Slokdarmruptuur: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 26 november 2023 by M.G. Sulman

Een slokdarmruptuur of oesofageale ruptuur is een scheur in de slokdarm. Dit kan ontstaan door medische procedures (voornamelijk endoscopische ingrepen) of spontaan als gevolg van heftig braken (Boerhaave-syndroom) of het inslikken van grote voedselstukken. Deze ruptuur kan ernstige ziekten zoals mediastinitis en/of sepsis veroorzaken. De diagnose wordt gesteld met behulp van een CT-scan van de borstkas met wateroplosbaar contrastmiddel. Onmiddellijke chirurgische ingreep en drainage zijn essentieel. De meest voorkomende locatie voor deze ruptuur is de onderste, linkerkant van de slokdarm.

Wat is een slokdarmruptuur?

Een slokdarmruptuur is een medisch noodgeval. Wanneer de wand van je slokdarm geperforeerd of gescheurd is, kunnen voedsel, maagzuur en bacteriën uit het maagdarmkanaal in de borst ontsnappen. Dit kan ontstekingen, infecties en levensbedreigende complicaties veroorzaken. Snel medisch handelen is derhalve een must!

Wat is de slokdarm?

De slokdarm is de buis die de mond met de maag verbindt. Door een slokdarmscheur kan voedsel of vocht in de borst lekken en ernstige longproblemen veroorzaken.

Symptomen van een slokdarmscheur

Symptomen van een slokdarmruptuur kunnen zijn:

• Pijn op de borst.
• Moeite met slikken.
• Kortademigheid.
• Snelle hartslag.
• Misselijkheid.
• Bloed braken.
• Lage bloeddruk.
• Koorts.

Het merendeel van de rupturen doet zich voor in het middelste tot onderste deel van de slokdarm, gelegen in de borst. Als de ruptuur echter hoger of lager in de slokdarm optreedt, kunnen er ook pijnklachten in de nek, buik of het rechterschouderblad optreden.

Complicaties

Complicaties van een slokdarmperforatie kunnen zijn:

• Ontsteking (pleuritis) van het slijmvlies van de borstholte (pleura): Maag-darminhoud die lekt, kan het borstvlies irriteren en dientengevolge ontstekingen veroorzaken.
• Ophoping van vocht in het borstvlies (pleurale effusie): Het lekken van inhoud kan leiden tot de ophoping van vocht in de borstholte, wat het borstvlies kan doen laten barsten.
• Opgesloten lucht (mediastinaal emfyseem) in de ruimte tussen de longen (mediastinum): Lekkende inhoud kan leiden tot de ophoping van lucht in de ruimte tussen de longen, hetgeen bekend staat als mediastinaal emfyseem.
• Ontsteking met weefselsterfte (necrose) in het borstvlies of mediastinum: Ernstige ontsteking kan leiden tot weefselnecrose, wat de dood van weefsel betekent.
• Bacteriële infectie van de bloedbaan (bloedvergiftiging): Als gevolg van de perforatie kan bacteriële infectie optreden en zich verspreiden naar de bloedbaan.
• Sepsis: Een levensbedreigende reactie op bloedvergiftiging, wat kan resulteren in septische shock en orgaanfalen. Dit is een ernstige en potentieel fatale complicatie.
• Mediastinitis: Ontsteking van het mediastinum, de ruimte in de borstholte tussen de longen waar de slokdarm zich bevindt. Deze ontsteking kan optreden als gevolg van de slokdarmperforatie en kan leiden tot ernstige complicaties.

Oorzaken van een gescheurde slokdarm

Oorzaken van slokdarmruptuur:

1. Traumatische letsels:
   • Verwondingen aan de slokdarm, zowel van buitenaf als van binnenuit.
   • Sommige letsels ontstaan plotseling tijdens traumatische gebeurtenissen, terwijl andere zich langzaam ontwikkelen.
2. Inspanningsruptuur (Boerhaave-syndroom):
   • Spontane scheuring onder enorme stress, vaak tijdens krachtig en herhaaldelijk braken.
3. Iatrogene breuken:
   • Meest voorkomende oorzaak, vooral na medische procedures zoals endoscopische behandelingen. ‘Iatrogeen’ is de term die wordt gebruikt in de medische wereld om aan te duiden dat iets veroorzaakt is door medische handelingen, afgeleid van het Oudgriekse ‘iatros’ (arts) en ‘-geen’ (gemaakt door).
4. Andere mogelijke oorzaken:
   • Chirurgische ingrepen aan de slokdarm, zoals Nissen-fundoplicatie en myotomie.
   • Overmatige spanning tijdens braken, gewichtheffen, toevallen of bevalling.
   • Inslikken van een vreemd voorwerp of bijtende chemische stof.
   • Stomp of penetrerend letsel aan de slokdarm, zoals een steek, geweerschot of auto-ongeluk.
   • Chronische zure reflux, leidend tot zweren die de slokdarm aantasten.
   • Aanhoudende druk van een tumor of vreemd voorwerp in de slokdarm, wat weefselnecrose kan veroorzaken.

