Last Updated on 26 september 2023 by M.G. Sulman
Een keelzweer is een open zweertje in de keel, slokdarm of stemband. Dit kan gepaard gaan met symptomen als pijn en problemen met eten, drinken, kauwen, slikken of praten. Keelzweren kunnen ontstaan als gevolg van een verwonding of infectie in de keel. Een dergelijk zweertje kan ook ontstaan als reactie op onderliggende infecties of ziekten die ontstekingen en irritatie in de keel veroorzaken. De behandeling van een keelzweer bestaat uit het identificeren en behandelen van de onderliggende oorzaak. De vooruitzichten zijn doorgaans goed, vooral voor degenen die hun medicijnen trouw en de aanbevelingen van hun arts opvolgen.
Wat is een keelzweer?
Keelzweren zijn open zweren in je keel. Er kunnen zich ook zweren vormen in je slokdarm (de buis die je keel met de maag verbindt) en op je stembanden.
Je kunt een dergelijk zweertje ontwikkelen als een verwonding of ziekte een scheurtje in het slijmvlies van je keel veroorzaakt, of als een slijmvlies openbreekt en niet geneest.
Keelzweren kunnen rood en gezwollen worden. Ze kunnen pijn doen en het eten, slikken en praten bemoeilijken.
Oorzaken van zweertjes in de keel
Een keelzweertje is een open wondje in de keel (achterin de mond) en soms zelfs in de slokdarm. Een verscheidenheid aan redenen kan een keelzweer veroorzaken. Enkele van de belangrijkste oorzaken zijn:
- Infecties, waaronder bacteriën, schimmels en virussen (zoals het herpes simplex-virus of hand-voet-mondziekte), kunnen zweren in je keel of slokdarm veroorzaken.
- Keelkanker kan zich uiten in een wondje of zweertje in de keel dat niet vanzelf geneest, veel slijm in de keel, bloed in opgehoest slijm, etc.
- Consumptie van te veel zuur voedsel of drank, zoals die met citrus en azijn, en dranken die cafeïne en alcohol bevatten, kan aften veroorzaken. Voorbeelden van zuur voedsel zijn citroenen, ananas, tomaten en sterk bewerkte voedingsmiddelen, om er maar een paar te noemen.
- Bepaalde medicijnen kunnen keelzweertjes veroorzaken, waaronder niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), bisfosfonaten (een groep geneesmiddelen die worden gebruikt om botproblemen te behandelen) en sommige antibiotica.
- Gastro-intestinale refluxziekte (GORZ), waardoor zuur uit je maag naar de slokdarm stroomt, kan wondjes en zweertjes in de keel veroorzaken als dit vaak voorkomt.
- Kankerpatiënten die chemotherapie ondergaan, kunnen keelzweren ontwikkelen. De medische naam voor ontsteking van het mondslijmvlies door de behandeling, is orale mucositis. Chemotherapie kan je immuunsysteem onderdrukken. Patiënten die chemo ondergaan hebben een grotere kans op orale schimmelinfecties, wat kan leiden tot keelzweertjes. Een orale schimmelinfectie ziet er vaak uit alsof je een laagje kwark in je mond hebt.
- Mensen die hun stem overmatig gebruiken, zoals zangers, kunnen hun stembanden irriteren waardoor er zweertjes ontstaan.
Symptomen van een keelzweer
Symptomen van een keelzweer zijn mede afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Symptomen kunnen zijn:
- Pijnlijke mond of keel
- Slechte adem
- Kleine, ronde of ovale zweren in de mond of op de keel
- Pijn of irritatie op de plaats van de zweer
- Rode randen rondom de zweer
- Witte of gele coating over de zweer
- Moeite met eten of spreken vanwege de pijn
- Gevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen of dranken
- Verhoogde speekselproductie
- Koorts, koude rillingen of vermoeidheid (in zeldzame gevallen)
Behandeling van keelzweertjes
Welke behandeling de arts voorschrijft, hangt af van de oorzaak van de keelzweren. Behandeling kan bestaan uit:
- antibiotica of antischimmelmiddelen die door de arts zijn voorgeschreven voor de behandeling van respectievelijk een bacteriële infectie of schimmelinfectie
- pijnstillers zoals paracetamol
- medicinale spoelingen ter bestrijding van pijn en het bevorderen van de genezing
Om een slokdarmzweer te behandelen, moet je mogelijk het volgende nemen:
- maagzuurremmers, H2-receptorblokkers of protonpompremmers (zonder recept of op recept verkrijgbaar) om maagzuur te neutraliseren of de hoeveelheid zuur die je maag aanmaakt te verminderen
- antibiotica of antivirale geneesmiddelen om een infectie te behandelen
Stembandzweren worden behandeld door:
- je stem te laten rusten
- het ondergaan van stemtherapie
Vaak kan gastro-oesofageale reflux effectief worden behandeld door goed gevolgde medische behandeling. Medicijnen kunnen maagzuur helpen neutraliseren of verminderen, irritatie van de slokdarm genezen en de slokdarmsfincter versterken.
Andere maatregelen zijn:
- Vermijd pittig, heet en zuur voedsel. Dergelijke voedingsmiddelen kunnen de zweren nog meer irriteren.
- Gorgelen met lauw water met zout of zuiveringszout, kan ook helpen.
- Rook geen tabak en gebruik geen alcohol. Deze stoffen kunnen ook de irritatie vergroten.
Prognose
Je vooruitzichten hangen af van de aandoening die de keelzweren veroorzaakt en de behandeling:
Slokdarmzweren kunnen in het gunstigste geval binnen een paar weken genezen. Het nemen van medicijnen om maagzuur te verminderen kan de genezing bevorderen.
Keelzweren veroorzaakt door chemotherapie zouden moeten genezen zodra je klaar bent met de behandeling van kanker.
Stembandzweren zouden na een paar weken met rust moeten verbeteren.
Infecties verdwijnen meestal binnen een week of twee. Antibiotica en antischimmelmedicijnen kunnen ervoor zorgen dat een bacteriële of schimmelinfectie sneller verdwijnt.
Preventie
Preventieve maatregelen zijn:
Verminder je risico op infectie
Zorg voor een goede hygiëne door je handen regelmatig te wassen met water en zeep, vooral voordat je gaat eten en nadat je naar het toilet bent gegaan. Blijf uit de buurt van iedereen die ziek is of er ziek uitziet.
Beweeg dagelijks en eet gezond
Om GORZ te voorkomen, moet je je aan een gezond gewicht houden. Extra gewicht kan op je maag drukken waardoor er zuur naar je slokdarm stroomt. Eet meerdere kleinere maaltijden per dag in plaats van drie grote. Vermijd voedingsmiddelen die zure reflux veroorzaken, zoals gekruid, zuur, vet en gefrituurd voedsel. Verhoog het hoofdeinde van je bed terwijl je slaapt om het zuur laag in je maag te houden.
Pas je medicijnen zo nodig aan
Vraag aan je huisarts of een van de medicijnen die je gebruikt keelzweren kan veroorzaken. Als dat zo is, kijk dan of je de dosis kunt aanpassen, de manier waarop je het inneemt kunt aanpassen of op een ander medicijn kunt overstappen.
Niet roken
Roken irriteert je keelslijmvlies en verzwakt de klep die ervoor zorgt dat zuur niet in je slokdarm terechtkomt.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een keelzweer, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan
