Last Updated on 9 juni 2023 by M.G. Sulman
Liessschimmel (tinea cruris) is een schimmelinfectie in de lies. Het wordt gekenmerkt door een rode en jeukende uitslag. Schimmels gedijen goed in warme en vochtige delen van het lichaam, zoals de liesplooi. De uitslag treft daarom vaak de lies en de binnenkant van de dijen. Het begint als een ronde plek die langzaam groter wordt. Vandaar ook wel de term ‘ringworm’. Het komt ook vaak voor bij mensen die veel zweten of overgewicht hebben. Hoewel het vaak ongemakkelijk en hinderlijk is, is schimmel in de lies meestal niet ernstig. De behandeling bestaat uit het schoon en droog houden van de liesstreek en het aanbrengen van antischimmelmedicijnen op de aangetaste huid.
Wat is liesschimmel?
Liesschimmel is een huidinfectie die wordt veroorzaakt door een schimmel. Het wordt ook wel ringworm genoemd, omdat het begint als een ronde plek die allengs groter wordt. De medische benaming van liesschimmel is tinea cruris.
Liesschimmel bij man en vrouw
Een schimmelinfectie in de lies komt vooral voor bij mannen. Dat komt omdat er meer huidplooien aanwezig zijn tussen het scrotum en de liezen.
Symptomen van schimmel in de lies
Verschijnselen
Liesschimmel veroorzaakt meestal roodheid, schilfering of barsten van de huid in de lies, dijen en billen. Vooral de rand van de plek is rood en schilferend. De rand is vaak wat verdikt. Het begint met een rode ronde plek op het lichaam, die steeds groter wordt. Het kan zich ook verspreiden naar het gebied rond de anus, je poepgaatje. Het kan jeuken, steken of branden, of gewoonweg ongemakkelijk aanvoelen. Er kunnen ook bultjes of blaasjes ontstaan.
Stinkende liezen
Ook kan liesschimmel een muffe, stinkende (vooral in ernstige gevallen) geur veroorzaken. De geur kan schimmelachtig van aard zijn, wat je misschien eerder hebt geroken bij brood dat beschimmeld is. Soms kan de geur ook een zuur aspect hebben.
Oorzaak van tinea cruris
Schimmels zijn micro-organismen, levende wezentjes zonder weefsels of organen. ze zijn alleen onder een microscoop zichtbaar en ze gedijen in vochtige, warme omgevingen. Schimmels zijn meestal niet gevaarlijk. Maar wanneer ze de huid infecteren, veroorzaken ze milde maar vervelende huiduitslag.
Liesschimmel wordt veroorzaakt door schimmels die normaal op de huid, het haar en de nagels leven. Ze worden dermatofyten genoemd. Ze zijn in staat om keratine af te breken en gebruiken dit als voedingsbodem. Keratine is een eiwit. Het vormt een belangrijke bouwstof voor je haar, nagels en de oppervlaktelaag van de huid. Pas op het moment dat de schimmel de huid binnendringt en zich uitbreidt, ontstaat een schimmelinfectie. Wanneer de lies, bovenbenen en billen warm en vochtig worden en vooral wanneer ze verweekt zijn door vocht en warmte, kunnen schimmels de huid binnendringen en ene infectie veroorzaken. Een andere risicofactor is een huid die geïrriteerd of beschadigd is. Ook als de huid veel wordt gewassen met zeep, maak je deze vatbaar voor eens schimmelinfectie. Dat komt doordat door de zeep de beschermende vetzuren op de huid worden verwijderd.
Risicofactoren
Risicogroepen en omstandigheden voor het krijgen van liesschimmel:
- Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met hiv/aids, kankerpatiënten en transplantatiepatiënten.
- Personen die langdurig verblijven in vochtige omgevingen, zoals zwemmers en atleten.
- Mensen die veel zweten.
- Mensen die nauw contact hebben met geïnfecteerde personen, zoals gezinsleden of sportteamleden.
- Mensen met diabetes of andere onderliggende gezondheidsproblemen die van invloed zijn op de bloedsomloop.
- Personen die strakke kleding dragen die de luchtstroom belemmert en vocht vasthoudt.
- Mensen die gemeenschappelijke ruimtes gebruiken, zoals douches, sportscholen, zwembaden en kleedkamers.
- Individuen die hun persoonlijke hygiëne verwaarlozen, zoals het niet regelmatig wassen en goed drogen van het liesgebied.
Deze opsomming is niet uitputtend. Ook andere factoren kunnen een rol kunnen spelen bij het risico op het ontwikkelen van liesschimmel.
Is het besmettelijk?
