Het bekken vervult twee belangrijke functies in je lichaam. Enerzijds ondersteunt het de darmen en anderzijds verbindt het de wervelkolom met de benen. Het bekken bestaat uit vier verschillende botten. Het gaat om het heiligbeen, de stuit en de linker en rechter heup. Een breuk kan optreden op verschillende punten van het bekken. Een gebroken bekken komt niet vaak voor en treedt meestal op tijdens een ongeval met hoge snelheid (zoals auto- of motorongelukken) of vallen van grote hoogte. Een bekkenfractuur kan ook spontaan optreden of na en lichte valpartij bij mensen met osteoporose. Ernstige verwondingen aan het bekken kunnen levensbedreigend zijn. Na een bekkenfractuur kunnen er verwondingen zijn opgetreden aan organen in de bekkenring, zoals de darmen, nieren, blaas of geslachtsorganen. Een kleine fractuur wordt meestal behandeld met bedrust en medicatie. Ernstige fracturen vereisen vaak een uitgebreide operatie. Soms zijn er platen, schroeven of pinnen nodig om gebroken beenderen in de juiste positie te brengen en ze weer aan elkaar te bevestigen.
Een bekkenröntgenfoto die een openboekfractuur toont (het bekken is dan als een boek open geklapt) / Bron: Wikimedia Commons
Het bekken heeft de vorm van een ring. De twee helften bestaan uit het darmbeen, het zitbeen en het schaambeen, die in de loop van de ontwikkeling naar elkaar toegroeien. Beide helften zijn aan de achterkant verbonden via het heiligbeen of os sacrum (het verlengstuk van de wervelkolom), waarbij het gewricht (SI-gewricht) extra wordt gestabiliseerd door sterke banden. Vooraan worden de bekkenhelften bij elkaar gehouden door een vezelig kraakbeen, de schaambeenvoeg.
Een bekkenfractuur treedt op wanneer er een breuk of fractuur optreedt in één of meer botten waaruit je bekken bestaat. In het laatste geval spreekt men van een meervoudige bekkenfractuur. Een gebroken bekken kan mild of ernstig zijn.
Stabiel en instabiel
Bekkenfracturen zijn onder te verdelen in stabiele en instabiele fracturen:
Stabiele bekkenfractuur: het bekken heeft één breekpunt in de bekkenring, met een beperkte bloeding. Hierbij blijven de botten op hun plaats.
Instabiel, waarbij er twee of meer breuken in de bekkenring zijn met matige tot ernstige bloedingen.
Oorzaken van een bekkenfractuur
De enorme energie die nodig is om je bekken te breken, komt meestal door een verkeersongeval. Maar een bevalling kan ook leiden tot een gevaarlijke uitbarsting van de schaambeenvoeg, een gewricht die het linker en rechter heupbeen verbindt. Dit wordt vergemakkelijkt door de normale uitzetting van de schaambeenvoeg terwijl het lichaam zich voorbereidt op de bevalling. Een gebroken schaambeenvoeg kan ook het gevolg zijn van trauma.
Hoog energetisch trauma
Een gebroken bekken kan het gevolg zijn van een hoog energetisch trauma (letsel). Dit is een trauma dat ontstaat als je lichaam met grote, kracht, snelheid of massa met een object in aanraking komt. Hierbij wordt een grote energie/kracht door je lichaam geabsorbeerd. Dit kan komen door onder meer:
een aanrijding met auto of motor
crush-letsel, wat ontstaat wanneer je bekneld of beklemd bent geraakt door een ongeval
vallen van een aanzienlijke hoogte (zoals een ladder)
Afhankelijk van de richting en de grootte van de kracht kunnen deze verwondingen levensbedreigend zijn en een chirurgische behandeling vereisen.
Hoge impact bekkenbreuken doen zich vooral voor na grote ongelukken zoals een auto-ongeval / Bron: Pixabay
Botinsufficiëntie
Een bekkenfractuur kan ook optreden als gevolg van zwak of poreus bot. Dit komt het meest voor bij ouderen van wie de botten verzwakt zijn door osteoporose. Dit is de medische naam voor poreus bot ofwel zwak bot. Zwak wil zeggen zwakker dan het gemiddelde. het staat ook bekend als ‘botontkalking’. Bij mensen met verzakte botten kan zelfs een fractuur optreden tijdens een lichte val of een routineactiviteit zoals uit de badkuip komen of een trap aflopen. Deze verwondingen zijn typisch stabiele fracturen die de structurele integriteit van de bekkenring niet beschadigen, maar waarbij één bot gebroken is.
Osteoporose is de medische naam voor poreus bot ofwel zwak bot / Bron: Wikimedia Commons
Andere oorzaken
Minder vaak kan een breuk optreden wanneer een stuk van het zitbeen afscheurt van de plaats waar de hamstrings zich aan het bot hechten. Dit type fractuur wordt een avulsiefractuur genoemd. Een avulsiefractuur of scheuringsbreuk is een fractuur ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot. Het komt vooral voor bij jonge atleten die nog in de groei zijn. Een avulsiefractuur maakt het bekken meestal niet onstabiel of verwondt de inwendige organen niet.
Wie worden er getroffen?
Iedereen kan op elke leeftijd een bekkenfractuur ervaren. Milde bekkenfracturen komen vaker voor bij oudere mensen omdat ze meer kans hebben op botverzwakkende aandoeningen zoals osteoporose. Ernstige bekkenfracturen komen het meest voor bij mensen van 15 tot 28 jaar. Onder de 35 jaar hebben mannen meer kans op een bekkenfractuur, terwijl vrouwen boven de 35 meer kans hebben op een bekkenfractuur.
