Last Updated on 14 april 2023 by M.G. Sulman
Een blaasdivertikel is een uitstulping van de blaaswand. Het gaat om een abnormale, zakvormige uitstulping in de blaaswand. Er zijn twee soorten blaasdivertikels: aangeboren (congenitaal) en verworven. Congenitaal betekent dat je met deze uitstulping bent geboren; verworven betekent dat het zakje is ontstaan door een aandoening die de blaas heeft aangetast. Personen bij wie deze aandoening is vastgesteld, kunnen meer dan één divertikel hebben. Congenitale divertikels worden meestal gediagnosticeerd in de kindertijd of door prenatale echografie. Verworven blaasdivertikels zijn vaak het gevolg van obstructie van de blaasuitgang door een vergrote prostaat, vernauwing van de urethra of een neurologische aandoening. Ze worden vaak incidenteel gevonden op beeldvormend onderzoek voor andere aandoeningen.
Wat is een blaasdivertikel?
Divertikel (meervoud divertikels) is de uitstulping van de binnenste epitheliale bekleding van de blaas door een defect in de spierlaag. Het kan door verschillende oorzaken vanaf de geboorte aanwezig zijn of later in het leven verworven zijn.
Bij kinderen is het meestal aangeboren en heel vaak is er maar één uitstulping (divertikel) aanwezig. Bij volwassenen is het verworven en kunnen er meerdere divertikels zijn. Doorgaans hebben congenitale divertikels geen behandeling nodig, terwijl de verworven divertikels een specifieke behandeling van de onderliggende oorzaak nodig hebben.
Vóórkomen
Er zijn twee pieken in het voorkomen van blaasdivertikels. De ene presenteert zich na 10 jaar en de andere na 55-70 jaar.
Oorzaken van een blaasdivertikel
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor het optreden van een blaasdivertikel, zoals:
Peri-ureteral (Hutch) diverticulum
Dit zijn uitwendige uitstulpingen die optreden bij de opening van de urineleider in de blaas als gevolg van een aangeboren afwijking in de spier van de blaas. Deze komen alleen bij jongens voor.
Blaashalsobstructie
Compressie van de blaashals (verbinding van de blaas en de urethra of urinebuis), waardoor de blaasspier wordt aangetast. Dit komt het meest voor bij mannen ouder dan 50 jaar.
Neurogene blaas
Een neurogene blaas betekent dat er een probleem is in de aansturing en/of werking van de blaas als gevolg van zenuwschade. Er zijn in Nederland ongeveer een half miljoen mensen met een neurogene blaas. De zenuwschade treedt op als gevolg van aandoeningen die het zenuwstelsel aantasten, zoals diabetes, ziekte van Parkinson, multiple sclerose, vergiftiging door zware metalen, ruggenmergletsel of -aandoening, spina bifida, etc.
Urethrakleppen
Urethrakleppen zijn een zeldzame aangeboren aandoening bij jongens. In de urethra of plasbuis bevinden zich ter hoogte van de prostaat kleppen die daar niet horen te zijn. Deze belemmeren het plassen.
Vergrote prostaat
Een vergrote prostaat kan op de blaasspier drukken en deze verzwakken.
Ureterocele
Bij ureterocele is het laatste deel van de urineleider sterk verwijd, terwijl het uitmondingsgaatje in de blaas in de regel vernauwd is.
Plasbuisvernauwing (urethrastrictuur)
Plasbuisvernauwing duidt op een vernauwing van de plasbuis, hetzij aangeboren of veroorzaakt door infectie, trauma, instrumentatie.
Diamond-Blackfan-anemie
Diamond Blackfan Anemie is een zeldzame bloedziekte waarbij het beenmerg te weinig rode bloedcellen aanmaakt, zodat er bloedarmoede ontstaat. Grofweg de helft van de personen die aan deze aandoening lijden, hebben fysieke afwijkingen, waaronder problemen met de nieren en de urethra.
