littekenweefselvorming), kunnen symptomen variëren. Mogelijke symptomen:
  • Hoesten
  • Kortademigheid
  • Ophoesten van bloed
  • Pijn op de borst
  • Slikproblemen

Complicaties

Complicaties van mediastinitis kunnen levensbedreigend zijn doordat de ontsteking de normale functie van organen en bloedvaten in de borstkas verstoort. Dit kan ernstige problemen veroorzaken, waaronder geblokkeerde luchtwegen met ademhalingsmoeilijkheden, constrictieve pericarditis, herhaalde longontsteking, rechtszijdig hartfalen, sepsis, ernstige bloedingen en het superior vena cava-syndroom. Een vroege behandeling is cruciaal voor een betere kans op herstel en overleving.

Oorzaken van mediastinitis

Mogelijke oorzaken van mediastinitis zijn:

1. Mediastinitis afkomstig van structuren in het mediastinum:
   • Slokdarmruptuur is de belangrijkste oorzaak, mogelijk veroorzaakt door:
     • Inname van vreemde voorwerpen.
     • Spontane slokdarmruptuur.
     • Lokale verspreiding van kankercellen.
   • Iatrogene oorzaken¹Iatrogeen letsel is letsel dat ontstaat door medisch handelen ofwel een medische fout., zoals:
     • Endotracheale intubatie.
     • Bronchoscopie.
     • Cardiothoracale chirurgie (vaak na hart- of longoperaties).
     • Endoscopie van het bovenste maagdarmkanaal.
2. Stomp trauma aan de borst/buik:
   • Dit kan mediastinitis veroorzaken.
3. Directe verspreiding van infectie naar het mediastinum door:
   • Longontsteking.
   • Osteomyelitis (botinfectie) van het sternoclaviculaire gewricht (het SC-gewricht verbindt het borstbeen en het sleutelbeen met elkaar).
   • Granulomateuze ziekte, inclusief tuberculose, in de mediastinale lymfeklieren.
4. Aflopende necrotiserende mediastinitis:
   • Komt voort uit infecties in aangrenzende gebieden zoals:
     • Faryngitis (keelontsteking).
     • Tonsillitis (ontsteking van keelamandelen), peritonsillair abces (keelabces) en parafarynx abces (een etterige ophoping van infectieus materiaal in de buurt van de farynx (keelholte) en het mediastinum).
     • Otitis media (middenoorontsteking).
     • Sinusitis (bijholteontsteking).
     • Tandabces.
     • Sialadenitis (speekselklierontsteking).
     • Infectie na een hoofd-halsoperatie.

Onderzoek en diagnose

Voor de diagnose van acute mediastinitis worden vaak contrastfoto’s gebruikt, omdat de meeste gevallen ontstaan door een gat in de slokdarm. Andere tests kunnen ook nodig zijn, zoals een kijkje met een endoscoop of een CT-scan van de borst met contrastmiddel, om de ernst van de situatie te beoordelen.

Bij een CT-scan kunnen ze het mediastinum checken en acute mediastinitis in drie types indelen:

• Diffuse mediastinitis: Wijdverspreide ontsteking in het gebied.
• Geïsoleerd mediastinaal abces: Een ontstoken ophoping van pus in het mediastinum.
• Gecompliceerde mediastinitis of abces: Als er extra problemen zijn, zoals een infectie of ophoping van pus rond de longen.

Voor chronische mediastinitis wordt het vaak toevallig ontdekt op een röntgenfoto van de borstkas, waar een massa of verbreding van het mediastinum te zien is.

Behandeling van mediastinitis

De behandeling van mediastinitis is gericht op het schoonmaken van de wond en het bestrijden van de infectie. Dit gebeurt door de wond opnieuw te openen, gevolgd door een ‘open’ behandeling met VAC-therapie of redondrains (dunne slangetjes), afhankelijk van wat de chirurg het meest geschikt acht.

Tijdens de behandeling is het essentieel om 4 tot 6 weken antibiotica via een infuus toe te dienen. Dit gebeurt vaak via een PICC-lijn (perifeer ingebrachte centraal veneuze katheter), een centraal infuus in de bovenarm om frequente prikken te vermijden. Regelmatig bloedonderzoek is nodig om ontstekingswaarden te controleren en de effectiviteit van de behandeling te beoordelen.

De VAC-therapie, wat staat voor “Vacuüm Assisted Closure”, omvat het plaatsen van een spons in de wond, afsluiten met folie en aansluiten op een pomp. Deze therapie bevordert de doorbloeding van de wond, zuigt wondvocht en bacteriën af, en wordt vervangen door de afdelingsarts. De therapie stopt wanneer de wond geen bacteriën meer bevat, er geen koorts meer is, ontstekingswaarden zijn gedaald, de wond vrij van infectie is, en bedekt is met herstelweefsel. Als de wond niet vanzelf sluit, kan een operatie nodig zijn na het stoppen van de VAC-therapie.

Prognose

Fibroserende mediastinitis kan leiden tot beknelling van structuren in het mediastinum. Als descenderende necrotiserende mediastinitis (DNM) niet op tijd wordt herkend en behandeld, kan de sterfte variëren van 10 tot 40%, voornamelijk door sepsis en het falen van meerdere organen

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over mediastinitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.