Last Updated on 9 juni 2024 by M.G. Sulman
Een abnormale beweeglijkheid van de nier wordt wandelende nier genoemd. Het staat ook bekend als zwerfnier of nefroptosis. De nier daalt hierbij meer dan 2 wervellichamen (of > 5 cm) af in de buikholte. Vooral (dunne) vrouwen worden erdoor getroffen. Een wandelende nier gaat meestal niet gepaard met klachten. Het kan achter ook leiden tot pijnklachten en slechte afvoer van urine. Behandeling is veelal niet nodig. Tenzij je veel last hebt van de zwerfnier. In de zeldzame gevallen waarin conservatieve therapie onvoldoende soelaas biedt, wordt de nier operatief gefixeerd (nefropexie).
Inhoud
Wat is een wandelende nier?
Een wandelende nier wordt gedefinieerd als de afdaling van één nier met ten minste 5 cm of de hoogte van twee wervellichamen in een rechtopstaande positie. Normaal gesproken zakken of stijgen de nieren bij het in- en uitademen. De mobiliteit of beweeglijkheid verschilt van persoon tot persoon.
Synoniemen
Het klinische beeld van de wandelende nier bestaat al sinds de 9e eeuw. De medische benaming is ‘nefroptose’ of ‘nefroptosis’. Deze wordt al sinds 1885 gebruikt, maar werd aanvankelijk gebruikt voor verschillende ziektebeelden. Een oudere en gedateerde medische benaming is ‘ren mobilis’. Andere benamingen voor een wandelende nier zijn zwevende nier of zwerfnier en hypermobiele nier.
vóórkomen
Een zwerfnier komt meestal voor bij mensen tussen de 18 en 45 jaar, waarbij vrouwen vaker worden getroffen dan mannen (geslachtsverhouding 10:1).
Meestal treft het de rechter nier, mogelijk doordat de rechter nierslagader langer is.
Een wandelende nier komt vaker voor direct na de bevalling (postpartumperiode). Waarschijnlijk vanwege de uitgerekte buikwand en de ontspannen buikwandspieren gedurende deze periode.
Slanke vrouwen worden vaker getroffen. Aangenomen wordt dat een vermindering van vetweefsel in het niervetkapsel (perirenaal vetweefsel) het ontstaan van een zwerfnier bevordert.
Een wandelende nier kan ook optreden als onderdeel van een aangeboren hypermobiliteitssyndroom (HMS). Dit betref een afwijking van het bindweefsel van de gewrichtsbanden en pezen.
Symptomen van een zwerfnier
De meeste mensen met een zwerfnier hebben in het geheel geen symptomen. Bij sommige personen treden de symptomen op bij het staan en worden ze vaak verlicht bij het liggen. Deze symptomen zijn onder meer:
- een scherpe pijn in de zij (flankpijn) die uitstraalt naar de lies (liespijn)
- misselijkheid en braken
- hoge bloeddruk
- een zwaar gevoel in de buik
- hematurie (bloed in de urine)
- proteïnurie (overmatig eiwit in de urine)
- terugkerende urineweginfecties
In grofweg 70 procent van de gevallen is de rechter nier getroffen. In 10 procent van de gevallen is alleen de linker nier getroffen. In 20 procent van de gevallen zijn beide nieren ‘aan de wandel’.
Complicaties
Een wandelende nier is op zich niet gevaarlijk. Er kunnen echter complicaties optreden, waaronder:
- nierstenen
- nierinfectie of nierontsteking
- hoge bloeddruk
- gebrek aan bloed dat naar de nieren stroomt
Oorzaken van een zwerfnier
Anno 2024 wordt nog niet volledig begrepen wat een zwerfnier precies veroorzaakt. Men vermoedt dat het gedeeltelijk kan worden veroorzaakt door een gebeurtenis die de ligamenten verzwakt die de nier op zijn plaats houden. Het kan hierbij gaan om één of meer van de volgend egebeurtenissen:
- plotseling en fors gewichtsverlies
- zwangerschap en bevalling
- letsel aan de buik of wervelkolom
- frequente intensieve lichaamsbeweging
Risicofactoren
Vrouwen hebben aanzienlijk meer kans om een wandelende nier te krijgen dan mannen. Andere risicofactoren zijn onder meer:
- laag lichaamsgewicht
- terugkerende urineweginfecties of nierstenen
- hoge bloeddruk of hypertensie
- meer ruimte voor de nieren dan normaal
Onderzoek en diagnose
De arts informeert naar je klachten en doet lichamelijk onderzoek. Hij zal ook je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Ook kan bloedonderzoek en urineonderzoek worden gedaan. Een zwerfnier kan het beste worden gediagnosticeerd door beeldvormende onderzoek, namelijk CT-urografie. Er wordt een kleurstof aan de bloedbaan toegevoegd waardoor de nieren goed bekeken kunnen worden. De test moet worden gedaan wanneer je ligt en wanneer je staat. De afbeeldingen laten duidelijk zien dat de nier 5 centimeter of meer naar beneden zakt als je staat.
