Hoge onderdruk: oorzaken te hoge diastolische bloeddruk

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Over de oorzaken van een stijging van alleen de onderdruk, is weinig bekend. Een te hoge onderdruk of te hoge diastolische bloeddruk kan worden veroorzaakt door nieraandoeningen of een traag werkende schildklier, maar er zijn veel meer mogelijke oorzaken. De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt als het rond wordt gepompt door het hart. Je bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeter kwik (mm Hg). Het wordt uitgedrukt in twee waarden: de systolische bloeddruk of bovendruk en de diastolische bloeddruk of onderdruk. De bovendruk is de druk die ontstaat wanneer het hart het bloed in de slagaders pompt. De onderdruk is de druk wanneer het hart zich ontspant. Een hoge bloeddruk (hypertensie) verhoogt je kans op een hartinfarct (hartaanval) of beroerte. Volgens de Hartstichting verhoogt een hoge bovendruk je risico méér dan een hoge onderdruk.1Hartstichting. Uitleg over je bloeddruk. https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/gids-bloeddruk/bloeddrukwaarden?tab=1 (ingezien op 28-4-2021) Lang niet altijd zijn beide waarden verhoogd bij hoge bloeddruk. Vaak is alleen de onderdruk te hoog, dat wil zeggen de diastolische bloeddruk.

Bloeddruk meten
Bloeddrukmeter / Bron: Pixabay

Wat is bovendruk en onderddruk?

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de systolische bloeddruk of bovendruk en de diastolische bloeddruk of onderdruk. Dit komt door de pompfunctie van het hart. Het bloed stroomt niet in een gestage stroom, maar wordt door het hart door het lichaam gepompt. Tijdens de uitdrijvings- of ejectiefase (systole) trekt de linker hartkamer samen en wordt het bloed naar de hoofdslagader (aorta) getransporteerd en neemt de druk in de bloedvaten eventjes toe. De maximaal bereikte druk wordt de bovendruk (systolische bloeddruk) genoemd. De uitdrijvingsfase wordt gevolgd door de ontspannings- of vullingsfase (diastole). De kamers van het hart ontspannen zich zodat er weer bloed in kan stromen. De druk in de bloedvaten neemt af totdat de volgende stroom bloed uit het hart komt. De laagste druk wordt de onderdruk genoemd (diastolische bloeddruk).

Te hoge onderddruk

Voor de diagnose ‘hoge bloeddruk’ (hypertensie) hoeven niet zowel de boven- als onderdruk te hoog te zijn. Het is voldoende als slechts één van de twee de grenswaarde overschrijdt. Volgens de huidige algemene definitie is er sprake van hoge bloeddruk bij herhaalde meetwaarden (in de spreekkamer) vanaf 140/90 mmHg. Bloeddrukwaarden tot 139/89 mmHg worden beschouwd als een hoog-normale bloeddruk. Waarden onder 120/80 mmHg worden als optimaal geclassificeerd.

Video: Wat is bloeddruk?

Oorzaken van een te hoge onderddruk

Waardoor krijg je geïsoleerde diastolische hypertensie?

Men spreekt van diastolische hoge druk of geïsoleerde diastolische hypertensie als alleen de lagere bloeddruk wordt verhoogd. Dit komt vaker voor bij jonge mensen met hoge bloeddruk. Dan moet met name naar nierziekten of andere onderliggende oorzaken van hoge bloeddruk worden gezocht. Naast nieraandoeningen zijn de mogelijke oorzaken van secundaire hypertensie* de volgende ziekten:

  • endocrinologische aandoeningen zoals hyperthyreoïdie (overactieve schildklier), het syndroom van Cushing en het syndroom van Conn
  • slaapapneusyndroom, agkeort als OSAS (hierbij treden ademstilstanden op in de slaap)
  • zwangerschapshypertensie
  • arteriosclerotische nierarteriestenose (hierbij ontstaat een vernauwing van de slagaders in de nieren als gevolg van verkalking, wat leidt tot een verhoogde bloeddruk)

(*) Bij primaire hypertensie is de oorzaak van hoge bloeddruk is niet bekend, maar waarschijnlijk spelen erfelijke factoren een rol. Bij secundaire hypertensie is er wél een oorzaak voor de hoge bloeddruk.

Tijdens de zwangerschap

Bij zwangere vrouwen wordt normaliter de meeste waarde gehecht aan de onderdruk. Bij zwangerschapshypertensie is de onderdruk bij herhaling hoger dan 95 mmHg, Waarom wordt er meer waarde gehecht aan de onderdruk als je zwanger bent? Welnu, uit onderzoek blijkt dat er bij een onderdruk tot 90 geen verhoogd risico op complicaties voor moeder en (ongeboren) kind bestaat. Vanaf een bloeddruk van 90-95 is er echter een grotere kans op complicaties.2St. Antonius. Zwangerschapshypertensie (hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap). https://www.antoniusziekenhuis.nl/zwangerschapshypertensie-hoge-bloeddruk-tijdens-zwangerschap (ingezien op 28-4-2021)

Wat te doen aan een verhoogde onderdduk?

Als de onderdruk te te hoog is, helpt een gezonde leefstijl in combinatie met antihypertensiva meestal. Onder antihypertensiva worden geneesmiddelen die de bloeddruk verlagen verstaan.

Leefstijlmaatregelen: niet roken, geen alcohol, gezonde voeding, gezond gewicht en dagelijks bewegen / Bron: Martin Sulman & Freepik

Gezonde leefstijl

Belangrijke pijlers voor een gezond leven zijn het vermijden van overgewicht, dagelijks bewegen, gezond en gevarieerd eten met veel fruit en groenten en weinig zout, stoppen met roken, het beperken van alcoholgebruik en het nemen van maatregelen tegen stress.

Gezond eten bereiden
Gezond eten bereiden / Bron: gpointstudio/Shutterstock.com

Middelen tegen hoge bloeddruk

Antihypertensiva zijn onder meer:

  • Diuretica (plaspillen) voeren het teveel aan vocht af , verhogen de uitscheiding van zout en zetten de bloedvaten uit.
  • ACE-remmers remmen grotendeels het hormoon angiotensine II, dat de bloedvaten vernauwt en de bloeddruk verhoogt.
  • Calciumantagonisten verwijden de bloedvaten en verlagen daardoor de bloeddruk.

Geïsoleerde systolische hypertensie: een te hoge bovendruk

Het kan ook voorkomen dat je alleen een te hoge bovendruk hebt met een normale onderdruk. Dit staat bekend als geïsoleerde systolische hoge bloeddruk. Dit komt meestal voor bij ouderen en is een uiting van het feit dat de bloedvaten hun elasticiteit hebben verloren. Verhoogde systolische waarden kunnen duiden op vaatschade. Dat is schade aan de bloedvaten door aderverkalking (atherosclerose).

Een aanzienlijk verschil tussen de bovendruk en onderdruk bij oudere patiënten die hoger is dan 60 mmHg, wijst op een verhoogde stijfheid van de bloedvaten. Als gevolg van veroudering neemt de stijfheid in de bloedvaten toe, waardoor er minder ruimte is om de bloedstroom door te laten. Een verhoogde stijfheid van de bloedvaten is één der vroegst waarneembare indicaties voor hart- en vaatziekten.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een hoge onderdruk, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.