Je lippen kunnen opzwellen als gevolg van een allergische reactie, verwonding of infectie. De lippen worden goed van bloed voorzien, wat bij verwonding al snel leidt tot een uitwendig zichtbare zwelling. gezwollen lippen gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals pijn of gevoelsstoornissen in het gebied van de lippen. De zwelling zelf is meestal ongevaarlijk en verdwijnt vanzelf na een paar uur tot dagen.
Gezwollen onderlip door angio-oedeem / Bron: Wikimedia Commons
Naast de zwelling kun je last krijgen van andere symptomen. Dat hangt af van de oorzaak. Er zijn verschillende oorzaken voor gezwollen lippen met verschillende symptomen. Bijkomende symptomen kunnen zijn:
roodheid
tintelingen
pijn
gevoelig voor aanraking
gebarsten huid
Vaak zwellen de lippen op door een allergische reactie op stoffen in de omgeving, voedingsmiddelen of medicijnen.
Oorzaken van lipzwelling
Allergieën
Een allergie is een reactie van het lichaam op een bepaalde stof, zoals een voedingsmiddel of stuifmeel. Als je lichaam in aanraking komt met het allergeen, dan produceert het een chemische stof die histamine wordt genoemd. Het vrijkomen van histamine kan leiden tot klassieke allergische symptomen, zoals niezen, jeukende huid en ontsteking. Deze ontsteking kan gezwollen lippen veroorzaken. Er zijn verschillende soorten allergieën en ze kunnen er allemaal voor zorgen dat je lippen opzwellen.
Het kan gaan om een allergie voor bepaalde voedingsmiddelen, medicijnen of de beet of steek van een insect. Voedingsmiddelen waar je allergisch voor kunt zijn, zijn onder meer:
melk
eieren
pinda’s
schaal- en schelpdieren
vis
soja
tarwe
Je kunt ook allergisch zijn voor bepaalde kruiden, zoals:
Allergieën voor bepaalde medicijnen kunnen er ook zorgen voor gezwollen lippen. Penicilline en andere soorten antibiotica behoren tot de meest voorkomende medicijnen die allergische reacties veroorzaken.
Een angio-oedeem is een flinke zwelling die soms in een korte tijd opkomt. Het ontstaat door een afwijking in de bloedvaatjes, die diep in de huid liggen, waarbij er veel ruimte is tussen het onderhuidse bindweefsel. Angio-oedeem ontstaat door:
stoffen die vrijkomen door een allergie of overgevoeligheidsreactie (met name histamine)
stoffen die vrijkomen door een ontsteking of infectie (met name cytokines)
stoffen die vrijkomen door overactieve plasma-eiwitten (bradykinine)
De zwelling kan elk deel van uw lichaam aantasten, maar komt het meest voor in uw lippen of ogen.
Andere symptomen van angio-oedeem zijn onder meer:
jeuk
pijn
netelroos
Symptomen van angio-oedeem duren meestal 24 tot 48 uur. Het wordt behandeld met antihistaminica, corticosteroïden of epinefrine-injecties.
Gezwollen onderlip door angio-oedeem / Bron: Wikimedia Commons
Verwondingen
Verwondingen aan het gezicht, vooral rond je mond of kaak, kunnen gezwollen lippen veroorzaken. Oorzaken van verwondingen aan het gezicht zijn onder meer:
snijwonden
bijtwonden
brandwonden
stomp trauma
Brandwonden kunnen komen door het drinken van bijvoorbeeld zeer hete thee, maar je lippen kunnen ook verbranden in de zon (verbrande lippen door de zon). Afhankelijk van het type letsel, kun je ook blauwe plekken, schaafwonden en bloedingen krijgen.
Insectenbeten
Wanneer een insect je bijt, dan zwelt het getroffen gebied meestal op, vooral als het de lippen betreft. Dit kan gepaard gaan met jeuk, branderigheid of pijn. Een koude, natte doek helpt tegen die klachten van een insectenbeet. Bij zwelling als gevolg van een steek van wesp, steekvlieg of bij, helpt een coldpack. Bel in de volgende gevallen direct je huisarts:
bij een steek in de mond, tong of keel
als je overgevoelig bent voor insectenbeten
als je benauwd wordt na de steek of anderszins moeite krijgt met ademhalen
als je huiduitslag krijgt op andere plaatsen dan waar je gestoken bent1Thuisarts. Ik heb last van een insectenbeet. https://www.thuisarts.nl/insectenbeet/ik-heb-last-van-insectenbeet (ingezien op 12-8-2022)
Cheilitis glandularis
Cheilitis glandularis is een inflammatoire aandoening die alleen de lippen aantast. Het wordt vooral gezien bij mannen. De oorzaak is anno 2023 niet duidelijk, maar het lijkt verband te houden met blootstelling aan UV-straling, lipletsels en roken.