Risicofactoren

Je slokdarm heeft geen buitenlaag (serosale laag) zoals de meeste van uw organen. Dit maakt het kwetsbaarder voor scheuren in het algemeen. Het is vooral kwetsbaar als de binnenvoering ontstoken of gewond is.

Dit kan het geval zijn als je een voorgeschiedenis hebt van:

• Chronische zure reflux (GORZ).
• Eosinofiele oesofagitis.
• Slokdarm divertikel.
• Slokdarmkanker of slokdarmblootstelling aan bestralingstherapie.
• Alcoholgebruik.
• Een operatie aan je slokdarm.

Onderzoek en diagnose

Denk je dat je slokdarm gescheurd is? Als je ernstige pijn hebt en moeite hebt met slikken of ademen, geen tijd verspillen! Direct naar de Eerste Hulp. Daar leg je aan de zorgverleners uit wat er precies gebeurd is.

Als je symptomen meteen na een blessure begonnen zijn, na het inslikken van iets wat je niet zou moeten, of na hevig braken, kan een slokdarmruptuur in het spel zijn. De zorgverlener zal verschillende onderzoeken uitvoeren om dit te bevestigen.

Diagnose begint vaak met een thoraxfoto om lekkages of luchtzakken in je borstweefsel op te sporen. Voor een gedetailleerder beeld kan een slokdarmfoto met contrastkleurstof nodig zijn. Je slikt dan een kleurstofoplossing door, waardoor je slokdarm op de foto oplicht.

Deze slokdarmfoto helpt zorgverleners bij het lokaliseren van de breuk en het beoordelen van de lekkage. Als ze moeite hebben met de detectie, kan een CT-scan worden voorgesteld, vooral als er vermoedens zijn van een scheur in het bovenste of onderste deel van je slokdarm. De CT-scan kan ook eventuele ophopingen van gelekt vocht in je nek of buik onthullen, die mogelijk moeten worden afgevoerd.

Dus, onthoud: bij vermoeden van een gescheurde slokdarm, snel handelen en direct naar de Eerste Hulp gaan!

Behandeling van een slokdarmruptuur

behandeling van een slokdarmruptuur kan bestana uit:

• IV-vloeistoffen: 💧 Herstel het verloren volume door bloedingen, braken of slikproblemen.
• IV antibiotica +/- antischimmelmiddelen: 🦠 Voorkom of behandel infecties met een krachtige dosis.
• IV-voeding of sondevoeding: 🍲 Als slikken een no-go is, houdt de IV-voeding je op krachten.
• Percutane vloeistofdrainage: 🚿 Ontleed en steriliseer lekkende vloeistoffen in je lijf om infecties te verslaan.
• Endoscopische behandeling: 🕵️‍♂️ Kleine scheurtjes? Endoscopie in plaats van operatie! Clips, hechtingen, spons of stent, via een slimme buis met camera.
• Chirurgie: ✂️ Soms ontkom je er niet aan. De chirurg fikst de breuk, voert overtollig vocht af en ruimt dood weefsel op. Kies uit minimaal invasief via een kijkoperatie (een VATS*) of open operatie waarbij de gehele borst wordt geopend, afhankelijk van de situatie.

(*) VATS is een afkorting van het Engelse begrip “Video Assisted Thoracoscopic Surgery”. Dit is een kijkoperatie in de borstholte.

Prognose

De prognose hangt af van hoe snel en adequaat je wordt behandeld. Hoe meer tijd de infectie heeft om zich vanuit de breuk door uw borstholte en bloedbaan te verspreiden, hoe groter het risico dat je loopt.

Degenen die binnen de eerste 24 uur na de ruptuur een behandeling krijgen, zullen waarschijnlijk volledig herstellen. Het overlevingspercentage in deze groep is 85%. Na 48 uur zonder behandeling daalt het overlevingspercentage tot 50%.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een slokdarmruptuur, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.