Bult op sleutelbeen: oorzaken van een knobbel

Last Updated on 4 maart 2024 by M.G. Sulman

Een (zachte of harde) bult op je sleutelbeen is een vervelende klacht dat voor onrust kan zorgen. Het sleutelbeen of clavicula is een lang en dun bot dat tussen het borstbeen en het schouderblad loopt.  Je hebt er twee: één links en één rechts. Het verbindt het schouderblad met het borstbeen en ligt dicht bij veel zenuwen en bloedvaten. Een al dan niet harde knobbel of bult op of nabij het sleutelbeen heeft veel mogelijke oorzaken, waarvan sommige medische hulp vereisen. Een oppervlakkige of juist dikke bult op het sleutelbeen wijst mogelijk op de aanwezigheid van een cyste, een infectie, een (goedaardige) tumor, gezwollen lymfeklieren of een trauma (verwonding). De behandeling van een sleutelbeenknobbel hangt af van de oorzaak.

Sleutelbeen Clavicula
Sleutelbeen (clavicula) / Bron: Wikimedia Commons

Een bult op de sleutelbeeen

Het sleutelbeen wordt in vaktermen ‘clavicula’ genoemd en vormt de verbinding tussen borstbeen (sternum) en schouderblad. Een bult of knobbel op je sleutelbeen kan voor onrust zorgen. Het bot loopt net onder het huidoppervlak en is over het algemeen glad. Hierdoor is elke knobbel of bult op of rond het bot gemakkelijk op te merken en te voelen. Een sleutelbeenknobbel kan een teken zijn van een verwonding, infectie of een ernstiger aandoening.

Oorzaken van een knobbel op het sleutelbeen

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van een bult op of rond het sleutelbeen.

Gebroken sleutelbeen

Een sleutelbeenblessure, zoals een gebroken sleutelbeen of sleutelbeenbreuk, kan soms leiden tot de vorming van een knobbel. De verwonding kan variëren van een eenvoudige breuk tot een complexe breuk die het bot in meerdere delen scheidt.

Andere symptomen van een sleutelbeenletsel zijn onder meer:

  • de schouder hangt naar beneden en naar voren
  • beperkt bewegingsbereik
  • blauwe plekken, zwelling en pijn
  • een krakend of schurend geluid wanneer je je schouder beweegt
  • stijfheid of moeite om je arm te bewegen

Verwondingen die resulteren in een sleutelbeenletsel of -breuk zijn onder meer een val, een auto-ongeluk of een verwonding tijdens de bevalling. Dit soort verwondingen kunnen worden gediagnosticeerd met behulp van beeldvormend onderzoek zoals röntgenfoto’s en computertomografie (CT-scan).

Gebroken sleutelbeen
Gebroken sleutelbeen / Bron: Wikimedia Commons

Botinfectie (osteomyelitis)

Een infectie van het bot, ook wel osteomyelitis genoemd, kan optreden na een verwonding, operatie of plaatsing van een subclavia katheter in de bovenste holle ader vlak voor het hart. Deze katheter wordt over het algemeen ingebracht via de ader onder het rechter sleutelbeen.

Hoewel het zeldzaam is, kan een botinfectie of osteomyelitis van het sleutelbeen voor sommige mensen een langdurig of chronisch probleem worden als het niet wordt behandeld.

Symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en bestaan uit:

  • veranderingen van het bot en het weefsel rondom, wat van buitenaf opgemerkt kan worden doordat die plek pijn doet, erg warm aanvoelt, opzwelt en soms rood verkleurt
  • koorts en koude rillingen
  • vloeistofafvoer uit de knobbel
  • jonge kinderen met osteomyelitis kunnen ook prikkelbaar of chronisch vermoeid lijken

Vergrote lymfeklieren

Het lichaam heeft honderden lymfeklieren die lymfevocht produceren. Deze vloeistof bevat ontstekingsremmende witte bloedcellen. Vergrote of gezwollen lymfeklieren verschijnen meestal in de hals bij een ontsteking van keel, neus, oor, kaak of huid.  Maar gezwollen lymfeklieren kunnen ook in de buurt van het sleutelbeen verschijnen. Bij een maagprobleem kunnen de klieren boven het sleutelbeen opzwellen. Zeer zelden zijn klieren gezwollen als reactie op een (kwaadaardige) tumor ergens in het lichaam of doordat ze zelf zijn aangetast (lymfeklierkanker). Hodgkinlymfoom begint vaak met één of meerdere vergrote lymfeklieren. Heel vaak is dit een lymfeklier boven het sleutelbeen.

Cysten en tumoren

In sommige gevallen kan een sleutelbeenknobbel worden veroorzaakt door een cyste of (goedaardige) tumor. Cysten zijn holtes die zijn gevuld met vloeistof of lucht en zijn meestal niet kwaadaardig.

