Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Het kan gebeuren dat je ineens een bloedsmaak in je mond opmerkt. Wat kan daar de oorzaak van zijn? Bloed heeft een typische metaalachtige smaak die aan ijzer doet denken. De oorzaak hiervan is het pigment in de bloedcellen, ook wel hemoglobine genoemd. Deze kleurstof geeft het bloed zijn rode kleur en is onder meer verantwoordelijk voor het transport van zuurstof. Om een rode bloedcel zuurstof te laten opnemen, beschikt het over ijzerionen. De ionen binden de kleine zuurstofatomen en geven deze indien nodig weer vrij. De ijzerionen zijn op zichzelf smaakloos. Wanneer ze echter worden opgelost in een vloeistof zoals bloed of water, kunnen de smaakreceptoren van de tong de ionen waarnemen. Dan ontstaan de typische metaalachtige smaak van bloed.
Bloedsmaak in de mond
Bloedsmaak in de mond kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder tandvleesbloedingen, beschadiging van de binnenkant van de wang of het tandvlees, of een aandoening zoals een bloedingsstoornis. In sommige gevallen kan bloedsmaak in de mond een teken zijn van een ernstige aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als je een bloedsmaak in de mond ervaart, zodat de oorzaak kan worden vastgesteld en behandeld.
Bloedsmaak in de mond tijdens het sporten
Veelvoorkomende klacht
Veel sporters hebben wel eens ervaren dat ze tijdens het sporten een bloedsmaak in de mond krijgen. Een metaalachtige, bloederige smaak in de mond tijdens intensieve inspanning is niet iets ongewoons. Deze bloed- of metaalsmaak gaat vaak niet gepaard met zichtbaar bloed in je speeksel, wat voor onrust kan zorgen.
Verschillende oorzaken
Een ijzerachtige of bloedige smaak in de mond tijdens of na het sporten kan verschillende oorzaken hebben. De mogelijke boosdoeners variëren van irritatie van het slijmvlies tot oude metalen vullingen in de tanden tot melkzuurophoping en kapotte rode bloedcellen. Vaak komt het door dit laatste.
Kapotte rode bloedcellen
Tijdens intensieve anaerobe training (korte intensieve inspanning) kan zich door verhoogde druk vocht ophopen in de kleine luchtzakjes van de longen (de zogenaamde longblaasjes). Dit is met name van belang wanneer je sport beoefent en je cardiovasculaire conditie niet groot is, traint op grote hoogte of traint in koude of droge lucht. In deze situaties moet je hart harder moet werken dan normaal, wat leidt tot een opeenhoping van vocht in de longen. Wanneer dit vocht zich ophoopt, leidt de verhoogde druk tot lekkage van rode bloedcellen in de kleine luchtzakjes van de longen en tot afgifte van hemoglobine uit de rode bloedcellen. Hemoglobine is een molecuul in rode bloedcellen dat nodig is om zuurstof te transporteren.
In hemoglobine zit ijzer. IJzer in het hemoglobine geeft bloed zijn rode kleur. Bij intensieve inspanning wordt een deel van de overtollige hemoglobine die vrijkomt uit de lekkende rode bloedcellen in de longen, via de bronchiën naar de mond getransporteerd. Eenmaal in onze mond komen de ijzermoleculen in contact met receptoren op de tong die gevoelig zijn voor ijzer. Deze receptoren geven vervolgens de boodschap door aan de hersenen dat we ervaren als een ijzerachtige smaak of bloedsmaak in je mond.
Irritatie van slijmvlies
Intensief sporten kan van invloed zijn op de ademhaling en doorbloeding. Een goede en voldoende ademhaling is belangrijk zodat het lichaam voldoende zuurstof kan opnemen en naar de spieren kan transporteren, zelfs in zware sportsituaties. Als gevolg van de verhoogde belasting neemt je ademhalingsritme toe. Hierdoor kunnen de slijmvliezen in de mondholte uitdrogen, waardoor er kleine scheurtjes ontstaan als gevolg waarvan bloed in de mond kan sijpelen. Dit fenomeen is niet ongebruikelijk bij marathonlopers of triatleten.
Wat te doen?
Bij een verder gezond persoon zonder andere symptomen, is medische zorg niet vereist. Rust en verminderde trainingsintensiteit tijdens zal de kans verkleinen dat dit opnieuw gebeurt. Als de symptomen echter aanhouden (of als je ooit bloed hebt opgehoest of andere ademhalings- of hartproblemen hebt gehad), raadpleeg dan je huisarts om andere, ernstigere oorzaken uit te sluiten.
Andere oorzaken van bloedsmaak in de mond
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken dat je een bloedsmaak in de mond kan hebben. Een aantal daarvan veroorzaakt daadwerkelijk bloed in de mond. Bij een andere groep oorzaken ontstaat de bloedsmaak echter zonder de aanwezigheid van bloed.
