Brandende voeten: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Verschillende voetklachten worden geschaard onder ‘brandende voeten’, ook wel het ‘brandende voeten syndroom’ of het syndroom van Grierson-Gopalan genoemd. Dit is geen op zichzelf staande aandoening, maar altijd een symptoom​ van een onderliggende kwaal .Vaak is er een sterk gevoel van warmte of een branderig gevoel in de voetstreek. De pijn of het branderige gevoel kan erg intens worden, vooral ’s nachts, en overdag afnemen. Vaak klagen patiënten over brandende voeten, vooral ’s nachts in bed, terwijl ze in slaap proberen te komen. In sommige gevallen kan het brandende gevoel beperkt blijven tot de voetzolen, maar het kan ook de achterkant van de voet, enkels of zelfs de onderbenen treffen. De symptomen kunnen echter sterk variëren.

Wat zijn brandende voeten?

Brandende voeten kunnen je nachtrust danig verstoren. Wanneer je voeten warm, tintelend en brandend aanvoelen, is dat erg oncomfortabel: het zogenaamde burning feet syndrome of brandende voeten syndroom is een symptoom van een onderliggende ziekte of stoornis. Vaak is het branderig gevoel ongevaarlijk, maar soms zit er ook een ernstige ziekte achter.

Symptomen van brandende voeten

Het meest voorkomende symptoom van brandende voeten is, zoals de naam al doet vermoeden, het gevoel van pijnlijke, brandende en warme voeten. Maar vaak is er ook een tintelend gevoel of een gevoel van verdoofdheid (gevoelloosheid) aanwezig. Je kunt last hebben van de volgende symptomen:

• ernstige jeuk of bijzondere gevoeligheid voor aanraking
• warme voeten of een branderig gevoel, vaak ’s nachts erger
• gevoelloosheid in de voeten of benen
• scherpe of stekende pijn
• zwaar gevoel in de voeten
• doffe pijn in de voeten
• roodheid van de huid of overmatige warmte
• prikkeling of tintelingen of een gevoel van speldenprikken in de voeten

Oorzaken van het brandende voeten syndroom

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van brendende voeten, zoals de volgende:

Zenuwbeschadiging of zenuwbeknelling

Er zijn veel mogelijke oorzaken van zenuwschade of neuropathie. Bij zenuwschade kun je een verminderd gevoel of pijn hebben in delen van het lichaam. Het kan optreden als gevolg van verschillende ziekten, trauma of langzame afbraak (degeneratieve veranderingen) van de wervelkolom, chirurgie, gebruik van chemotherapiemedicijnen of andere medicijnen, of blootstelling aan gifstoffen (toxines).

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie is een van de meest voorkomende oorzaken van brandende voeten. Perifere neuropathie is een dysfunctie van één of meerdere perifere zenuwen. Het treedt op wanneer de perifere sensorische zenuwen die het ruggenmerg met de ledematen verbinden, beschadigd zijn. Mensen die al lange tijd diabetes hebben, of mensen met een slecht gecontroleerde bloedglucosespiegel, hebben meer kans om perifere neuropathie te ontwikkelen.

Bij diabetische perifere neuropathie zijn zenuwen van het perifere zenuwstelsel aangetast. Deze zenuwen verbinden organen en weefsels met het ruggenmerg. Bij perifere neuropathie heb je meestal last van voeten, benen en soms ook armen, buik en rug.

Andere aandoeningen die perifere neuropathie kunnen veroorzaken, zijn onder meer chemotherapie, erfelijke ziekten, auto-immuunziekten (waaronder reumatoïde artritis), blootstelling aan giftige stoffen, infecties, nierfalen, alcoholisme en voedingsonevenwichtigheden (vitamine B-tekort, malabsorptiesyndroom).

Tarsaal tunnel syndroom

Bij het tarsaal tunnel syndroom (TSS) zorgt een beklemming van een voetzenuw voor klachten in de voetzool, tenen en/of hiel. Er is bij TSS sprake van een beklemming van een zenuw in de voet:(de nervus tibialis posterior. Deze zenuw bevindt zich aan de binnenzijde van de enkel. Deze aandoening treft voornamelijk vrouwen.

Morton neuroom

Een Morton neuroom is een beklemde zenuw in de voorvoet. Te smalle schoenen of te hoge hakken kunnen dit type neuroom veroorzaken, maar het kan ook het gevolg zijn van sportblessures, of een abnormale positie of beweging van de voet. Het geeft klachten als een branderige pijn in de voorvoet en de tenen.

Complex regionaal pijnsyndroom

Complex regionaal pijnsyndroom (CRPS)  is een pijnaandoening die ontstaat na een letsel en in ledematen optreedt. De symptomen van CRPS kunnen zijn:

• continue pijn
• gevoelsstoornissen
• temperatuursverandering
• zwelling
• (overmatig) zweten
• motorische stoornissen, zoals spierzwakte, tremoren (bevingen of trillingen) en spasmen (spiersamentrekkingen)
• haar- en nagelafwijkingen

Heereditaire motorische en sensorische neuropathie

Hereditaire motorische en sensorische neuropathie (HMSN), ook bekend als de ziekte van Charcot-Marie-Tooth, is een erfelijke neurologische aandoening die schade aan de perifere zenuwen van de benen en voeten veroorzaakt. De schade wordt in de loop van de tijd erger. HMSN tast de spieren en zenuwen van de ledematen aan, wat resulteert in verminderde spierkrach.  Het lopen kost meer moeite, je struikelt vaker en enkels verzwikken gemakkelijk. Kinderen kunnen niet goed huppelen, springen en hardlopen.

Endocriene of metabole stoornissen

Endocriene of metabole stoornissen kunnen soms ook brandende voeten veroorzaken.