Ganglion

Een type cyste, een ganglion genaamd, komt vaak voor aan de hand en pols, maar kan zich ook langs het sleutelbeen ontwikkelen.

Aneurysmale botcyste van het sleutelbeen

Een aneurysmale botcyste van het sleutelbeen is een zeldzaam type tumor dat zich kan ontwikkelen, meestal bij mensen onder de 20 jaar. Een aneurysmatische botcyste zorgt voor het ontstaan van een zwelling van het bot.

Lipoom of vetbultje

Sommige mensen kunnen een goedaardige, zachte en gemakkelijk beweegbare tumor ontwikkelen die een lipoom of vetbult wordt genoemd, in de buurt van het sleutelbeen. Deze knobbels veroorzaken meestal geen problemen, maar ze moeten mogelijk worden verwijderd als ze het dagelijks leven van een persoon verstoren.

Hieronder zie je een video van een vrouw met een lipoom bij haar sleutelbeen:

Dermatofibrosarcoma protuberans (DFSP)

Een dermatofibrosarcoma protuberans (DFSP) is een zeldzame, kwaadaardige huidtumor. Het treft jaarlijks ongeveer 70 mensen in Nederland, meestal tussen 20-50 jaar oud, maar het kan ook bij kinderen voorkomen. Symptomen bestaan uit een lichtbruine of paarse bult die weinig neigt tot uitzaaiing maar nabijgelegen weefsel kan beschadigen, zoals spieren of zelfs bot. De tumor ontstaat waarschijnlijk uit bindweefselcellen in de huid en kan op elk deel van het lichaam voorkomen, vaak op de romp. De exacte oorzaak is anno 2024 onbekend, maar zonlicht lijkt geen rol te spelen.

Dermatofibrosarcoom protuberans op het gezicht, gelegen ter hoogte van de bovenlip / Bron: Wikimedia Commons

Hematoom

Als gevolg van een blessure of trauma kan zich een bloeduitstorting of hematoom vormen. Hierbij hoopt zich bloed op onder de huid. Dit kan aanvoelen als een knobbel.

Insectenbeten of -steken

Een beet of steek van een insect of ander dier kan leiden tot zwelling en de vorming van een knobbel. Insectenbeten en -steken kunnen veroorzaakt worden door verschillende insecten, waaronder muggen, vlooien, dazen, teken, bedwantsen, hertenluisvliegen en luizen.

Behandeling van een sleutelbeenknobbel

De behandeling van een bult op of rond het sleutelbeen hangt af van de oorzaak. Behandelingen voor veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer:

  • Gebroken sleutelbeen: een sleutelbeenfractuur geneest in de regel prima zonder operatie. De conservatieve behandeling bestaat meestal uit het toedienen van pijnstillers, rust en fysiotherapie.
  • Botinfectie: behandeling voor osteomyelitis hangt af van de ernst van de infectie en de symptomen. Naast het voorschrijven van sterke antibiotica, kan een arts een operatie aanbevelen om een ​​deel van het bot te verwijderen.
  • Vergrote lymfeklieren: een arts zal proberen de oorzaak van de vergrote lymfeklieren te diagnosticeren en eventuele onderliggende infectie te behandelen. In veel gevallen zullen vergrote lymfeklieren vanzelf verdwijnen met rust en zelfzorg. Als de infectie wordt veroorzaakt door bacteriën, kan een arts antibiotica voorschrijven.
  • Cysten en tumoren: cysten kunnen vaak worden behandeld met observatie, drainage of chirurgische verwijdering. Afhankelijk van of het kanker is of niet, moeten tumoren operatief worden verwijderd.
  • De behandeling van insectenbeten of -steken kan bestaan uit het reinigen van de wond, antibiotica om infectie te voorkomen, en mogelijk tetanusvaccinatie, afhankelijk van de aard van de verwonding.

Prognose

De prognose van een verdikking of een bult op of nabij het sleutelbeen hangt af van de onderliggende oorzaak. Knobbels op het sleutelbeen kunnen verschillende oorzaken hebben, waaronder verwondingen, infecties en cysten.

Symptomen, behandeling en vooruitzichten zijn afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de knobbel. Iedereen die een knobbel op zijn sleutelbeen heeft en niet weet waardoor het komt, dient een afspraak te maken met zijn of haar huisarts behoeve van een juiste diagnose en behandeling.

Huisarts raadplegen bij een bult of knobbel op je sleutelbeen / Bron: Freepik

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een al dan niet harde bult op je sleutelbeen. Of tips geven over een sleutelbeenbult of -knobbel. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.