Last Updated on 26 april 2024 by M.G. Sulman
Mesenteriale panniculitis, ook bekend als panniculitis mesenterica of mesenterische panniculitis, duidt op een ontsteking in het vetweefsel van je buik. Deze ontsteking kan zowel acuut of chronisch verlopen. Deze entiteit is behoorlijk zeldzaam. Er zijn slechts een paar honderd gevallen beschreven in de medische literatuur! Dit ontstoken vetweefsel kan soms zelfs littekens en verharding veroorzaken. De exacte reden waarom het gebeurt is anno 2024 nog onduidelijk, maar het lijkt verband te houden met bepaalde risicofactoren en aandoeningen. De symptomen kunnen behoorlijk variëren van persoon tot persoon. Een veelvoorkomende klacht is buikpijn.
Wat is mesenteriale panniculitis?
Mesenteriale panniculitis is een zeldzame aandoening is die het mesenterium aantast? Het mesenterium is een weefselplooi in de buik die de darm aan de buikwand bevestigt om deze op zijn plaats te houden. Ook speelt het een belangrijke rol bij de bloedtoevoer naar je darmen. Best belangrijk dus!
Bij mesenteriale panniculitis ontstaat er een ontsteking in de vetweefsellaag van het mesenterium. En dat leidt tot een heleboel gedoe, zoals het afbreken en doodgaan van vetcellen (vetnecrose) en uiteindelijk de vorming van littekenweefsel (fibrose).
Het gekke is dat de ontsteking bij mesenteriale panniculitis idiopathisch is, wat betekent dat het lijkt te gebeuren zonder duidelijke reden zoals infectie, letsel of kanker. Dus eigenlijk ontstaat het uit het niets!
Stadia
Er worden drie stadia onderscheiden:
- Eerst heb je mesenteriale lipodystrofie, waarbij de vetcellen beginnen plaats te maken voor cellen van het immuunsysteem.
- Dan komt mesenteriale panniculitis, wanneer die immuuncellen het mesenterium binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
- En ten slotte heb je retractiele mesenteritis, waar de ontsteking erger wordt en littekenweefsel begint te vormen in het mesenterium.
Oorzaken van mesenteriale panniculitis
Op dit moment is er geen directe oorzaak bekend van mesenteriale panniculitis. Het wordt vaak gezien en behandeld als een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het immuunsysteem, dat normaal gesproken indringers bestrijdt, per ongeluk het mesenterium begint aan te vallen, met alle gevolgen – zoals ontstekingen en littekens – van dien.
Mogelijk dat er ook een genetische link is. Dus als iemand in je familie het heeft, loop je mogelijk een hoger risico. En het lijkt vaker voor te komen bij mensen ouder dan 60 jaar. Vaker bij mannen dan bij vrouwen.
Maar er zijn ook andere factoren die deze vervelende aandoening kunnen triggeren, zoals een buikontsteking die wordt veroorzaakt door een infectie, ongeluk of zelfs een operatie. En bepaalde vormen van kanker kunnen ook ontstekingen en littekens in het mesenterium veroorzaken, waaronder prostaatkanker, darmkanker en zelfs melanoom.
Daarnaast zijn er ook andere aandoeningen die ermee verband kunnen houden, zoals retroperitoneale fibrose en scleroserende cholangitis. Kortom, het is een behoorlijk complex geheel van factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van mesenteriale panniculitis.
Symptomen van mesenteriale panniculitis
Het meest voorkomende symptoom van mesenteriale panniculitis is buikpijn. Dat behoeft geen verrassing te zijn als je je bedenkt dat de ontsteking zo erg kan worden dat het druk uitoefent op de organen rond het mesenterium en de darmen. Dat zorgt voor irritatie en pijn.
Maar daar blijft het niet bij! Je kunt ook last krijgen van andere klachten. Bijvoorbeeld een vol gevoel terwijl je heel weining hebt gegeten. Of misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel, en problemen met de spijsvertering, zoals diarree of obstipatie.
De klassieke symptomen van mesenteriale panniculitis zijn vermoeidheid, koorts, verlies van eetlust en gewichtsverlies. Soms kunnen mensen zelfs een knobbeltje in hun buik voelen. Het kan behoorlijk verontrustend zijn.
De symptomen kunnen van persoon tot persoon verschillen. Sommigen merken misschien nauwelijks iets op, terwijl anderen echt serieus ongemak ervaren dat zelfs ziekenhuisopname kan vereisen.
Het lastige is dat deze symptomen weken of zelfs maanden kunnen aanhouden voordat ze eindelijk verdwijnen. Dus het kan echt een lange en vermoeiende reis zijn voor degenen die ermee te maken hebben. Maar gelukkig is er hoop en zijn er manieren om ermee om te gaan!
Complicaties
Er kunnen bij mesenteriale panniculitis complicaties optreden door de ernstige ontstekingen die het veroorzaakt. Eén van de meest voorkomende complicaties is en vertraagde darmwerking en verstopping, wat op zijn beurt andere symptomen kan verergeren zoals misselijkheid, een opgeblazen gevoel en uiteraard buikpijn. Het kan zelfs moeilijker worden voor het lichaam om voedingsstoffen uit voedsel op te nemen vanwege de extra druk door de verstoppingen. Dat is nogal vervelend, toch?
Onderzoek en diagnose
Het diagnosticeren van mesenteriale panniculitis kan knap lastig zijn. Dit komt doordat het zo zeldzaam is en omdat de symptomen overlappen met die van veel andere aandoeningen. Dit zet een arts aanvankelijk vaak op het verkeerde been.
Vaak kampen mensen met deze aandoening met buikpijn, wat een alarmbelletje kan zijn voor een arts. De arts kan dan besluiten dat een beeldvormende test zoals een CT-scan op z’n plaats is. Op zo’n scan kunnen tekenen van verdikking of littekens in de weefsels van de buik worden opgemerkt, hetgeen kan wijzen op mesenteriale panniculitis.
Vervolgens kan de arts verder gaan met bloedonderzoek om te kijken naar andere aanwijzingen van ontsteking in het lichaam. En soms wordt er zelfs een biopsie uitgevoerd, waarbij een klein stukje weefsel van het mesenterium wordt genomen en naar een laboratorium wordt gestuurd voor nader onderzoek.
Zodra de diagnose is bevestigd, kan de arts op zoek gaan naar een onderliggende oorzaak van de aandoening. Dit is een proces van uitsluiting.
Behandeling van panniculitis mesenterica
De behandeling van mesenteriale panniculitis richt zich voornamelijk op het verlichten van de symptomen. Vaak is er geen specifieke behandeling nodig voor de aandoening zelf. Gelukkig kunnen de symptomen vaak binnen enkele weken of maanden vanzelf verdwijnen. Maar natuurlijk zijn er ook gevallen waarin de symptomen ernstig zijn en medische interventie zijn vereist.
In die situatie kan de arts medicijnen voorschrijven om de ontsteking te behandelen of om specifieke symptomen aan te pakken. Een veelvoorkomende aanpak is het voorschrijven van corticosteroïden, die helpen bij het onderdrukken van een overactief immuunsysteem en het verminderen van ontstekingen in de buik.
Afhankelijk van de specifieke symptomen en eventuele andere onderliggende aandoeningen, kan de behandelend arts ook andere medicijnen voorschrijven, zoals antitumormedicijnen of medicijnen die je immuunsysteem onderdrukken. Het is allemaal gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven en het voorkomen van complicaties.
Prognose
Gelukkig is de prognose voor mesenteriale panniculitis over het algemeen geruststellend! de aandoending kan weliswaar ene chrobnisch verloop hebben, toch is het meestal niet levensbedreigend.
Vaak verbetert de aandoening zelfs zonder specifieke behandeling. Bepaalde symptomen kunnen evenwel verstorend werken in je dagelijks leven. Daarom is het beheersen van deze symptomen van belang voor het behoud van je levenskwaliteit.
De behandelend arts zal ook nauwlettend kijken naar eventuele onderliggende aandoeningen die mesenteriale panniculitis kunnen veroorzaken. Dit om een vollediger beeld te krijgen van de situatie. En door samen te werken met een arts om de voortgang van de aandoening te volgen, kunnen complicaties worden voorkomen en kunnen symptomen effectief worden verlicht.
Kortom, met de juiste zorg en aandacht kan de kwaliteit van leven worden behouden en kun je een bevredigend leven leiden.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over mesenteriale panniculitis, of tips geven hoe ermee om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