Het syndroom van Melkersson-Rosenthal
Het syndroom van Melkersson-Rosenthal (MRS) is een inflammatoire neurologische aandoening die het gezicht treft. Het belangrijkste symptoom van MRS zijn gezwollen lippen. Het kan ook plaatselijke verlammingen veroorzaken. MRS is zeldzaam en waarschijnlijk genetisch bepaald. Het wordt vaak behandeld met corticosteroïden en NSAID’s om zwelling te helpen verminderen.
Cheilitis granulomatosa
Cheilitis granulomatosa, ook Miescher’s cheilitis genoemd, is een andere mogelijke oorzaak van gezwollen lippen. Het is een zeldzame ontstekingsaandoening die klonterige zwelling in je lippen veroorzaakt. Artsen noemen het vaak een subtype van MRS (zie boven). Net als MRS wordt cheilitis granulomatous meestal behandeld met corticosteroïden en NSAID’s, die zwelling kunnen helpen verminderen.
Koortslip
Een koortslip (herpes labialis) ontstaat door een besmettelijk herpesvirus. Als dit virus eenmaal is binnengedrongen in je lichaam, kom je er niet meer vanaf. Af en toe vlamt het virus weer op en zorgt dan voor een koortslip. De symptomen van een beginnende koortslip zijn tintelingen in je lippen of irritatie, evenals een klein blaasje of rood plekje. Daarna verergeren de klachten binnen enkele uren tot dagen. Er ontstaat een zwelling en roodheid. Niet lang daarna ontstaan er vaak meer blaasjes.
Koortslip / Bron: Wikimedia Commons
Onderzoek en diagnose
Je zal vaak zelf gezwollen lippen opmerken. of iemand uit je omgeving attendeert je erop. De oorzaak is vaak al wel duidelijk als de lipzwelling het gevolg is van een allergische reactie, een verwonding of een andere trigger. In een gesprek met je huisarts bespreek je alle symptomen en mogelijke oorzaken, waaruit de arts al een vermoedelijke diagnose kan stellen.
De anamnese is vaak voldoende om de diagnose te stellen en aan te vangen met de behandeling. Uiteraard zal de arts ook je lippen onderzoeken. Als de trigger niet kan worden bepaald door de anamnese en lichamelijk onderzoek, kunnen verdere diagnostische methoden zoals een allergietest of een bloedtest worden overwogen.
Bij een vermoeden van een ernstige ziekte wordt een echografisch onderzoek uitgevoerd. In ieder geval moeten verdere verwondingen worden uitgesloten of gediagnosticeerd. Als interne verwondingen of fracturen worden vermoed, is computertomografie (CT-can) of magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan) geïndiceerd. Zodra de oorzaak is vastgesteld, kan de behandeling aanvangen.
CT-scan / Bron: Anekoho/Shutterstock.com
Behandeling van gezwollen lippen
Wat te doen als je onderlip of bovenlip of beiden lippen opgezwollen zijn? Als een lichte allergische reactie of verwonding verantwoordelijk is voor de gezwollen lippen, is het meestal voldoende om de lippen te verzorgen en regelmatig af te koelen. Een open wond moet door een arts worden gedesinfecteerd en zo nodig worden gesloten middels een hechting. De arts zal een antiseptische zalf voorschrijven, die je regelmatig moet aanbrengen.
Als de zwelling wordt veroorzaakt door een ernstige allergie, zal de arts anti-allergiemedicatie voorschrijven om de symptomen te verminderen. Normaal gesproken worden antiallergische medicijnen en milde pijnstillers of kalmerende middelen gebruikt. Als niet duidelijk is waarvoor je precies allergisch bent, wordt er een allergietest uitgevoerd om de allergenen te identificeren. Behandeling richt zich primair op het identificeren van de oorzaken en het vermijden van deze allergenen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over gezwollen lippen, of tips geven aangaande een zwelling van de lippen. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