Bloedend tandvlees
Bloedend tandvlees is verreweg de belangrijkste oorzaak van een bloedsmaak in de mond. Bloedend tandvlees kan veroorzaakt worden door de opbouw van tandplakbacteriën rond en tussen de tanden. Dit veroorzaak ontsteking. De bacteriën tasten de tanden en het tandvlees aan en veroorzaken wondjes, waardoor bloed in de mond kan lopen. Bloedend tandvlees hoeft niet altijd het gevolg te zijn van slecht mondhygiëne. Ziekten zoals scheurbuik veroorzaakt door vitamine C-tekort of hiv veroorzaken ook dat het tandvlees ontstoken raakt en gaat bloeden.
Wondje(s) in de mond
Een veelvoorkomende en voor de hand liggende oorzaak van een bloedsmaak in de mond is een wondje in de mond. Wondjes in de mond kunnen ontstaan door bijten op je wang of tong, een kunstgebit dat niet goed past, een beugel die irriteert, door het eten van hard voedsel wat tegen je gehemelte aan schuurt, zoals harde chips of een hard bolletje.
Bloedingsstoornis
Een bloedingsstoornis kan ook leiden tot een bloedsmaak in de mond. Een bloedingsstoornis is een aandoening waarbij het bloed moeilijk stolt of te snel stolt. Als je een bloedingsstoornis hebt, kan het zijn dat je last hebt van onverwachte bloedingen of bloedingen die moeilijk te stelpen zijn. Dit kan leiden tot een bloedsmaak in de mond bij een wondje in de mond terechtkomt.
Aften
Aften zijn kleine zweertjes in de mond die bloeden. Ze kunnen zich vormen aan de binnenkant van de wangen, rond de keel en het gehemelte, of op de tong. Hoewel een afte meestal zeer klein is, kunnen ze pijnlijk zijn en duurt het vaak lang voordat het genezen is. Bovendien kunnen ze steeds terugkomen. Hoe de zweertjes ontstaan, is nog niet opgehelderd. Stress kan een mogelijke trigger zijn. Andere triggers zijn een verminderde lichamelijke weerstand, een slechte mondhygiëne en overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. Het is een misverstand dat aften ontstaan door een vitaminetekort.
Bloedsmaak in de mond na trekken kies
Na het trekken van een kies kan er een beetje bloed in de mond nasijpelen. Het speeksel kan ook donkerrode bloedrestjes bevatten. Dit veroorzaakt tijdelijk een bloedsmaak in de mond.
Luchtweginfecties
Virussen en bacteriën kunnen veel druk uitoefenen op het slijmvlies in de mond en in de luchtwegen. De ziekteverwekkers veroorzaken ontstekingen en nestelen zich in de mond en keel om zich daar te vermenigvuldigen. Bijholteontsteking, verkoudheid – waarbij de amandelen opzwellen – of bronchitis, zijn courante oorzaken voor een smaak van bloed in de mond. Wanneer je hoest of niest, transporteert de intensiteit van de uitgestoten lucht bloed en etter naar de mondholte wat je vaak ook duidelijk kan proeven.
Neusbloedingen
Bloed dat uit de neus komt en de keel in druppelt, kan een bloedsmaak in de mond veroorzaken.
Keelaandoeningen
Keelaandoeningen, zoals keelontsteking of een keelzweer, kunnen bloedingen veroorzaken die een bloedsmaak in je mond teweegbrengen.
Kunstgebitten en implantaten
Oudere prothesen, tandheelkundige implantaten of bruggen waren deels van metaal. Bij gebruik in de mond kunnen ijzerionen in het metaal reageren met het zuur uit het speeksel in de mond en corrosie veroorzaken. De vrijgekomen ijzerionen losten op in het speeksel en creëerden de metaalachtige smaak. Dit effect trad ook op bij tandvullingen van goud en amalgaam. Tegenwoordig worden de meeste kunstgebitten en implantaten gemaakt van titanium of keramisch materiaal. Hierdoor is er geen sprake meer van corrosie, waardoor het ook langer meegaat.
Onjuiste smaakperceptie
Sommige mensen hebben een veranderde smaakperceptie, ook wel bekend als dysgeusie. Deze term verwijst naar verandering van de smaak en/of verhoogde gevoeligheid voor bepaalde smaken. Er kan ook sprake zijn van parageusie. Dit wijst op een onjuiste smaakgewaarwording: je meent andere dingen te proeven dan je in werkelijkheid in je mond hebt.
Smaakstoornissen zijn vaak het gevolg van hormonale veranderingen, zoals die bijvoorbeeld door vrouwen worden waargenomen tijdens de zwangerschap. Maar ook mensen die hormoontherapie ondergaan, merken vaak veranderingen in hun smaakbeleving op. Zelfs bij diabetici kan het gebeuren dat ze een bloedsmaak proeven, al is er geen bloed in de mond aanwezig.