Ehlers-Danlos syndroom
Ehlers-danlos syndroom (EDS) is een aangeboren en erfelijke aandoening waarbij het bindweefsel niet goed is aangelegd. Hierdoor kunnen vele organen en weefsels aangetast zijn.
Syndroom van Menkes
Het Menkes syndroom wordt gekenmerkt door een laag kopergehalte in het lichaam. Als gevolg hiervan is de blaasspier zwak en heeft hij de neiging om onder druk naar buiten uit te puilen wanneer hij gevuld is met urine.
Eagle-Barrett-syndroom
Het Eagle-Barrett-syndroom is een aangeboren aandoening die gepaard gaat met gedeeltelijke of volledige afwezigheid van buikspieren en misvorming van de urinewegen.
Williams-Beuren syndroom
Het Williams-Beuren syndroom (ook vaak Williams syndroom genoemd) is een zeldzame aandoening die vanaf de geboorte aanwezig is en het hele leven blijft. Het is een ontwikkelingsstoornis die verschillende delen van het lichaam treft.
Symptomen van een blaasdivertikel
Heel vaak veroorzaken blaasdivertikels geen symptomen en worden ze pas ontdekt tijdens een onderzoek in verband met urinaire symptomen. Diagnose van blaasdivertikels moet worden vermoed bij aanwezigheid van plassymptomen bij jonge kinderen of bij prostaatvergroting. Symptomen die worden geassocieerd met blaasdivertikels zijn de volgende:
- Terugkerende urineweginfecties omdat er urine achterblijft in de blaas.
- Gevoel van volheid in de onderbuik, gevoel van ongemak en pijn in de onderbuik.
- Blaasstenen als er urine in de blaas achterblijft na het plassen. Uit de urine die achterblijft in de blaas, vormen zich kristallen van calcium of urinezuur. Zogeheten blaasstenen.
- Moeite met plassen.
- Bloed in de urine.
- Pijn en koorts door ontsteking van het divertikel.
- Vesico-ureterale reflux (VUR): hierbij vloeit urine terug van de blaas naar de nieren.
Complicaties
Wanneer de urine te lang in de blaas blijft staan (stasis), dan bestaat de kans op een infectie. Een blaasdivertikel kan gepaard gaan met een reeks complicaties als gevolg van stasis en lichte infectie. waaronder:
- blaaskanker
- blaasstenen
- blaasruptuur (scheur in de blaas)
De steenvorming, urineweginfectie en maligniteiten (kanker) kunnen worden veroorzaakt door urinestasis in de divertikels, wat leidt tot chronische ontsteking.
Gewoonlijk ligt de leeftijd van patiënten met blaaskanker als gevolg van divertikels tussen de 65 en 75 jaar.
Onderzoek en diagnose
Blaasdivertikels worden vaak gediagnosticeerd bij beeldvormingsonderzoeken zoals een CT-scan of echografie. Vaak wordt dit gedaan tijdens beeldvorming voor een ander gezondheidsprobleem en wordt de divertikel ‘per ongeluk’ aangetroffen. Als een blaasdivertikel wordt vermoed, zullen meer specifieke tests worden uitgevoerd, zoals:
- Cystogram: röntgenonderzoek van de blaas met contrastkleurstof. Een cystogram is een onderzoek van de blaas en wordt op de afdeling Radiologie gedaan.
- Cystoscopie: dit is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas.
Behandeling van blaasdivertikels
Aangeboren of verworven divertikels behoeven niet altijd behandeld te worden, vooral als ze niet gepaard gaan met urineweginfecties, blaasstenen vesico-ureterale reflux (het terugstromen van urine vanuit de blaas (vesica) via de urineleider (ureter) naar de nier). Bij blaastumoren, terugkerende infectie of urineretentie, zal de arts overgaan tot behandeling. In geval van blaasdivertikels en urinewegobstructie bestaat de behandeling uit het wegnemen van de obstructie en mogelijke verwijdering van het divertikel. Deze aandoening kan worden behandeld met zowel open als laparoscopische chirurgie.
Prognose
Vaak is de behandeling effectief en zal het leiden tot verlichting van de klachten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een blaasdivertikel. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
