Vingerhoedskruid: giftig voor mens, katten en honden (vingerhoedskruidvergiftiging)

Last Updated on 20 mei 2024 by M.G. Sulman

Vingerhoedskruid is een sierlijke vaste plant die veel voorkomt in Nederland. Deze plant is niet alleen giftig voor de mens, maar ook voor katten en honden en andere dieren, zoals schapen, paarden en kippen. Vingerhoedskruidvergiftiging komt gelukkig niet zo vaak voor. Alle delen van de plant bevatten krachtige hartglycosiden, waarvan digitoxine de meest potent is. Vergiftiging kan optreden door het eten van de bloemen of het drinken van water uit een vaas waarin vingerhoedskruid heeft gestaan. Om risico’s te vermijden, is het verstandig vingerhoedskruid niet als snijbloem binnenshuis te gebruiken, vooral niet als er katten of puppies in de buurt zijn. Houd rekening met huisdieren en kinderen bij het inrichten van je tuin. Symptomen van toxiciteit zijn onder andere misselijkheid, braken, een onregelmatige langzame pols, tremoren, bloederige diarree en mogelijk convulsies. De minimale drempel voor toxiciteit is niet bekend. Vermoedelijke consumptie moet onmiddellijk gemeld worden bij een spoedarts.

Vingerhoedskruid

Beschrijving en habitat:

• Uiterlijk: Vingerhoedskruid heeft kenmerkende klokvormige bloemen en kan een hoogte bereiken van 1-1,5 meter.
• Habitat: Komt vaak voor in weilanden waar paarden grazen en andere grasrijke gebieden.

Vingerhoedskruidsvergiftiging bij mens, katten en honden

Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea), ook bekend als willow-leaved foxglove of revebjelle, is een prachtige maar giftige plant die ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt bij inname. Hier is uitgebreide informatie over vingerhoedskruidvergiftiging, inclusief symptomen, behandeling en voorzorgsmaatregelen.

Toxiciteit

• Giftige stof: Vingerhoedskruid bevat digoxine, digitoxine en digitalis glycosiden.
• Variatie in toxiciteit: Het niveau van toxine varieert gedurende de dag en piekt tijdens fel zonlicht door fotosynthese.

Mechanisme van toxiciteit

• Effecten op het hart: Digoxine verhoogt de kracht van hartcontracties maar vertraagt de geleiding tussen de boezem en kamer, wat kan leiden tot hartritmestoornissen en hartstilstand.

Effecten op paarden

• Onsmakelijkheid: Verse vingerhoedskruid is over het algemeen onsmaakelijk voor paarden, waardoor de kans op inname kleiner is.
• Risico in hooi/graskuil: Het risico ontstaat wanneer vingerhoedskruid per ongeluk in hooi of graskuil terechtkomt en daardoor per ongeluk wordt geconsumeerd.
• Symptomen van inname: Tekenen van toxiciteit zijn slaperigheid, depressie, wankelen, toevallen, instorten, bloederige diarree en mogelijk dodelijke hartritmestoornissen.

Symptomen van vingerhoedskruidsvergiftiging bij honden en katten

• Hart en Bloed:
  • Onregelmatige of langzame hartslag
  • Snelle hartslag (tachycardie)
  • Hartritmestoornissen
  • Lage bloeddruk (hypotensie)
• Algemene Symptomen:
  • Extreme lusteloosheid en verminderde activiteit*
  • Zwakte of slaperigheid
  • Desoriëntatie of verwarring
  • Flauwvallen of instorten

(*) Huisdieren kunnen zich terugtrekken, minder reageren op hun omgeving en een algemeen verlies van interesse in activiteiten vertonen. Dit wordt meestal veroorzaakt door de effecten van het toxine op het zenuwstelsel en het hart.

• Maag-Darmkanaal:
  • Braken
  • Diarree (soms bloederig)
  • Verlies van eetlust (anorexia)
  • Buikpijn
• Neurologische Symptomen:
  • Trillen of beven
  • Toevallen of stuiptrekkingen
  • Wankelen of coördinatieproblemen

Vingerhoedskruidsvergiftiging bij mensen

• Hart en bloed: Onregelmatige of langzame hartslag, instorten, lage bloeddruk.
• Overige Symptomen: Wazig zien, verwardheid, lusteloosheid, desoriëntatie of hallucinaties, lichtkringen rond objecten (geel, groen, wit), hoofdpijn, lethargie, verlies van eetlust, uitslag of netelroos, buikpijn, braken, misselijkheid, diarree, zwakte of slaperigheid.

Hieronder worden de symptomen van vingerhoedskruidsvergiftiging bij mensen uitgebreider weergegeven.

Voorzorgsmaatregelen

• Controle van hooi/graskuil: Regelmatig hooi en graskuil controleren op de aanwezigheid van vingerhoedskruid.
• Omgang: Draag handschoenen en was je handen grondig na het verwijderen van vingerhoedskruid om menselijke toxiciteit te voorkomen.
• Algemene veiligheid: Raak of eet geen plant die je niet kent. Was je handen na tuinieren of wandelen in het bos.

