Last Updated on 6 mei 2023 by M.G. Sulman
Bij xanthelasma palpebrarum heb je last van gele bultjes of vlekken bij de ogen. Deze worden veroorzaakt door afzettingen van cholesterol rond het bovenste of onderste ooglid. Ze komen meestal voor in de buurt van de binnenhoek van het ooglid. Soms is er maar één plek, maar naarmate het vordert, komen er vaak meer gele vlekken bij, vaak symmetrisch. In veel gevallen wordt de xanthelasma in de loop der jaren groter. De afzettingen kunnen worden veroorzaakt door een stofwisselingsstoornis, maar dit geldt slechts in een minderheid van de gevallen. De gele bultjes en vlekken bij de ogen worden vaak gezien als esthetisch onaantrekkelijk en erg vervelend omdat ze zo zichtbaar zijn voor anderen. Medisch gezien zijn ze echter volkomen ongevaarlijk. Het is in ieder geval geen kanker en het is ook niet besmettelijk. Mensen tussen de 40 en 50 jaar worden er het meest door getroffen.
Gele bultjes bij de ogen
Xanthelasma zijn geelachtige, soms roodachtige bultjes, veroorzaakt door vet dat zich ophoopt op één plaats in de huid. Ze ontstaan dikwijls eerst in het bovenooglid, symmetrisch, in de binnenooghoek. De scherp begrennsde vetophopingen zijn meestal zacht, bestaan voornamelijk uit cholesterol en kunnen met een beetje druk worden verplaatst. De huid erboven laat de lipidenafzettingen doorschijnen.
Hoewel ze niet besmettelijk zijn en geen verdere problemen opleveren voor degenen die ze hebben, laten de meeste mensen ze operatief verwijderen. De ontsierende vetknobbeltjes worden veroorzaakt door een stoornis in de vetstofwisseling, die aangeboren of verworven kan zijn.
Deze gele bultjes bij de ogen treden meestal pas op vanaf de leeftijd van 40 jaar. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen.
Wie krijgt het?
De aandoening is zeldzaam, maar je kunt het soms krijgen bij een te hoog cholesterolgehalte. Het is ook mogelijk om het te krijgen als je cholesterolgehalte normaal is.
De meeste mensen die het krijgen zijn van middelbare leeftijd of ouder. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Als je het hebt, moet je je cholesterol laten controleren middels een bloedtest.
Symptomen van xanthelasma
Xanthelasma is pijnloos en gaat niet gepaard met andere symptomen. Daarom worden ze ook gezien als een puur cosmetisch probleem. De vetophopingen die de meeste getroffenen emotioneel belastend vinden, verschijnen soms zelfs binnen een korte tijd (eruptieve xanthelasma).
De meest voorkomende locaties voor xanthelasma zijn:
- één of beide bovenste oogleden, vooral bij de neus
- één of beide onderste oogleden
Xanthelasma verschijnt als een geel tot oranje vlek of bult. Xanthelasma, variërend in grootte van 2-30 mm, heeft een plat oppervlak en heeft duidelijke randen (goed begrensd). Eenmaal aanwezig, gaat xanthelasma meestal niet vanzelf weg. In feite worden de laesies vaak groter en talrijker.
Oorzaken van xanthelasma palpebrarum
Mogelijke oorzaken
De trigger is dat, om welke reden dan ook, het lichaam te veel vet opneemt bij het verteren van voedsel, en dit wordt niet goed verwerkt maar afgezet als microscopisch kleine vetdruppeltjes in de huid. Veel patiënten ontwikkelen xanthelasma ondanks normale bloedlipideniveaus. Als er in individuele gevallen verhoogde waarden zijn, is het raadzaam om met je huisarts te overleggen, omdat xanthelasma een vroeg waarschuwingssignaal kan zijn voor een stofwisselingsziekte.
Bij xanthelasma kan soms ook een verhoogd cholesterolgehalte, diabetes mellitus, aan alcohol gerelateerde levercirrose van de lever of een alvleesklierontsteking worden geconstateerd (hyperlipidemische xanthelasma). Mensen zonder abnormaal hoge bloedlipideniveaus kunnen echter ook last hebben van xanthelasma (normolipidemische xanthelasma).
Risicofactoren
Risicofactoren zijn ongezonde voeding, roken en overgewicht. Bovendien kan cirrose van de lever als gevolg van overmatig alcoholgebruik of ontsteking van de alvleesklier bijdragen aan de vorming van xanthelasma.
Complicaties
Patiënten met xanthelasma die geen te hoog cholesterolgehalte hebben, worden toch als risicogroep gezien: zij lopen meer risico op hart- en vaatziekten dan mensen deze gele bultjes. Je hebt 50 procent meer kans om een hartaanval te ontwikkelen dan mensen zonder xanthelasma. Onderzoek veronderstelt ook dat ze een verhoogde neiging hebben om cholesterol op te slaan in de wanden van de bloedvaten (atherosclerose). Ze kunnen ook primaire biliaire cirrose van de lever hebben.