Behandeling van een wandelende nier
Vroeger
In het verleden werden pogingen ondernomen om de nier handmatig in zijn natuurlijke positie te duwen. Dit gebeurde terwijl je op je rug lag. Het werd uitgevoerd met behulp van externe druk, waarna je een korset kreeg. Daarnaast werden pogingen ondernomen om de buikspieren te versterken met oefeningen. Tevens werd een calorierijk dieet aanbevolen om het niervet en het vetweefsel rond de nieren te vergroten. Gedurende langere tijd bedrust met opgeheven benen werd ook voorgeschreven. Rond 1880 werd een operatie ontwikkeld waarbij de nier in zijn natuurlijke positie aan de omringende structuren wordt gehecht. De medische benaming voor deze ingreep is ‘nefropexie’.
Nu
Tegenwoordig is de behandeling van een wandelende nier vaak conservatief met oefeningen om de buikspieren te versterken. Wanneer dit onvoldoende soelaas biedt, kan het nierkapsel door laparoscopische chirurgie aan de psoas-spier worden bevestigd. Deze spier ligt achter de buikspieren en wordt ook wel de lendenspier genoemd. Binnen 1 tot 5 jaar leidt laparoscopische chirurgie tot een verbetering van de symptomen bij meer dan 70% van de getroffenen.
Prognose
De meerderheid van de mensen met een wandelende nier heeft geen symptomen. In deze gevallen wordt geen behandeling aanbevolen.
Bij mensen met symptomen kan conservatieve behandeling uitkomst bieden. Soms is een operatie nodig om de klachten te verlichten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een wandelende nier, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
Hallo….ik heb vandaag na heel wat maanden…misschien jaren buikklachten te hebben, en een super actieve overprilkelende blaas, en veel blaasontstekingen te horen gekregen dat ik een zwerf nier heb. Ik heb toenemende klachten zoals rommelbuik….flank pijn…rug pijn en tegen de avond aan een erg opgezette gevoelige buik en een vol gevoel. Is dit een gevolg van de zwerf nier?
Ja, de symptomen die je beschrijft kunnen het gevolg zijn van een zwerfnier. Buikklachten, flankpijn, rugpijn en een opgezette gevoelige buik kunnen allemaal voorkomen bij deze aandoening. Neem deze symptomen serieus door een afspraak te maken met je huisarts.
Alvast mijn excuses voor dit lange verhaal maar wil zo compleet mogelijk zijn.
Ik ben een vrouw van 50 en heb recent mijn rechternier laten verwijderen nadat deze ruim 18 jaar heeft “ gezworven”.
Na mijn 1 ste zwangerschap had ik letterlijk een uitstulping net onder mijn rechterribbenboog in mijn buik. Als ik ging liggen was het weg.
Ik heb een hele lange zoektocht gehad naar wat er nou precies aan de hand was. Ook omdat ik extreem last had van oedeem tijdens mijn zwangerschap waar ik erg hoge bloeddruk heb gehad. Ik ben 1.68 en weeg Normaal gewicht 63 kg; einde zwangerschap ruim 100 kg! Ik werd langs de verschillende specialisten gestuurd; geen oorzaak. Dit oedeem verdween middels steunkousen tot aan de liezen & medical taping. Echter na de 2 de zwangerschap ( 110kg in 8ste mnd) ging dat niet zo eenvoudig meer weg en had ik nog heel veel andere klachten zoals dagelijkse hoofdpijn en stekende pijn in mijn rechterborst. Wederom een rondje ziekenhuis maar geen oorzaak voor mijn klachten behalve natuurlijk psychisch! Als we het niet meer weten…
Ik had oa vage rug en onderbuiksklachten vaak in combinatie met een infectie niet altijd. Omdat zowel fysio/ oedeem therapeut , osteopaat en acupuncturist aangaven dat mijn nieren het zwaar hadden en mijn moeder bekend was met een wandelende nier heb ik bij de vele doorverwijzingen naar de uroloog gevraagd of mijn klachten veroorzaakt konden worden door een zwerfnier. Dat was onmogelijk omdat het niet erfelijk zou zijn en daarmee was het klaar. Nadat ik de afgelopen 3 jaar meer dan 5 x per jaar een nierbekkenontsteking had gehad heb uiteindelijk mijn nieuwe huisarts kunnen overtuigen van mijn theorie. Toen uiteindelijk een zittende MRI met contrast een gekantelde en schrompelnier ( functie verdeling rechts 23) liet zien was ik nog niet overtuigd.