Liesschimmel kan zich van de ene persoon op de andere verspreiden door huid-op-huidcontact, vooral in warme, vochtige omgevingen. Het kan zich ook verspreiden naar andere delen van het lichaam als je het getroffen gebied aanraakt en vervolgens andere lichaamsdelen aanraakt. Liesschimmel verspreidt zich vaak van een schimmelinfectie op de voeten, bekend als voetschimmel.
Wie krijgt het?
Liesschimmel kan iedereen treffen, vooral als je veel zweet in de liesplooi. Het treft meestal jongens, maar meisjes kunnen het ook krijgen. Risicofactoren zijn onder meer:
- veel zweten tijdens het sporten
- warm en vochtig weer
- een verweekte huid door vocht en warmte;
- wrijving door het dragen van strakke en schurende kleding gedurende lange periodes
- je huis veelvuldig wassen met zeep
- kleding of handdoeken delen met anderen
- de huid niet goed uitdrogen na zweten, baden of zwemmen
- sommige gezondheidsproblemen (zoals diabetes, obesitas of problemen met het immuunsysteem)
Mensen met overgewicht of obesitas ontwikkelen sneller een schimmelinfectie in de lies. Dat komt omdat bij hen de huidplooien wat dieper zijn. Ook transpireren zwaarlijvige mensen over het algemeen wat meer.
Onderzoek en diagnose
Klinisch beeld
Een arts kan liesschimmel vaak diagnosticeren door ernaar te kijken en te vragen naar de symptomen die je ervaart en je levensstijl: draag je strakke kleding, was je je lies vaak met zeep, etc. Soms zal de arts een klein stukje van de schilferige geïnfecteerde huid afschrapen om onder een microscoop te bekijken of om in een laboratorium te laten onderzoeken.
Differentiële diagnose
De symptomen van tinea cruris kunnen vergelijkbaar zijn met andere oorzaken van jeuk in de lies. Het uiterlijk kan lijken op sommige andere huiduitslag die optreedt in huidplooien, waaronder:
- intertrigo (smetten, smetplekken): een huiduitslag die vooral voorkomt in huidplooien, dus waar de huid tegen elkaar aanwrijft en het warm en broeierig is
- erythrasma, een oppervlakkige infectie van de huid met de bacterie Corynebacterium minutissimum, waarbij je roodbruine, schilferende plekken ziet
- psoriasis inversa, een veel voorkomende vorm van psoriasis, waarbij de plekken in de lichaamsplooien zitten
- seborroïsch eczeem, een veel voorkomende schilferende en licht jeukende huidaandoening
Behandeling van liesschimmel
Liesschimmel behandel je met antischimmelcrème. Bij schimmelinfecties die diep in de huid doordringen kunnen antischimmelpillen nodig zijn.
Om de huid te helpen genezen, is het belangrijk om het getroffen gebied schoon en droog te houden. Neem de volgende maatregelen en adviezen in acht:
- was je huid, bij voorkeur zonder zeep
- als je toch zeep gebruikt, spoel dan de huid goed af zodat er geen zeepresten achterblijven
droog de huid goed af door je huid droog te deppen (niet schuren of wrijven) - gebruik een aparte schone handdoek voor de rest van je lichaam
- verander elke dag van kleding, vooral ondergoed
- draag katoenen ondergoed
- draag kleren die de huid niet irriteren, dus niet knellen of schuren
- breng de antischimmelcrème, het poeder of de spray aan zoals aangegeven op de bijsluiter
- behandel andere schimmelinfecties, zoals voetschimmel
- draag goed ventilerende schoenen, aangezien liesschimmel vaak bij de tenen aanvangt
- draag in gemeenschappelijke doucheruimtes badslippers om geen voetschimmel op te lopen
Prognose
De prognose van liesschimmel is zeer goed. Over het algemeen is het een gemakkelijk te behandelen en te genezen huidaandoening.
Preventie
De volgende maatregelen kunnen liesschimmel helpen voorkomen:
- Douchen na het sporten of (intensieve) lichamelijke inspanning.
- Dep je liesstreek droog met een schone handdoek.
- Niet je handdoeken of andere persoonlijke spullen met anderen delen.
- Draag schone kleding.
- Was sportkleding of werkkleding na elk gebruik.
- Verschoon je ondergoed elke dag, of vaker als je veel zweet.
- Draag geen strakke, schurende kleding en ondergoed.
- Andere schimmelinfecties, zoals voetschimmel (tinea pedis), kunnen zich ook naar je lies verspreiden en liesschimmel veroorzaken.
- Behandel eventuele voetschimmel met een antischimmelmiddel voor voetschimmel.
- Gebruik een aparte handdoek om je voeten af te drogen, of droog je lies voordat je je voeten afdroogt.
- Trek sokken aan voordat je ondergoed aantrekt, zodat het je blote voeten niet raakt.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over liesschimmel, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