Diabetes

Diabetes type 1- en type 2 kunnen de perifere zenuwen van het lichaam aantasten, met name de sensorische zenuwen van de voeten en benen. Hoge glucosespiegels of slecht gereguleerde diabetes kunnen schade aan de perifere zenuwen veroorzaken, vooral op de langere termijn. Hoge bloedglucosewaarden zijn van invloed op de overdracht van signalen van deze zenuwen en kunnen de bloedvatwanden verzwakken.

Traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)

Een traag werkende schildklier kan een brandend gevoel in de voeten veroorzaken, samen met andere symptomen zoals gewichtstoename, een droge huid en vermoeidheid.

Infecties

Schimmelinfecties kunnen ook een brandend gevoel in de voeten veroorzaken.

Voetschimmel

Voetschimmel (tinea pedis) wordt veroorzaakt door schimmels, dermatofyten genaamd, die in vochtige, warme delen van de huid goed gedijen. Vochtige schoenen en sokken en vochtige omgevingen zorgen ervoor dat de schimmels kunnen groeien en zich kunnen verspreiden. Symptomen van voetschimmel kunnen zijn: jeuk, branderig gevoel en steken tussen de tenen en de voetzolen.

Overige oorzaken

Mogelijke andere oorzaken van brandende voeten zijn:

• Erythromelalgie (erythermalgie, erythromelalgia): een zeldzame aandoening, gekenmerkt door aanvalsgewijze hevige brandende pijn, roodheid, warmte, en (soms) oedeem van de huid, vooral aan de onderbenen. Deze zeldzame aandoening kan leiden tot intense brandende pijn, verhoogde huidtemperatuur en zichtbare roodheid (erytheem) van de tenen en voetzolen. De handen kunnen ook worden aangetast. De exacte oorzaak is anno 2023 niet bekend. Aanvallen kunnen zich alleen op bepaalde tijden voordoen (opflakkeringen) en duren van enkele minuten tot meerdere dagen, of de brandende pijn kan continu aanwezig zijn. Het getroffen gebied kan gevoelig zijn en gezwollen en warm worden.
• Schoeisel dat te strak zit of niet goed past. Strakke schoenen of kousen kunnen gevoelige voeten irriteren of bepaalde delen van de voet onder druk zetten.
• Stress door inspanning of lichamelijk letsel.
• Allergieën. Materialen die worden gebruikt om schoenen of sokken te maken, kunnen allergieklachten veroorzaken.
• Contacteczeem. Kleurstoffen of chemische middelen die worden gebruikt om leer te looien, kunnen huidirritatie veroorzaken.
• Het syndroom van Gitelman: een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte.
• Leishmaniasis,  een infectieziekte die ontstaat door een parasiet.
• Multiple sclerose (MS).
• Psychische stoornis (psychosomatisch).
• Erfelijke oorzaken.
• Onbekende oorzaak (idiopathische brandende voeten).

Onderzoek en diagnose

Brandende voeten zijn vaak ongevaarlijk en treden vaak op bij het dragen van verkeerd schoeisel dat te strak zit, kortdurende stoornissen in de bloedsomloop veroorzaakt door langdurig met gekruiste benen zitten of allergische reacties op het materiaal van schoenen en/of kousen.

Als de symptomen echter herhaaldelijk optreden, vooral ’s nachts en uit het niets lijken op te duiken, is een medisch onderzoek dringend vereist. Het brandende voeten syndroom moet worden uitgesloten en de oorzaak van de brandende pijn moet worden gevonden.

De volgende onderzoeksmethoden kunnen worden gebruikt. Het bloedbeeld dient om mogelijke vitamine- of mineralentekorten uit te sluiten. Andere diagnostische opties zijn onder meer het controleren van reflexen, zenuwgeleidingsonderzoek (onderzoek naar de snelheid van zenuwgeleiding) en elektromyografie (onderzoek naar de elektrische activiteit van de spieren).

Behandeling voor brandende voeten

De behandeling van brandende voeten is afhankelijk van de oorzaak of de onderliggende ziekte en kan bestaan uit:

• Leefstijlveranderingen, zoals goed passende schoenen dragen.
• Medicijnen op doktersvoorschrift. Bepaalde geneesmiddelen kunnen bijvoorbeeld de bloedglucosespiegels bij mensen met diabetes onder controle houden.
• Bij een mineralen- of vitaminetekort kunnen voedingssupplementen worden voorgeschreven.
• Pijnstillers ter verlichting van pijn. Tricyclische antidepressiva en andere kunnen helpen bij chronische pijn geassocieerd met neuropathie. Geneesmiddelen tegen epilepsie of anticonvulsiva. Gabapentine, carbamazepine, pregabaline en andere kunnen worden gebruikt om chronische pijn te behandelen.
• Antischimmelmiddelen bij een schimmelinfectie.
• Fysiotherapie en lichaamsbeweging.
• Dieetveranderingen.
• Voetzolen en schoeninzetstukken (orthesen).
• Orthopedische chirurgie kan nodig zijn in gevallen die niet reageren op medicijnen of meer conservatieve vormen van behandeling.

Preventie

Sommige maatregelen kunnen het optreden van  onaangename symptomen mogelijk voorkomen. Je schoenen en kousen mogen niet te strak zittend en moeten ademend zijn. Het kruisen van je benen moet worden vermeden, omdat dit kan leiden tot stoornissen in de bloedsomloop. Regelmatige oefeningen die de spieren van de onderbenen trainen en de bloedcirculatie verbeteren, worden aanbevolen. Kruidengeneesmiddelen uit de natuurgeneeskunde kunnen ook de bloedcirculatie ondersteunen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over brandende voeten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.