Waarom was mijn nierfunctie meestal goed? Na een second opion in het Radboud en een staande MRI was het zeer duidelijk zichtbaar. Mijn rechternier is dan ook daar vast gezet maar helaas gaf deze nog steeds pijnklachten na de ingreep. Nadat de rechternier is verwijderd is deze door een patholoog onderzocht en was er sprake van ischemische necrose die de pijnklachten kon verklaren. Dat is de schade die het zwerven heeft opgeleverd denk ik zo.
Helaas ben ik nog steeds niet klachtenvrij; En al deze klachten wijzen vlgns mij naar het functioneren van mijn bijnieren en komen met vlagen. De ene dag is de andere niet en fysieke overbelasting zo als de zwangerschappen & 2 buikoperaties operaties achter elkaar lijken de klachten te verergeren.
Op een rijtje:
*Pijn onder de sluiting van mijn bh bandje uitstralend naar buik en rug,( niet in spier of ruggemerg maar binnenin)
*extreme Vermoeidheid *ernstige (door) slaapproblemen(8 jaar * erge zweetaanvallen. * lagere bloeddruk, ( 120/ 80 nu 105/ 60) *hoofdpijne *orthostatische hypotensie ( nu heftiger) * neiging tot flauwvallen *spierkracht verlies,
*visus stoornissen, *diarree afgewisseld met obstipatie, *gewichtsverlies ( 53 kg). *niet kunnen eten tot 14.00 uur, *hartkloppingen, *pijn in mijn rechterborst, *kortademig, * hyperpigmentatie *vitilligo, *pluis)baardgroei. *verergering couperose & spidernaevi. *vergeetachtig. * concentratieproblemen
*somber. * kort lontje onredelijk.
Ik ben al sinds mijn jeugd bekend met hypermobiele gewrichten en het fynomeen van Raynaud dus ik heb veel en vaak verstuikingen , blauwe plekken en voorheen spontane bloedneuzen gehad. Na de laatste ingreep had ik een hematoom ten grote van een tennisbal onder de operatiewond. Deze heeft ruim 2 maanden gedrupt.
Mijn huidige uroloog zegt dat mijn bijnier zowel op de MRI als bij de operatie er goed uit zag dus zij zien geen aanwijzingen .
Mijn rechterbijnier is nl blijven zitten. Echter dat werd ook gezegd over mijn rechternier (;functieverdeling in staande positie re: 43) en die bleek toch ook beschadigd.
Nu dan eindelijk Mijn vraag; is er meer bekend over schade of disfunctioneren van je bijnier na diagnose zwerfnier. Of weet u specialisten die meer weten over restklachten na een zwerfnier?
Zou het kunnen dat mijn rechterbijnier toch is beschadigd en niet optimaal functioneerd maar dat links naarstig probeert de balans te houden maar dit niet altijd lukt? Ik merk dat er heel weinig bekend is en onderzoek wordt gedaan naar deze aandoening.
Ik hoop dat u mij verder kan helpen?
Wat een lange en moeilijke weg heb je afgelegd. Het is begrijpelijk dat je je na al die jaren van klachten nog steeds niet helemaal gezond voelt. Het lijkt erop dat je al veel hebt gedaan om antwoorden te vinden. Ik bewonder je vastberadenheid om door te gaan en naar oplossingen te blijven zoeken.
Je huidige uroloog zegt dat je rechterbijnier er goed uitziet. Toch kunnen er subtiele problemen aanwezig zijn. Overleg met je huisarts voor verwijzing naar een endocrinoloog voor een grondiger onderzoek naar de bijnierfunctie. Het kan ook nuttig zijn om een second opinion te krijgen van een andere specialist. Het gebrek aan bekendheid en onderzoek naar zwerfnieren kan frustrerend zijn, maar blijf vastberaden en zoek naar de juiste hulp.
Laat je niet ontmoedigen en blijf communiceren met je huisarts en behandelend arts over je klachten.
Goede avond, ik heb begin maart een nefropexie gehad owv een zwerfnier met veel klachten. Nu 3 maanden verder krijg ik dezelfde symptomen en voelt het of deze terug in mijn buikholte zit. Nu moet het hele redelijk van eerdere onderzoeken opnieuw uitgevoerd worden.
Kan het zo snel terug los komen vanaf de aanhechting op de lendenspier?
Alvast bedankt.
Goedendag. Ja, een zwerfnier kan soms loskomen na een nefropexie. Dit komt zelden voor. Het is mogelijk dat de hechtingen niet goed hebben gehouden of dat er andere complicaties zijn. Het opnieuw uitvoeren van onderzoeken is noodzakelijk om de situatie goed te beoordelen. Bespreek je zorgen en symptomen snel met je behandelend arts.