Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Over de oorzaken van een stijging van alleen de onderdruk, is weinig bekend. Een te hoge onderdruk of te hoge diastolische bloeddruk kan worden veroorzaakt door nieraandoeningen of een traag werkende schildklier, maar er zijn veel meer mogelijke oorzaken. De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt als het rond wordt gepompt door het hart. Je bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeter kwik (mm Hg). Het wordt uitgedrukt in twee waarden: de systolische bloeddruk of bovendruk en de diastolische bloeddruk of onderdruk. De bovendruk is de druk die ontstaat wanneer het hart het bloed in de slagaders pompt. De onderdruk is de druk wanneer het hart zich ontspant. Een hoge bloeddruk (hypertensie) verhoogt je kans op een hartinfarct (hartaanval) of beroerte. Volgens de Hartstichting verhoogt een hoge bovendruk je risico méér dan een hoge onderdruk.1Hartstichting. Uitleg over je bloeddruk. https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/gids-bloeddruk/bloeddrukwaarden?tab=1 (ingezien op 28-4-2021) Lang niet altijd zijn beide waarden verhoogd bij hoge bloeddruk. Vaak is alleen de onderdruk te hoog, dat wil zeggen de diastolische bloeddruk.
Inhoud
Wat is bovendruk en onderddruk?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de systolische bloeddruk of bovendruk en de diastolische bloeddruk of onderdruk. Dit komt door de pompfunctie van het hart. Het bloed stroomt niet in een gestage stroom, maar wordt door het hart door het lichaam gepompt. Tijdens de uitdrijvings- of ejectiefase (systole) trekt de linker hartkamer samen en wordt het bloed naar de hoofdslagader (aorta) getransporteerd en neemt de druk in de bloedvaten eventjes toe. De maximaal bereikte druk wordt de bovendruk (systolische bloeddruk) genoemd. De uitdrijvingsfase wordt gevolgd door de ontspannings- of vullingsfase (diastole). De kamers van het hart ontspannen zich zodat er weer bloed in kan stromen. De druk in de bloedvaten neemt af totdat de volgende stroom bloed uit het hart komt. De laagste druk wordt de onderdruk genoemd (diastolische bloeddruk).
Te hoge onderddruk
Voor de diagnose ‘hoge bloeddruk’ (hypertensie) hoeven niet zowel de boven- als onderdruk te hoog te zijn. Het is voldoende als slechts één van de twee de grenswaarde overschrijdt. Volgens de huidige algemene definitie is er sprake van hoge bloeddruk bij herhaalde meetwaarden (in de spreekkamer) vanaf 140/90 mmHg. Bloeddrukwaarden tot 139/89 mmHg worden beschouwd als een hoog-normale bloeddruk. Waarden onder 120/80 mmHg worden als optimaal geclassificeerd.
Video: Wat is bloeddruk?
Oorzaken van een te hoge onderddruk
Waardoor krijg je geïsoleerde diastolische hypertensie?
Men spreekt van diastolische hoge druk of geïsoleerde diastolische hypertensie als alleen de lagere bloeddruk wordt verhoogd. Dit komt vaker voor bij jonge mensen met hoge bloeddruk. Dan moet met name naar nierziekten of andere onderliggende oorzaken van hoge bloeddruk worden gezocht. Naast nieraandoeningen zijn de mogelijke oorzaken van secundaire hypertensie* de volgende ziekten:
- endocrinologische aandoeningen zoals hyperthyreoïdie (overactieve schildklier), het syndroom van Cushing en het syndroom van Conn
- slaapapneusyndroom, agkeort als OSAS (hierbij treden ademstilstanden op in de slaap)
- zwangerschapshypertensie
- arteriosclerotische nierarteriestenose (hierbij ontstaat een vernauwing van de slagaders in de nieren als gevolg van verkalking, wat leidt tot een verhoogde bloeddruk)
(*) Bij primaire hypertensie is de oorzaak van hoge bloeddruk is niet bekend, maar waarschijnlijk spelen erfelijke factoren een rol. Bij secundaire hypertensie is er wél een oorzaak voor de hoge bloeddruk.
Tijdens de zwangerschap
Bij zwangere vrouwen wordt normaliter de meeste waarde gehecht aan de onderdruk. Bij zwangerschapshypertensie is de onderdruk bij herhaling hoger dan 95 mmHg, Waarom wordt er meer waarde gehecht aan de onderdruk als je zwanger bent? Welnu, uit onderzoek blijkt dat er bij een onderdruk tot 90 geen verhoogd risico op complicaties voor moeder en (ongeboren) kind bestaat. Vanaf een bloeddruk van 90-95 is er echter een grotere kans op complicaties.2St. Antonius. Zwangerschapshypertensie (hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap). https://www.antoniusziekenhuis.nl/zwangerschapshypertensie-hoge-bloeddruk-tijdens-zwangerschap (ingezien op 28-4-2021)
Wat te doen aan een verhoogde onderdduk?
