Last Updated on 20 mei 2023 by M.G. Sulman
Pleuritis carcinomatosa is een aandoening waarbij er ontsteking ontstaat in de longbladen (het borstvlies en het longvlies) als gevolg van uitzaaiingen van kanker naar deze bladen. Dit kan leiden tot kortademigheid. Pleuritis carcinomatosa komt meestal voor bij longkanker en borstkanker, maar ook andere vormen van kanker kunnen deze aandoening veroorzaken.
Betekenis: wat is pleuritis carcinomatosa?
De term ‘pleuritis’ verwijst naar een ontsteking van je longvlies (de pleura) of je borstvlies en wordt ook wel longvliesontsteking of borstvliesontsteking genoemd. In de volksmond wordt het ‘pleuris’ genoemd. Het longvlies is het vlies dat de buitenkant van de long bedekt. Het borstvlies is het vlies dat de binnenkant van de borstwand bekleedt. Er zit een kleine hoeveelheid vocht tussen het longvlies en het borstvlies. Dit wordt pleuravocht genoemd. Dit is een soort smeermiddel om de vliezen soepel over elkaar te laten glijden tijdens de ademhaling en het vermindert wrijving. Pleuritis leidt vaak tot klachten als pijn op de borst en kortademigheid.
De Latijnse term ‘carcinomatosa’ verwijst naar ‘carcinoma’, hetgeen kanker betekent. Hiermee wordt aangeduid dat d eontsteking wordt veroorzaakt door uitzaaiingen van kanker elders in het lichaam.
Kortom, pleuritis carcinomatosa is een aandoening waarbij er ontsteking optreedt in het pleuraweefsel als gevolg van uitzaaiingen van kanker naar het borstvlies en/of longvlies. Deze uitzaaiingen van kanker kunnen leiden tot ontsteking met symptomen als pijn op de borst en kortademigheid.
Vóórkomen
In Nederland wordt de diagnose pleuritis carcinomatosa naar schatting jaarlijks 1.500 tot 2.000 keer gesteld.
Oorzaak van pleuritis carcinomatosa
Pleuritis carcinomatosa wordt veroorzaakt door kanker die elders in het lichaam aanwezig is. Het kan voorkomen bij verschillende soorten kanker. De meest voorkomende oorzaken zijn:
- Longkanker
- Borstkanker
- Lymfeklierkanker (maligne lymfoom)
- Eierstokkanker
- Maagkanker
- Prostaatkanker
Symptomen van pleuritis carcinomatosa
De symptomen die kunnen optreden bij pleuritis carcinomatosa zijn onder andere:
- Kortademigheid
- Hoesten
- Pijn in de borstkas
- Gewichtsverlies
- Verminderde eetlust
- Algehele malaise
- Pijn aan de borstwand
Andere verschijnselen
Naast de eerder genoemde symptomen kunnen er ook andere klachten optreden bij pleuritis carcinomatosa. Deze kunnen variëren afhankelijk van de individuele situatie en de onderliggende oorzaak van de uitzaaiingen. Andere mogelijke symptomen zijn:
- Vermoeidheid en zwakte
- Koorts
- Nachtzweten
- Veranderingen in de ademhaling, zoals snelle of oppervlakkige ademhaling
- Bloed ophoesten (hemoptoë)
- Veranderingen in stemgeluid
- Zwelling of vochtophoping in de benen (oedeem)
- Veranderingen in de nagels, zoals putjes of verkleuringen
- Botpijn (indien er sprake is van uitzaaiingen naar de botten)
- Neurologische symptomen (indien er sprake is van uitzaaiingen naar het zenuwstelsel)
Onderzoek en diagnose
De diagnose van pleuritis carcinomatosa wordt gesteld door middel van verschillende diagnostische methoden, waaronder:
Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts demping horen bij het bekloppen van de borstkas, wat kan duiden op ophoping van vocht tussen de longbladen (pleuravocht).
Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan verhoogde bloedbezinkingssnelheid en het ontstekingseiwit CRP (C-reactief proteïne) laten zien, wat wijst op ontsteking.
Beeldvormend onderzoek
Een röntgenfoto van de borstkas toont meestal pleuravocht, en een CT-scan van de borstkas kan ook knobbeltjes en verdikking van het longvlies laten zien.
Pleurapunctie
Om de definitieve diagnose te stellen, wordt pleuravocht afgetapt via een procedure genaamd pleurapunctie. Het afgenomen pleuravocht wordt onderzocht onder een microscoop om afwijkende cellen te detecteren. Vaak worden er kwaadaardige cellen gevonden in het pleuravocht, en aan de hand van het type cellen kan men vaak bepalen van welk type tumor de cellen afkomstig zijn. Bovendien kunnen tumormerkstoffen zoals carcino-embryonaal antigeen (CEA) helpen bij het stellen van de diagnose. Indien het CEA in het bloed verhoogd is, kan dit wijzen op kanker. Maar dat hoeft niet zo te zijn.
Behandeling van pleuritis carcinomatosa
De behandeling van pleuritis carcinomatosa richt zich primair op het behandelen van de onderliggende tumor, alsmede op het verlichten van klachten, zoals kortademigheid als gevolg van pleuravocht. De specifieke behandeling kan variëren afhankelijk van de individuele situatie, de aard van de primaire tumor en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Enkele mogelijke behandelopties zijn:
Behandeling van de oorspronkelijke tumor
De focus ligt op het behandelen van de primaire kanker die de uitzaaiingen naar de longbladen heeft veroorzaakt. Dit kan onder meer chirurgie, chemotherapie, doelgerichte therapie, immunotherapie of een combinatie van deze behandelingen omvatten.
Behandeling van pleuravocht
Om de kortademigheid te verminderen als gevolg van de ophoping van pleuravocht, kunnen verschillende procedures worden toegepast, waaronder:
- Pleurapunctie: Hierbij wordt het pleuravocht afgetapt met een naald.
- Thoraxdrain: Bij grote hoeveelheden pleuravocht kan een thoraxdrain (een slangetje) worden ingebracht om het vocht continu af te voeren naar een reservoir.
- Pleurodese: Dit is een procedure waarbij het borstvlies en het longvlies worden samengebracht om te voorkomen dat er zich opnieuw vocht ophoopt in de pleuraholte.
- Pleuroperitoneale shunt: Dit is een operatie waarbij een verbinding wordt gemaakt tussen de longholte en de buikholte, zodat het vocht vanuit de longholte naar de buikholte wordt afgevoerd met behulp van een pompje.
- Pleurectomie: In sommige gevallen kan een operatie worden uitgevoerd om het borstvlies te verwijderen, waardoor de aanmaak van pleuravocht wordt geëlimineerd.
Prognose
De prognose van pleuritis carcinomatosa hangt af van verschillende factoren, zoals het type en de uitgebreidheid van de onderliggende kanker, je algehele gezondheid en de respons op de behandeling. Over het algemeen wordt pleuritis carcinomatosa beschouwd als een gevorderde kanker en heeft het een slechtere prognose dan vroege stadia van kanker.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pleuritis carcinomatosa, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