Verloop
De gele bultjes en vlekken verdwijnen normaal gesproken niet vanzelf. Na verloop van tijd kunnen zich steeds meer xanthelasma vormen op de oogleden. Bovendien kunnen bestaande plekken groter en dikker worden. In zeldzame gevallen kunnen ze een hangend ooglid (ptosis) veroorzaken.
Verschil tussen xanthomen en xanthelasmata
Deze vetophopingen worden xanthelasma genoemd wanneer ze op het bovenste of onderste ooglid verschijnen. Ze worden xanthomen genoemd als ze op de rest van het lichaam verschijnen. Xanthomen kunnen verschijnen als zachte, pijnloze knobbels op: strekzijde knieën en ellebogen, billen. De huid over de xantomen is meestal onopvallend, maar het vet glinstert erdoorheen met een gelige glans.
Onderzoek en diagnose
Patiënten met xanthelasma moeten eerst hun bloedwaarden laten controleren om erachter te komen of hun vetophopingen worden veroorzaakt door een stoornis in het lipidenmetabolisme. De arts bepaalt het cholesterolgehalte, de bloedsuikerspiegel, het schildklier- en urinezuurgehalte. Als het resultaat positief is, wordt de onderliggende ziekte behandeld.
Behandeling van vetophopingen bij de ogen
Medische behandelingsopties
Meestal is xanthelasma volkomen onschadelijk, maar veel mensen willen de gele bultjes bij hun ogen laten verwijderen vanwege cosmetische redenen. Er zijn een aantal behandelingsopties beschikbaar:
- Cryotherapie: dit houdt in dat de xanthelasma wordt bevroren met vloeibare stikstof of een andere chemische stof.
- Laserchirurgie: één type lasertechniek, bekend als fractionele CO2-laser, is bijzonder effectief gebleken
Traditionele chirurgie: de chirurg zal een mes gebruiken om de xanthelasma te verwijderen. - Chemische peelings: meer dan 90 procent van de deelnemers die een behandeling met trichloorazijnzuur ondergaan, ervaren bevredigende tot uitstekende resultaten.
- Medicatie: het middel simvastatine kan ook xanthelasma tegengaan. Simvastatine verlaagt cholesterol en andere bloedvetten in je bloed.
De gouden standaard is momenteel verwijdering met een erbium- of CO2-laser. Het voordeel van deze methode is dat de aangetaste plekken zeer nauwkeurig en selectief worden bewerkt en het omliggende weefsel daardoor nauwelijks wordt beschadigd. Zo leidt een enkele behandeling vaak al tot succes.
Leefstijlveranderingen
Het verlagen van je cholesterolgehalte kan ook helpen bij de behandeling van xanthelasma. Voor sommige mensen kunnen veranderingen in dieet en leefstijl voldoende zijn om cholesterol te beheersen. de volgende maatregelen helpen het cholesterol te verlagen:
- vermijd roken en beperk je alcoholgebruik
- streef naar een gezond gewicht
- regelmatig bewegen
- beperk de consumptie van verzadigde vetten
Xanthelasma verwijderen met knoflook?
Een populaire thuisbehandeling van xanthelasma is het gebruik van knoflook. Als knoflook gesneden of geperst wordt ontstaat er een reactie tussen alliine en het aanwezige enzym alliinase. Dit stofje kan infecties en (tot op zekere hoogte) virussen bestrijden. Het kan topisch worden aangebracht om sommige huidproblemen te bestrijden.
Xanthelasma is echter geen infectie of een virus. Het zijn goedaardige, plaatselijke vetophopingen. Daarom zal het plaatselijk aanbrengen van knoflook op deze gele bultjes rond je ogen waarschijnlijk niet gaan helpen. Het zal eerder tot huidirritatie leiden.
Prognose
Xanthelasma is meestal onschadelijk, maar het kan een teken zijn van een onderliggend probleem wat betreft je lipideniveau. Het kan ook een vroeg waarschuwingssignaal zijn voor hartaandoeningen.
Neem contact op met je huisarts wanneer je vetafzettingen rond de ogen opmerkt, zodat hij of zij kan onderzoeken of er sprake is van onderliggende aandoeningen.
Preventie
Neem maatregelen om je cholesterol onder controle te houden met een gezond dieet, voldoende lichaamsbeweging en in sommige gevallen cholesterolverlagende medicatie. Hierdoor kun je mogelijk voorkomen dat xanthelasma terugkomt en het verbetert je algehele gezondheid. Neem de volgende maatregelen:
- Vermijd verzadigde vetten (zoals boter, gefrituurd voedsel en vet vlees) in je dieet.
- Zorg ervoor dat je dagelijks beweegt. Zelfs een stevige wandeling van 30 minuten is nuttig.
- Stop met roken.
- Drink minder alcohol.
Video over het verwijderen van gele bultjes bij de ogen
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over xanthelasma of tips geven over deze gele bultjes bij je ogen. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
