Last Updated on 20 januari 2024 by M.G. Sulman
Acute tubulusnecrose (ATN) is een aandoening waarbij de nieren beschadigd raken door schade aan de tubuluscellen, die verantwoordelijk zijn voor het herabsorberen van vocht en mineralen uit de urine tijdens de vorming ervan. Veelvoorkomende oorzaken zijn een verminderde bloedtoevoer naar de nieren, zoals bij een lage bloeddruk, schadelijke medicijnen en ernstige lichaamsinfecties. Mensen ervaren meestal geen symptomen, tenzij de nierbeschadiging ernstig is. De diagnose wordt voornamelijk gesteld op basis van laboratoriumtestresultaten. Behandeling richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak, zoals het stoppen van medicijnen die de nieren beschadigen, het toedienen van intraveneuze vloeistoffen om de bloeddruk te verhogen en het geven van antibiotica om infecties te behandelen. Schade aan de tubuluscellen beïnvloedt het vermogen van de nieren om bloed te filteren, waardoor afvalstoffen zoals creatinine zich ophopen in de bloedbaan.
Wat is acute tubulusnecrose?
Acute tubulusnecrose (ATN) is een plotselinge en ernstige aantasting van de buisjes in de nieren, waardoor de nieren plotseling slecht gaan functioneren.
Synoniemen
Acute tubulusnecrose staat ook bekend als ‘acute tubulaire necrose’.
Oorzaak van acute tubulusnecrose
Acute tubulusnecrose ontstaat door een tekort aan zuurstof en bloedtoevoer naar de nieren, waardoor de buisvormige structuren, bekend als tubuli, die verantwoordelijk zijn voor het filteren van afvalstoffen en vocht, beschadigd raken.
Acute tubulusnecrose wordt vaak veroorzaakt door aandoeningen die de zuurstoftoevoer naar de nieren verminderen, zoals een beroerte of hartaanval. Daarnaast kunnen chemische stoffen schade aan de tubuli veroorzaken. denk hierbij aan röntgencontrastkleurstof, anesthesiemedicijnen, antibiotica en andere toxische chemicaliën.
Risicofactoren
Enkele van deze risicofactoren zijn:
Recent lichamelijk letsel, vooral aan de nieren
Trauma kan leiden tot bloedstolsels of andere blokkades in de bloedvaten naar de nieren, wat ATN kan veroorzaken.
Negatieve reactie op een bloedtransfusie
Het afstoten of vernietigen van bloedcellen in getransfundeerd bloed kan problemen veroorzaken, met name als het lichaam niet voldoende bloedtoevoer naar de nieren kan handhaven.
Septische shock
Sepsis kan een aanzienlijke daling van de bloeddruk veroorzaken en de bloedcirculatie naar de nieren vertragen, wat zeer gevaarlijk is, vooral bij personen met reeds bestaande lage bloeddrukproblemen.
Grote chirurgische ingreep
Een ingrijpende operatie kan complicaties met de bloedtoevoer of bloedsomloop veroorzaken, wat het risico op ATN vergroot.
Symptomen van acute tubulusnecrose
De symptomen van acute tubulusnecrose zijn:
- Beperkte urineproductie
- Zwelling en vochophoping in het lichaam, vooral in de benen en enkels
- Misselijkheid en braken
- Moeite met wakker worden/slaperigheid
- Algeheel gevoel van traagheid en vermoeidheid
- Verwardheid of desoriëntatie kan optreden als gevolg van de nierproblemen
Onderzoek en diagnose
De diagnose van acute tubulusnecrose wordt vaak gesteld aan de hand van bloedonderzoek en urineonderzoek. Artsen vermoeden deze aandoening meestal wanneer bloedtesten tekenen van nierbeschadiging laten zien bij personen die zijn blootgesteld aan mogelijke triggers, zoals een grote operatie, lage bloeddruk of medicijnen die de nieren kunnen beschadigen.
Om de diagnose te bevestigen en onderscheid te maken van andere mogelijke oorzaken, worden aanvullende bloed- en urinetests uitgevoerd. Deze tests helpen bij het vaststellen van de ernst van de nierschade en het identificeren van specifieke markers die wijzen op ATN. Het gebruik van verschillende tests helpt artsen ook om andere mogelijke oorzaken, zoals uitdroging, uit te sluiten en een nauwkeurige diagnose te stellen.
Behandeling van acute tubulusnecrose
De behandeling van acute tubulusnecrose bestaat vaak uit medicatie om de ophoping van vocht en afvalstoffen in de nieren te verminderen. Je arts kan ook adviseren je dieet te beperken, met name de inname van natrium en kalium. Het reguleren van je waterinname kan nodig zijn om overmatige vochtretentie te voorkomen, wat anders tot ongewone zwelling in armen, benen en voeten kan leiden.
In bepaalde gevallen kan dialyse wordne overwogen. Deze procedure helpt bij het filteren van overtollig vocht en afvalstoffen uit het lichaam wanneer je nieren hun normale functie niet goed kunnen uitvoeren.
Prognose
De prognose van acute tubulusnecrose hangt af van de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak. Als je goed reageert op behandeling, herstelt je nierfunctie meestal binnen 1 tot 3 weken. Een positieve prognose wordt vaak geassocieerd met een dagelijks urinevolume groter dan 400 ml. Mensen die ernstig ziek zijn, vooral degenen die op de intensive care worden behandeld, hebben een verhoogd risico op overlijden.
Preventie
Het voorkomen van acute tubulusnecrose is mogelijk door de bloedstroom en zuurstoftoevoer naar de nieren te behouden. Neme de volgende maatregelen:
- Voldoende hydratatie bij contrasttests: Drink veel water voorafgaand aan en na contrasttests om de nierfunctie te ondersteunen.
- Zorgvuldige bloedmatching bij transfusies: Voorkomt afstoting en schade aan de nieren door bloedtransfusies.
- Behandeling van onderliggende aandoeningen: Werk samen met je arts om aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes, lever- en hartaandoeningen te behandelen en zo nierschade te voorkomen.
- Vermijd ontstekingsremmende medicijnen bij nieraandoeningen, zoals naproxen en ibuprofen om het risico op acute tubulusnecrose te verminderen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over acute tubulusnecrose, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
