Eosinofiele astma: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 4 februari 2024 by M.G. Sulman

Eosinofiele astma is een vorm van astma die gepaard gaat met hoge niveaus van eosinofielen. Dit zijn een soort witte bloedcellen die een rol spelen in de verdediging van je lichaam tegen een groot aantal ziekten. Eosinofiel astma wordt beschouwd als een belangrijke oorzaak van ernstige astma. In de gehele bevolking is eosinofiele astma een zeldzaam verschijnsel. Het treft slechts 5 procent van de volwassenen met astma. Eosinofiele astma wordt geclassificeerd als een atopie. Dit duidt op een genetische aanleg om allergische ziekten te ontwikkelen. Ontsteking door eosinofiel astma treedt op als onderdeel van een allergische reactie of reactie van het immuunsysteem, waarbij een specifieke witte bloedcel vrijkomt, eosinofielen genaamd. Bij een toename van het aantal witte bloedcellen, ontstaat er vaak een ontstekingsreactie. Deze ontsteking en zwelling van de luchtwegen bemoeilijkt het ademhalen. Het vergroot bovendien het risico op een astma-aanval. Eosinofiele astma kan je leven behoorlijk beperken. Met een goede behandeling verbetert je kwaliteit van leven.

Wat is eosinofiele astma?

Uitleg

Er zijn verschillende soorten astma, zoals allergisch astma, niet-allergisch astma, inspanningsastma en eosinofiele astma. Bij eosinofiele astma zijn de eosinofielen – een soort witte bloedlichaampjes – structureel ernstig verhoogd. Eosinofielen kunnen actief worden als gevolg van veel voorkomende astma-triggers. Actieve eosinofielen kunnen ontstekingen in de longen veroorzaken. Deze ontsteking kan leiden tot astmasymptomen en astma-aanvallen.

Definitie

Eosinofiele astma is een subtype van (ernstig) astma waarbij er een verhoogde aanwezigheid is van eosinofiele cellen in de luchtwegen.

Betekenis

Wat betekent ‘eosinofiel’?

Eosinofiel is een term die verwijst naar een type witte bloedcel genaamd eosinofiel. Deze cellen spelen een belangrijke rol bij het immuunsysteem en helpen bij het bestrijden van parasieten en allergische reacties.

Wat betekent ‘astma’?

Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen waarbij de ademhaling bemoeilijkt wordt door ontstekingen en verkramping van de spieren rond de luchtwegen. Deze veranderingen kunnen leiden tot symptomen zoals benauwdheid, piepende ademhaling en hoesten.

Oorzaken van eosinofiele astma

Oorzaak vooralsnog onbekend

Een specifieke oorzaak voor eosinofiele astma is anno 2023 niet bekend. Terwijl andere vormen van astma worden veroorzaakt door allergische reacties op omgevingsfactoren, zoals pollen of dierenhaar, ontwikkelt eosinofiele astma zich niet op deze manier. Een teveel aan eosinofiele cellen in het bloed wordt vaak veroorzaakt door allergische reacties of infecties door parasieten. Het is echter niet duidelijk waardoor deze niveaus stijgen bij eosinofiele astma.

Is het erfelijk?

Astma kan in bepaalde families voorkomen, dus mogelijks is er een genetische connectie. Er is echter geen directe genetische link gevonden bij eosinofiele astma.

Geassocieerde aandoeningen

Mensen met eosinofiel astma kunnen ook last krijgen van:

• chronische bijholteontsteking
• neuspoliepen (goedaardige zwellingen van het neusslijmvlies)
• eosinofiele otitis media (EOM), een relatief zeldzame middenooraandoening
• ‘aspirin-exacerbated respiratory disease’ (AERD), een complex syndroom gekenmerkt door inflammatie van de luchtwegen met astma, chronische rhinosinusitis/neuspoliepen, hypergevoeligheid voor aspirine en andere NSAID’s en soms met een strottenhoofdkramp of laryngospasme

Bovendien is eosinofiele astma ook geassocieerd met andere aandoeningen die worden gekenmerkt door hoge niveaus van eosinofielen (hypereosinofilie).

Symptomen van eosinofiele astma

Verschijnselen

De symptomen van eosinofiel astma zijn onder meer:

• kortademigheid / benauwdheid
• piepende ademhaling (wheezing)
• beklemmend gevoel op de borst
• hoesten
• belemmerde luchtstroom
• verstopte neus
• loopneus
• chronische bijholteontsteking
• gebrek aan reukzin
• rode, geïrriteerde ogen
• neuspoliepen

Vaak lijd je ook aan vermoeidheid en slapeloosheid.

Vermoeidheid

Vermoeidheid komt veel voor bij eosinofiele astma. Je kan erg moe worden van het doen van eenvoudige activiteiten, zoals een ommetje lopen of het verrichten van huishoudelijke taken of klusjes Je kan ook erg moe worden van het ademen zelf, vooral als je niet effectief ademt.

Mensen met eosinofiel astma kunnen het gevoel hebben (snel) buiten adem te zijn, alsof je een zware inspanning levert. Het kan aanvoelen als een vermoeidheid die je longen, hart en hele lichaam treft. Dit is buitengewoon onaangenaam.

Verhoogde niveaus van eosinofielen

Mensen met eosinofiele astma hebben verhoogde niveaus van eosinofielen in hun bloedbaan, longen en longslijmvlies (sputum). Neuspoliepen komen ook veel voor bij personen met dit type astma.

Eosinofiele astma verschilt op een aantal manieren van andere vormen van astma:

• het treedt voor het eerst op als je volwassen bent en niet al in de kindertijd
• het lijkt niet in verband te staan met allergieën
• het beïnvloedt je hele ademhalingssysteem, niet alleen de longen
• het reageert vaak niet goed op medicijnen die effectief zijn bij andere vormen van astma

Onderzoek en diagnose

De volgende onderzoeken kunnen worden ingezet:

• Sputum-inductie. Hierbij wordt slijm (sputum) uit de longen opgehoest. Dit slijm wordt vervolgens onderzocht in een laboratorium.
• Bloedonderzoek. Voor deze test neemt je arts een bloedmonster om eosinofielen in je bloed te meten. ​
• Bronchiale biopsie. Hierbij wordt een stukje weefsel uit de longen weggenomen voor onderzoek onder de microscoop.

Behandeling van eosinofiele astma

Orale corticosteroïden of antibiotica kunnen worden aanbevolen voor de behandeling van eosinofiel astma.

Orale corticosteroïden (prednison)

Tot voor kort waren orale corticosteroïden de standaardbehandeling voor eosinofiel astma. Het middel prednison remt ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Hoewel veel mensen goed op deze medicijnen reageren, slagen ze er niet altijd in om deze ziekte onder controle te houden.

Snelwerkende inhalatoren

Deze geneesmiddelen worden ook wel luchtwegverwijders genoemd en openen de gezwollen luchtwegen snel en je kunt ze gebruiken met de inhalatiecorticosteroïden, die de basisbehandeling van astma vormen.

Biologicals

Er zijn verschillende soorten biologicals. Alle biologicals worden middels injecties of via het infuus gegeven, elke 2-4 of elke 8 weken. De frequentie kan per middel verschillen.

De bijwerkingen van deze biologicals lijken mild. De effecten op lange termijn van deze nieuwe middelen zijn anno 2023 echter nog onbekend.

Mepolizumab (Nucala)

Nucala is een geneesmiddel dat wordt gebruikt om het aantal astma-aanvallen en ontstekingen te verminderen bij deze vorm van astma. Nucala wordt als onderhuidse injectie gegeven, veelal in je bovenarm, soms in het dijbeen of in de buik. De toediening moet om de vier weken worden herhaald. Het is een biologisch medicijn, een zogeheten ‘biological’. Dit houdt in dat het wordt gemaakt van eiwitten van levende cellen.

Benralizumab (Fasenra)

Fasenra bevat de werkzame stof benralizumab. Het medicijn vermindert ontstekingen en astma-aanvallen. Het wordt voorgeschreven bij ernstig astma, indien andere medicijnen onvoldoende soelaas bieden. Je krijgt de injectie vlak onder de huid van je bovenarm, buik of bovenbeen. De eerste 3 injecties krijg je elke 4 weken toegediend en daarna krijg je elke 8 weken 1 injectie.

Fasenra wordt geïnjecteerd onder de huid. Het is iets dat je zelf kunt doen, maar dit moet worden besproken en besloten in overleg met de behandelend arts of verpleegkundige. Het is belangrijk om te weten dat je Fasenra niet zelf moet injecteren als dit de eerste keer is dat je het gebruikt of als je eerder een allergische reactie op Fasenra hebt gehad.

Antibioitica

Antibiotica kunnen worden voorgeschreven om de sinusinfecties te behandelen die vaak gepaard gaan met deze vorm van astma.

Leven met eosinofiele astma

Hieronder geven we een anatal tips om te leven met eosinofiele astma:

• Behoud een gezond gewicht en beweeg of sport regelmatig om je longen sterk te houden.
• Neem jaarlijks een griepprik, aangezien astmapatiënten meer vatbaar zijn voor complicaties als gevolg van de griep.
• Houd een voedingsdagboek bij om triggers voor astma-aanvallen te identificeren en vermijd vervolgens deze voedingsmiddelen. Veel voorkomende voedseltriggers zijn onder meer:
  1. Zuivelproducten
  2. Tarwe en gluten
  3. Schaal- en schelpdieren
  4. Noten en pinda’s
  5. Bewerkte voedingsmiddelen met conserveringsmiddelen en kleurstoffen
• Als je rookt, bespreek dan met je arts de beste manier om te stoppen met roken. Dit komt zowel je algehele gezondheid als je astma ten goede.
• Als je huisdieren hebt, zorg dan voor een schoon huis en houd ze uit je slaapkamer. Ja, je bent maar liefst gemiddeld 3 uur per maand meer tijd kwijt aan het stofzuigen wanneer je een huisdier hebt.
• Beperk blootstelling aan schimmels, pollen en huisstofmijt door de airconditioner te gebruiken, ramen gesloten te houden en regelmatig het filter te vervangen.
• Doe boodschappen vóór het heetste deel van de dag, vooral in de zomer. Gebruik apps om de luchtkwaliteit op basis van je postcode te controleren. Dat kan bijvoorbeeld op we website van het Longfonds.

Prognose

Mensen met deze aandoening hebben vaak regelmatig last van opflakkeringen waardoor ze sterk afhankelijk worden van orale corticosteroïden, die ernstige bijwerkingen hebben. Behandeling met biologicals kan dan uitkomst bieden.

Astma kan zelfs dodelijk zijn. De sterfte aan een acute astma-aanval in Nederland is echter héél laag.

Video met uitleg over eosinofiele astma

Gerald Gleich is allergoloog en immunoloog met een praktijk gericht op de behandeling van aan eosinofielegerelateerde aandoeningen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over eosinofiele astma, over je leven met deze vorm van astma. Of tips geven hoe met deze ziekte om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.