Vetbult (lipoom): symptomen en behandeling

Last Updated on 24 november 2023 by M.G. Sulman

Een vetbult is een goedaardig gezwel van vetweefselcellen en wordt ook wel lipoom genoemd. Wanneer je over je huid streelt, kun je mogelijk een bultje voelen. Als je het nader inspecteert, voelt het als een dikke, elastische knobbel. Meestal hoef je je geen zorgen te maken: als de bult zacht is en met je vingertoppen kan worden verplaatst, kan het een onschadelijke vettumor zijn, een zogenaamde vetbult of lipoom. Een vetbultje is een veel voorkomende goedaardige tumor die ontstaat uit vetweefselcellen en zich meestal in het onderhuidse vetweefsel bevindt. In principe kan een lipoom zich in elk deel van het lichaam ontwikkelen. Meestal worden echter de rug, schouder en nek, buik, armen of benen getroffen. Het is anno 2023 niet precies duidelijk waarom zich lipomen ontwikkelen. Omdat ze echter meestal bij meerdere familieleden voorkomen, gaan artsen uit van een genetische aanleg. Een vetbult verdwijnt niet vanzelf. Een behandeling kan overwogen worden als de vetbult als storend wordt ervaren of klachten veroorzaakt.

Oppervlakkige subcutane lipoom of vetbult
Oppervlakkige subcutane lipoom of vetbult / Bron; Wikimedia Commons

Wat is een vetbult?

Een vetbult of lipoom is een knobbel onder de huid, die bestaat uit vetweefsel. Lipomen hebben niet per se een behandeling nodig. Soms zijn ze echter pijnlijk, erg groot of cosmetisch storend. Dan kan een arts de lipoom verwijderen.

Vóórkomen

Vetbulten komen vaak voor. Ongeveer 1 op de 1.000 mensen heeft een lipoom. Lipomen verschijnen meestal tussen de 40 en 60 jaar, maar ze kunnen zich op elke leeftijd ontwikkelen. Ze kunnen zelfs bij de geboorte aanwezig zijn. Zowel mannen als vrouwen kunnen een vetbult krijgen. Ze komen evenwel iets vaker voor bij vrouwen.

Symptomen van een lipoom

Kenmerken

Een vetbultje is meestal niet pijnlijk, maar het kan wel ongemakkelijk zijn als de bult tegen een zenuw drukt of zich in de buurt van een gewricht ontwikkelt. Veel mensen met een lipoom hebben geen klachten. Een verbult heeft meestal de volgende kenmerken:

  • Ingekapseld: een vetbult verspreidt zich niet naar de weefsels eromheen.
  • Pijnloos: Sommige lipomen veroorzaken echter pijn en ongemak, afhankelijk van hun locatie, grootte en of er bloedvaten en zenuwen aanwezig zijn.
  • Rond of ovaal: de vetklompjes van rubberachtig weefsel zijn meestal symmetrisch.
  • Beweegbaar: ze zitten net onder het huidoppervlak en bewegen wanneer je ze aanraakt.
  • Een vetbult is meestal ergen tussen de één en tien centimeter groot, maar soms zijn ze veel groter.

Voorkeursplekken

Een vetbult kan over het hele lichaam voorkomen. De meerderheid van de mensen met een lipoom heeft er maar één, hoewel er meer dan één lipoom kan groeien. De meeste lipomen ontwikkelen zich net onder de huid op de:

  • armen of benen
  • nek
  • schouders
  • romp
  • voorhoofd

Complicaties

Als je een lipoom hebt dat dieper onder de huid voorkomt, kun je het mogelijk niet zien of voelen. Een diepe lipoom kan echter druk uitoefenen op interne organen of zenuwen en dientengevolge klachten veroorzaken. Een persoon met een vetbult op of nabij de darmen kan bijvoorbeeld last krijgen van misselijkheid, braken en obstipatie.

Speciale vormen van lipoom

Er zijn een aantal speciale vormen van een lipoom.

Reuzenlipoom

Een reuzenlipoom (‘giant lipoma’) duidt op een diameter van meer dan 10 cm of als deze een gewicht heeft van minimaal 1000 g.

In onderstaande video zie je een lipoom die zo groot is als een pasgeboren baby op de rechter bovenarm van een man:

Angiolipoom

Een angiolipoom is een lipoom met een vasculaire component. Het is dus een vetbult waarin bloedvaten zijn gegroeid. Meestal zijn dit bloedvaten die worden geblokkeerd door bloedstolsels. Angiolipomen kunnen flinke pijn veroorzaken. In tegenstelling tot normale lipomen komen ze niet in de eerste plaats voor bij 50-plussers, maar eerder bij jongemannen.

Spindelcellipoom

Kenmerkend voor deze variant zijn vetophopingen in het gebied van de bovenrug, schouder en nek. Spindelcellipoom treft vooral mannen tussen de 45 en 60 jaar.

Aangeboren spinale lipoom

Dit zijn ophopingen van vetweefsel in het wervelkanaal. Deze lipomen zijn het resultaat van een zeldzame embryonale ontwikkelingsstoornis.