Vóórkomen
Bekkenfracturen komen niet vaak voor. Slechts 3% van de botbreuken die volwassenen ervaren, zijn bekkenfracturen. De meeste bekkenfracturen ontstaan door ingrijpende gebeurtenissen zoals een auto-ongeluk of vallen van een aanzienlijke hoogte.
Symptomen van een gebroken bekken
De symptomen van een bekkenfractuur zijn afhankelijk van de ernst van de breuk. Symptomen van een gebroken bekken kunnen zijn:
Daarnaast worden bij een verkeersongeval met een bekkenfractuur meestal nog enkele andere organen beschadigd: milt, darmen, lever, zenuwen.
Onderzoek en diagnose
Een röntgenfoto zal de breuk laten zien. In gecompliceerde gevallen wordt een CT-scan gemaakt om een beter beeld te krijgen van de fracturen. Afhankelijk van hoe erg de breuk is, kunnen andere beeldvormingsprocedures nodig zijn.
Behandeling van een bekkenfractuur
Bij een potentieel ernstige bekkenfractuur moet noodhulp worden ingeroepen. In een levensbedreigende situatie kunt u het beste direct 112 bellen. De getroffene moet warm worden gehouden met een deken of jas en mag niet worden verplaatst door niet-medisch geschoolde personen, vooral als er ernstige pijn is of tekenen van mogelijk zenuwletsel.
De keuze van de behandeling is afhankelijk van een aantal factoren. de belangrijkste zijn:
Wat voor soort breuk is het? Is er sprake van een stabiele of instabiele breuk? Bij een instabiele breuk zijn er twee of meer breuken in de bekkenring aanwezig met matige tot ernstige bloedingen.
Is er sprake van bijkomend letsel, zoals andere gebroken botten?
Hoe is de toestand van de weefsels, organen en zenuwen in de directe omgeving van het gebroken bekken?
Hoe is je algehele gezondheidstoestand?
De behandeling hangt dus onder meer af van de ernst van de situatie. Bij een kleine fractuur is bedrust, het nemen van paracetamol of zwaardere pijnstillers de meest voorkomende behandeling. Fysiotherapie, het gebruik van krukken en, in zeldzame gevallen, een operatie kunnen worden aanbevolen. Genezing kan acht tot twaalf weken duren.
Ernstige verwondingen aan het bekken waarbij meerdere breuken aanwezig zijn, kunnen levensbedreigend zijn. Er kan sprake zijn van shock, uitgebreide inwendige bloedingen en schade aan inwendige organen. Het directe doel is om het bloeden onder controle te krijgen en de toestand van de getroffen persoon te stabiliseren. Deze verwondingen vereisen vaak een uitgebreide chirurgische behandeling, evenals langdurige fysiotherapie en revalidatie.
Bij de chirurgische behandeling zal de orthopedisch chirurg de bekkenbeenderen weer bij elkaar brengen en op hun plaats houden met een inwendig hulpmiddel, zoals pinnen, schroeven en platen.
Risico’s en complicaties van een operatieve ingreep
Complicaties kunnen optreden bij elke operatie, hoe klein ook. Enkele van de meest voorkomende risico’s die kunnen optreden bij een bekkenfractuuroperatie zijn:
Traumatische wondinfectie
Een traumatische wondinfectie wordt meestal veroorzaakt door Staphylococcus aureus, een bacterie die bij veel mensen voorkomt, vooral op de huid en in de neus. Een wondinfectie is herkenbaar aan een enkele centimeters breed, pijnlijk en warm aanvoelende roodheid rond de wond. Een dosis antibiotica die voorafgaand aan de operatie wordt gegeven, helpt dit risico zo klein mogelijk te maken.
Verwonding van bloedvaten of zenuwen
Dit kan optreden na een bekkenfractuuroperatie. Dit risico kan worden verminderd door een ervaren chirurg de operatie te laten verrichten.
Vorming van bloedstolsels
Tijdens en na een grote operatie is de vorming van bloedstolsels mogelijk. Bij een bloedstolsel in een ader spreekt men van veneuze trombose. Bij grote operaties komt deze complicatie vaak voor. Vooral wanneer er niets aan gedaan wordt om trombose te voorkomen, zoals het toedienen van bloedverdunners. Een bloedstolsel kan afbreken en in de longen terechtkomen. Dit kan ernstige bloedingsproblemen en zelfs de dood veroorzaken.
Bot geneest niet goed
Soms geneest het bot niet goed en is een aanvullende operatie nodig is. Dit kan komen door diabetes of gebruik van nicotine na de operatie. Roken leidt tot ene verstoorde wondgenezing na de operatie.
Seksuele disfunctie
Schade aan zenuwen kan leiden tot seksuele disfunctie. Grofweg één op de drie patiënten ervaart een vorm van seksuele disfunctie, zoals erectieproblemen bij mannen en dyspareunie (pijn vlak vóór, tijdens of kort na de penetratie) bij vrouwen.
Herstel
De tijdsduur voor de genezing van bekkenbreuken is meestal 12 weken. Bij zeer eenvoudige, niet verplaatste breuken kan de genezing reeds in 6 weken voltooid zijn.
Als de juiste anatomische uitlijning kan worden bereikt tijdens een operatie en er geen complicaties optreden, kun je je eerdere activiteiten weer langzaamaan oppakken. Na zes weken voel je je vaak wat meer senang. Na grofweg vier maanden zal de arts groen licht geven voor volledige activiteiten zoals lichamelijke arbeid, skiën en motorcross. Houd je altijd aan de aanwijzingen en richtlijnen van de behandelend arts.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een gebroken bekken, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