Als de onderdruk te te hoog is, helpt een gezonde leefstijl in combinatie met antihypertensiva meestal. Onder antihypertensiva worden geneesmiddelen die de bloeddruk verlagen verstaan.
Gezonde leefstijl
Belangrijke pijlers voor een gezond leven zijn het vermijden van overgewicht, dagelijks bewegen, gezond en gevarieerd eten met veel fruit en groenten en weinig zout, stoppen met roken, het beperken van alcoholgebruik en het nemen van maatregelen tegen stress.
Middelen tegen hoge bloeddruk
Antihypertensiva zijn onder meer:
- Diuretica (plaspillen) voeren het teveel aan vocht af , verhogen de uitscheiding van zout en zetten de bloedvaten uit.
- ACE-remmers remmen grotendeels het hormoon angiotensine II, dat de bloedvaten vernauwt en de bloeddruk verhoogt.
- Calciumantagonisten verwijden de bloedvaten en verlagen daardoor de bloeddruk.
Geïsoleerde systolische hypertensie: een te hoge bovendruk
Het kan ook voorkomen dat je alleen een te hoge bovendruk hebt met een normale onderdruk. Dit staat bekend als geïsoleerde systolische hoge bloeddruk. Dit komt meestal voor bij ouderen en is een uiting van het feit dat de bloedvaten hun elasticiteit hebben verloren. Verhoogde systolische waarden kunnen duiden op vaatschade. Dat is schade aan de bloedvaten door aderverkalking (atherosclerose).
Een aanzienlijk verschil tussen de bovendruk en onderdruk bij oudere patiënten die hoger is dan 60 mmHg, wijst op een verhoogde stijfheid van de bloedvaten. Als gevolg van veroudering neemt de stijfheid in de bloedvaten toe, waardoor er minder ruimte is om de bloedstroom door te laten. Een verhoogde stijfheid van de bloedvaten is één der vroegst waarneembare indicaties voor hart- en vaatziekten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een hoge onderdruk, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
Beste
Ik heb een te hoge onderdruk en had eiwit in de urine, beetje verhoogt.
Heb ACE remmers gekregen, de bovendruk is altijd prima en aan de lage kant met 65 jaar, de ACE werken prima, in de morgen heel laag, maar ben nu aan het testen zonder te gebruiken na een aantal dagen yoga, en meditatie. Ik ben erg gestrest, en soms komt dat ineens op, alsof er iets in mijn lichaam komt en stijgt de onderdruk boven de 90, bovendruk stijgt mee, en is dan 131.
Huisarts weet dat ik nu eens test zonder verlagers, want met 10 mg is de bovendruk in de morgen al lager dan 95, en onderdruk 62.
Ik moet hormoon onderzoek krijgen, en ook bijnieren bekijken, want kan zomaar cushing zijn.
Ik heb best wat meegemaakt welke zware stress rechtvaardigt zoals bedreigingen na smaad en laster buur, zoals vals beschuldigen dat ik pedofiel ben, en dat is naar en al 6 jaar geleden toch nog steeds ben ik uitgespuugt in de buurt, dat mensen dat zomaar geloven zeg, gek land.
De huisarts wil paar weken aankijken, want langdurige stress kan natuurlijk wel flink uitpakken, en dan moet soms met medicijnen de zaak weer in het reine komen, ik eet wel gezond, veel fruit en bessen etc etc. Ben ook histamine gevoelig, biogene aminen.
Zelf paar jaar geleden veel te hoge bloeddruk (115/220) meteen aan medicatie en is nu goed. Ik vraag me af of die relatie met stress er wel in die mate is. Natuurlijk wordt het daardoor wat erger, maar ik kan het niet plaatsen als de oorzaak. Ik verwacht eerlijk gezegd eenzelfde ontwikkeling als met de maagzweer – daar rondom heen was ook een cultus gebouwd van stress en eten terwijl veelal de oorzaak een bacterie bleek te zijn. Sinds jaren 80 ook met medicatie makkelijk te genezen.
Er loopt een onderzoek m.b.t. bloeddruk naar de rol van het NOX5 eiwit, en zou vrij eenvoudig te behandelen zijn met een bestaand (wordt geheim gehouden) medicijn. Ben benieuwd naar de resultaten, zou eind dit jaar afgerond zijn.
Mooi dat dit gebeurd.
Bij mij is gewoon de onderdruk verhoogt, maar nu is ie prima, 3 dagen nu zonder verlagers, de huisarts had ze vergeten voor te schrijven na mijn opdracht. Afgelopen woensdag en vrijdag zaten ze in Malieveld.