Last Updated on 14 april 2023 by M.G. Sulman
Een blaasruptuur of gescheurde blaas, is een relatief zeldzame aandoening. Meestal is het een gevolg van buik- of bekkentrauma, maar kan ook spontaan optreden of iatrogeen zijn, dat wil zeggen veroorzaakt door medische handelingen. Bijvoorbeeld in het kader van chirurgische of endoscopische procedures. Bij volwassenen is de blaas goed beschermd in het benige bekken. Het benige bekken beschermt niet alleen de blaas, maar ook de urethra, vagina, eierstokken en het rectum. De overgrote meerderheid van blaasletsel treedt op als gevolg van een bekkenfractuur. Bekkenpijn en (duidelijke aanwezigheid van) bloed in de urine zijn dan de twee belangrijkste symptomen.
Wat is een blaasruptuur?
Een blaasruptuur of gescheurde blaas is een aandoening waarbij de urineblaas openscheurt. Er zijn verschillende oorzaken voor het optreden van een blaasscheur.
Extraperitoneale en intraperitoneale blaasruptuur
Blaasletsel kunnen grofweg worden onderverdeeld in extraperitoneale en intraperitoneale letsels. Extraperitoneale blaasletsels treden over het algemeen op bij bekkenfracturen, terwijl intraperitoneale blaasletsels optreden bij een krachtige impact op een (overmatig) gevulde blaas.
Synoniemen
Andere namen van blaasruptuur zijn:
- blaasscheur
- gaatje in de blaas
- scheurtje in de blaas
- geruptureerde blaas
- blaasperforatie
- perforatie van de blaas
- gescheurde urineblaas
- geruptureerde urineblaas.
Vóórkomen
Blaasletsel komt voor bij ongeveer 1,6% van de patiënten met stomp buiktrauma. Je kan stomp letsel oplopen bij een verkeersongeval, een ongeval tijdens het fietsen (zoals een stuur in de bovenbuik bij een val met een fiets) of tijdens het sporten (zoals een trap in de buik). Gofweg 60% van de blaasletsels is extraperitoneaal, 30% is intraperitoneaal en de overige 10% is zowel extra als intraperitoneaal. Over het algemeen komt een intraperitoneale blaasruptuur veel vaker voor bij kinderen vanwege de intra-abdominale locatie van de blaas op jonge leeftijd.
Soorten gescheurde blaas
Er worden vijf soorten blaasscheuren onderscheiden:
Type I: Blaaskneuzing
Een blaaskneuzing of gekneusde blaas is de meest voorkomende vorm. Een traumatische verwonding van het onderste bekkengebied kan dit veroorzaken.
Type II: Intraperitoneale ruptuur
Een intraperitoneale ruptuur is het gevolg van trauma aan de onderbuik wanneer de blaas vol is.
De blaaskoepel is bedoeld voor de opslag van urine en bestaat uit voornamelijk gladde spieren. Aangezien de blaaskoepel het zwakste deel is, scheurt dit deel het gemakkelijkst.
Type III: Interstitieel letsel – zeldzaam
Interstitieel is een term die duidt op de binnenzijde van een weefsel. Dit soort letsel aan de blaas wordt veroorzaakt door een scheur van het serosale oppervlak.
Type IV: Extraperitoneaal
Extraperitoneale blaasletsels zijn bijna altijd geassocieerd met bekkenfracturen. Meestal anterolateraal dichtbij de basis van de blaas
Type V: Gecombineerde extra- en intraperitoneale ruptuur
Extraperitoneale blaasruptuur is het meest voorkomende type. Het komt voor in 80% van de gevallen van blaasruptuur. Extraperitoneale blaasruptuur is meestal secundair aan aangrenzende bekkenfractuur of een avulsiescheur op fixatiepunten van de urethrale verbinding met de pubis of het schaambeen (pubourethrale ligamenten).
Oorzaak van een blaasruptuur
Stomp trauma als gevolg van een ongeval met een motorvoertuigen is verantwoordelijk voor de meeste gevallen van blaasruptuur. Motorongevallen worden ook vaak geassocieerd met bekkentrauma en kunnen ook in verband worden gebracht met blaasruptuur.
Intraperitoneale scheuren in de blaas treden meestal op wanneer de volle blaas wordt onderworpen aan drukkrachten op de onderbuik.
Extraperitoneale scheuren worden meestal geassocieerd met bekkenfracturen, hetzij als gevolg van samendrukkende krachten op het bekken die scheuren van de voorste of laterale blaaswand veroorzaken of door directe penetratie van de blaas door botbreukfragmenten.
Valpartijen en penetrerende letsels zijn minder vaak voorkomende oorzaken.
Iatrogeen letsel is letsel dat ontstaat door medisch handelen ofwel een medische fout. Iatrogeen letsel aan de blaas kan in verband worden gebracht met gynaecologische en colorectale chirurgische ingrepen, urologische procedures en plaatsing van een Foley-katheter. Dit is een 2-weg ballonkatheter die via de plasbuis in de blaas wordt ingebracht.
Een spontane blaasruptuur is vrij zeldzaam. Dergelijke gevallen zijn gemeld in verband met vaginale bevalling, hemofilie, maligniteit (kanker), bestraling (radiotherapie), infectie en urineretentie.
Symptomen van een blaasruptuur
In de meeste gevallen hebben patiënten met een blaasruptuur ernstige of duidelijke hematurie (bloed in de urine). Andere symptomen van blaasruptuur zijn bekkenpijn, pijn in de onderbuik en moeite met plassen.
Complicaties
Complicaties kunnen optreden als gevolg van blaasruptuur zelf vanwege extravasatie van urine in de buik of vanwege de chirurgische behandeling. Enkele complicaties zijn:
- Bekkenabces
- Intra-abdominale infectie
- Bloeding
- Peritonitis (buikvliesontsteking), sepsis (een ontstekingsreactie van het lichaam op een infectie die zo ernstig verloopt dat weefsels beschadigd raken en orgaanfuncties uitvallen) en nierfalen
- Elektrolytische verstoring
- Urineweginfectie
- Urinaire urgentie (dringende, oncontroleerbare plasdrang)
Behandeling van een gescheurde blaas
Intraperitoneale blaasrupturen worden chirurgisch hersteld. De meeste intraperitoneale rupturen geassocieerd met stomp trauma zijn flinke verwondingen aan de koepel van de blaas. Ze zullen niet spontaan genezen met alleen urinekatheterdrainage. Niet-herkende en niet-gerepareerde intraperitoneale blaasrupturen kunnen leiden tot peritonitis, sepsis en nierfalen. Een Foley-katheter wordt na reparatie in de blaas achtergelaten.
Ongecompliceerde extraperitoneale blaasletsels worden conservatief behaneld met plaatsing van een katheter. De katheter zal twee tot drie weken op zijn plaats blijven, maar in sommige gevallen kan hij langer blijven zitten. Extraperitoneale scheuren die na vier weken katheterdrainage niet genezen, kunnen zo nodig chirurgisch hersteld worden.
Gecompliceerde extraperitoneale blaasrupturen, zoals die geassocieerd met botfragmenten in de blaas en die geassocieerd zijn met vaginale of rectale verwondingen, vereisen vaak operatief herstel.
Prognose
Blaasruptuur was vroeger vaak dodelijk, maar dat is anno 2023 gelukkig niet meer het geval. De algehele prognose hangt af van andere verwondingen. Wanneer de blaashals, urethra en bekkenbodemspier beschadigd raken, kun je urine-incontinentie ontwikkelen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over blaasruptuur, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