Patiënten die tijdens chemotherapie zeer sterke medicijnen gebruiken, zoals cytotoxische medicijnen, kunnen ook dysgeusie ontwikkelen. Maar ook middelen tegen allergieën of slaapstoornissen noemen vaak verandering in smaakbeleving als mogelijke bijwerking.
Medicatie
Sommige medicijnen, zoals anticoagulantia (bloedverdunners), kunnen de neiging tot bloedingen verhogen en een bloedsmaak in de mond veroorzaken.
Chemotherapie
Bij chemotherapie kunnen veranderingen in het reuk- en smaakvermogen optreden. Dit komt doordat de medicijnen de delende cellen aanvallen en dus ook de receptoren voor reuk en smaak. Als gevolg hiervan kan de chemotherapie ook deze receptoren aantasten en voor verandering van smaak en reuk zorgen.
Zinktekort
Het spoorelement zink vervult vele taken: van de groei van haren tot versterking van het immuunsysteem. Het mineraal speelt ook een rol bij de aanmaak van nieuwe smaakpapillen. Zink is cruciaal voor het functioneren van je smaakperceptie. Het innemen van zink is effectief bij smaakdisfunctie bij mensen met een zinktekort.
Ernstige ziekte of trauma
Er zijn een aantal aandoeningen waardoor mensen bloed kunnen ophoesten of bloed kunnen spugen. Deze omvatten bijvoorbeeld tuberculose (tbc) of longontsteking. Maar een maagzweer kan ook leiden tot bloeding in de maag, waardoor je moet kokhalzen en het bloed uitspuugt.
Zelfs een ongeval dat aanvankelijk onschadelijk lijkt, zoals op de buik of in het gezicht vallen, kan ertoe leiden dat je bloed moet spugen. Ook als je je hoofd hard stoot, kun je een bloedsmaak in de mond krijgen. In elk geval is het belangrijk om onmiddellijk een arts te raadplegen als je bloed moet spugen.
Een verwonding in de mond, zoals op je lip of wang bijten, kan ook bloedingen veroorzaken die tot een bloedsmaak leiden.
Bloedsmaak in mond en hoofdpijn
De symptomen hoofdpijn en het hebben van een bloedsmaak in de mond zijn waarschijnlijk niét gerelateerd. Een migraineaanval kan bij sommige mensen echter gepaard gaan met een vreemde smaak in de mond. Het kan ook te maken hebben met de medicijnen die ze gebruiken voor voor migraine.
Behandeling van bloedsmaak in de mond
Om de bloedsmaak goed te kunnen behandelen, moet allereerst de oorzaak worden opgehelderd. In veel gevallen is dit alleen mogelijk als je je huisarts bezoekt. De behandelingsmogelijkheden zijn altijd gebaseerd op de onderliggende aandoening.
Als een arts een bacteriële infectie in de mond bij je vastgesteld, kan hij bijvoorbeeld aanbevelen om te spoelen met chloorhexidine. Dit middel doodt vele soorten bacteriën die in de mondholte voorkomen en ontstekingen of tandbederf kunnen veroorzaken. Natriumwaterstofboraat kan ook helpen. Dit middel heeft een ontsmettende en reinigende werking. Het wordt gebruikt na tand of mondheelkundige ingrepen en om ontstekingen in de mond te voorkomen. Kamille werkt licht ontsmettend en wordt soms gebruikt voor kleine ontstekingen in de mond.
Tetracycline remt de groei van bacteriën en is ontstekingsremmend, waardoor aften sneller genezen. Lidocaïne in de mond wordt gebruikt tegen pijn bij aften.
Als bloedend tandvlees de oorzaak is, kan een grondige parodontale behandeling door de tandarts helpen, waarbij tandplak en tandsteen worden verwijderd. Als je last hebt van ontstoken tandvlees dan zal mondwater helpen de ontsteking tegen te gaan. Het ontstaan van bloedend tandvlees kan worden voorkomen door gedegen tandheelkundige zorg en regelmatige controle bij de tandarts. Daarnaast is tandpoetsen en tandenstoken van belang.
Voor topsporters bevelen artsen speciale ademhalingstechnieken en veelvuldig drinken tijdens het sporten aan om de slijmvliezen te bevochtigen en zo bloedingen te verminderen.
Als er een smaakstoornis is, is het wellicht mogelijk om deze te corrigeren door de oorzaak van de stoornis aan te pakken. In sommige gevallen is een verandering van leefstijl nodig. In andere gevallen is medicamenteuze behandeling nodig om de perceptie van smaak te normaliseren.
Prognose
De meeste oorzaken van een metaalachtige bloedsmaak zijn goed te behandelen. Als je het behandeladvies van je arts opvolgt, is de onaangename smaak vaak snel verdwenen.
De smaak- en reukcellen kunnen enkele maanden na beëindiging van de chemotherapie volledig hersteld zijn, maar smaakstoornissen kunnen ook twaalf maanden na behandeling nog hinderlijk zijn en voor klachten zorgen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een bloedsmaak in de mond, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