Oorzaken van een vetbultje

Oorzaak onbekend

De oorzaak van een vetbult is anno 2023 niet bekend. Aangezien de meeste weefselgroei optreedt na de leeftijd van 50 jaar, kan een leeftijdsgebonden component worden aangenomen. Maar ook dat is niet bewezen. Je hebt meer kans om een lipoom te ontwikkelen als iemand in je familie er een heeft.

Onderliggende aandoening

Sommige aandoeningen veroorzaken de vorming van meerdere lipomen op het lichaam. dergelijke aandoeningen zijn onder meer:

  • De ziekte van Dercum of adipositas dolorosa: deze zeldzame aandoening zorgt ervoor dat pijnlijke lipomen groeien, meestal op de armen, benen en romp.
  • Het syndroom van Gardner (familial colorectal polyposis): deze aandoening veroorzaakt lipomen en een reeks andere gezondheidsproblemen.
  • Familiale meervoudige lipomatose : een zeldzame, goedaardige, genetische huidziekte die gekenmerkt wordt door talrijke, pijnloze, ingekapselde lipomen gesitueerd in het onderhuids vetweefsel van de romp en de ledematen.
  • Ziekte van Madelung: deze aandoening komt het vaakst voor bij mannen die overmatig alcohol drinken. De ziekte van Madelung zorgt ervoor dat lipomen rond de nek en schouders groeien.
Een verwijderd vetbultje
Een verwijdert vetbultje / Bron: Wikimedia Commons

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Een arts stelt de diagnose meestal op basis van een eenvoudig lichamelijk onderzoek. Soms is vervolgonderzoek nodig.

Beeldvormend onderzoek

Vetbulten zijn in veel gevallen met een echografisch onderzoek met voldoende zekerheid te onderscheiden van cysten of andere gezwellen. Soms vereist dit ook een röntgenonderzoek en in het geval van diepliggende lipomen is beeldvorming met magnetische resonantie (MRI-scan)  zelden nodig.

Weefselonderzoek

Zeer zelden moet een weefselmonster worden genomen om een ​​ernstige ziekte of een kwaadaardig liposarcoom als oorzaak van de tumorvorming uit te sluiten. Een liposarcoom is een kwaadaardige tumor van vetcellen. Pijnlijke gezwellen die snel groeien en niet kunnen worden verplaatst, kunnen wijzen op een dergelijk liposarcoom.

Verschil tussen een cyste en een lipoom (video)

Behandeling van een vetbult

Een vetbult die dicht bij de huid ligt en verder geen ongemak veroorzaakt en niet als cosmetisch storend worden ervaren, vereisen geen specifieke behandeling. Mochten er op een later moment klachten ontstaan ​​of de bult wordt steeds groter, dan dan kan deze alsnog worden verwijderd.

Lipomen operatief verwijderen

De enige behandeling voor een vetbult is om deze operatief te verwijderen. In het geval van kleine subcutane lipomen kan deze procedure poliklinisch worden uitgevoerd door een dermatoloog of chirurg onder plaatselijke verdoving. Grotere of diepgewortelde lipomen worden meestal tijdens een operatie onder algehele anesthesie verwijderd. Dit geldt ook voor de behandeling van meerdere lipomen. Afhankelijk van de locatie van de tumor kan dit gepaard gaan met een verblijf van enkele dagen in het ziekenhuis. Meestal is een meerdaagse opname niet nodig.

Hieronder is een video met een operatieve ingreep is te zien, waarbij een arts een vetbult verwijderd:

lipoom (8 cm × 6 cm × 3 cm)
Een verwijderde lipoom of vetbult (8 cm × 6 cm × 3 cm) / Bron: Wikimedia Commons

Lipomen afzuigen (liposuctie)

Een (minder goed) alternatief voor het operatief verwijderen van lipomen is het afzuigen van lipomen. Nadeel van liposuctie: de vetbult kan niet altijd volledig worden afgezogen. Soms blijft het bindweefselkapsel van de tumor in het weefsel. Dit bevordert de vorming van nieuwe lipomen. Daarom is liposuctie vooral voor kleine lipomen een optie. Het is ook een optie als littekens om cosmetische redenen zoveel mogelijk moeten worden vermeden.

Prognose

Veel mensen hebben ergens op hun lichaam een vetbultje en ze merken het vaak niet eens op. De meeste lipomen behoeven vanuit medisch opzicht niet behandeld te worden. Maar als het onderhuidse bultje als cosmetisch storend wordt ervaren, dan kan een arts deze verwijderen.  Lipomen groeien zelden terug nadat ze verwijderd zijn, maar er kan zich ook en nieuwe lipoom op een andere plek vormen.

Preventie

Lipomen en veel van de aandoeningen die vetbulten veroorzaken, zijn vaak erfelijk bepaald. Daarom is het niet mogelijk om ze te voorkomen. Je kunt het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Madelung beperken door geen of weinig alcohol te drinken.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een vetbultje of lipoom, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.