Symptomen van vingerhoedskruidvergiftiging bij mensen

Vingerhoedskruidvergiftiging bij mensen kan ernstige symptomen veroorzaken, vooral vanwege de aanwezigheid van toxische stoffen zoals digitoxine en andere cardiac glycosiden. Hier zijn de symptomen die kunnen optreden:

Cardiovasculaire symptomen

• Onregelmatige hartslag (hartritmestoornissen): De hartslag kan onregelmatig worden, wat bekend staat als hartritmestoornissen.
• Langzame hartslag (bradycardie): De hartslag kan abnormaal langzaam worden.
• Snelle hartslag (tachycardie): De hartslag kan abnormaal snel worden.
• Lage bloeddruk (hypotensie): De bloeddruk kan gevaarlijk laag worden.
• Instorting: Flauwvallen of bewusteloosheid door cardiovasculaire instabiliteit.

Neurologische symptomen

• Verwarring: Gevoel van desoriëntatie of onduidelijk denken.
• Hallucinaties: Zien of horen van dingen die er niet zijn.
• Desoriëntatie: Verlies van besef van tijd, plaats of persoon.
• Lethargie: Extreme slaperigheid of gebrek aan energie.
• Hoofdpijn: Pijn in het hoofd, variërend van mild tot ernstig.
• Trillen of beven: Oncontroleerbare spiertrekkingen of beven.

Visuele symptomen

• Wazig Zien: Problemen met duidelijk zien.
• Halos Rond Objecten: Lichtkringen rond objecten, vaak in geel, groen of wit.

Gastro-intestinale symptomen

• Braken: Het uitwerpen van de maaginhoud via de mond.
• Misselijkheid: Gevoel van onbehagen en de drang om te braken.
• Diarree: Waterige, losse ontlasting, soms met bloed.
• Buikpijn: Pijn in de buikstreek.
• Verlies van eetlust (anorexia): Geen eetlust hebben.

Huidsymptomen

• Uitslag of Netelroos: Huiduitslag of jeukende bultjes.

Algemene klachten

• Zwakte: Algemeen gevoel van zwakte en vermoeidheid.
• Slaperigheid: Overmatige slaperigheid die niet te overwinnen is.

Specifieke langdurige symptomen

• Langdurige hallucinaties: Hallucinaties die aanhouden bij chronische vergiftiging.
• Verlies van eetlust: Aanhoudende anorexia bij langdurige blootstelling.
• Halos: Aanhoudende visuele effecten bij langdurige blootstelling.

Behandeling van vingerhoedskruidvergiftiging bij mensen

Vingerhoedskruidvergiftiging is een ernstige medische noodsituatie die onmiddellijke medische hulp vereist. Hier zijn de stappen en behandelingen die gewoonlijk worden gevolgd bij de behandeling van vingerhoedskruidvergiftiging bij mensen:

Noodhulp

1. Zoek onmiddellijke medische hulp: Bel onmiddellijk het noodnummer 112.
2. Niet zelf behandelen: Probeer niet om de persoon te laten braken, tenzij dit specifiek wordt geadviseerd door een vergiftigingscentrum of arts.

Voorbereiding voor medische hulp

• Verzamel informatie over:
  • De leeftijd, gewicht en conditie van de persoon.
  • De naam van de plant of het medicijn, indien bekend.
  • Het tijdstip waarop het werd ingenomen.
  • De hoeveelheid die werd ingenomen.

In het ziekenhuis

De medische behandeling in het ziekenhuis kan het volgende omvatten:

1. Monitoring van vitale functies: De zorgverlener zal de vitale functies van de persoon meten en monitoren, inclusief temperatuur, pols, ademhalingsfrequentie en bloeddruk.
2. Geactiveerde kool: Toediening van geactiveerde kool om de opname van het toxine in het maagdarmkanaal te verminderen.
3. Gastric lavage (maagspoeling): Een buis wordt via de mond in de maag ingebracht om de maag te spoelen.
4. Intravenieuze vloeistoffen (IV): Om de hydratatie en bloeddruk te ondersteunen.
5. Antidotum: Gebruik van specifieke antidota om de effecten van het toxine te neutraliseren.
6. Medicijnen: Toediening van medicijnen om symptomen te behandelen, zoals:
   • Atropine om hartproblemen te behandelen.
   • Anti-aritmische medicijnen om hartritmestoornissen te behandelen.
7. Ademhalingsondersteuning: Beademing indien nodig om de ademhaling te ondersteunen.
8. ECG (Elektrocardiogram): Monitoring van het hart om hartritmestoornissen te detecteren en te behandelen.
9. Bloed- en urinetests: Bloedonderzoek en urineonderzoek om de niveaus van toxinen in het lichaam te controleren en de algehele gezondheid te beoordelen.

Prognose

• Herstel: Hoe snel iemand herstelt, hangt af van de hoeveelheid ingenomen toxine en hoe snel de behandeling is gestart.
• Duur van symptomen: Symptomen kunnen 1 tot 3 dagen aanhouden en ziekenhuisopname kan nodig zijn.
• Overleving: Bij snelle en adequate behandeling is de kans op overlijden laag.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de giftigheid van vingerhoedskruid, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.