Laryngitis (strottenhoofdontsteking): symptomen en behandeling

Last Updated on 2 augustus 2024 by M.G. Sulman

Laryngitis is een ontsteking van de strottenhoofd (larynx). Het staat ook bekend als ‘strottenhoofdontsteking’. Dit orgaan ligt aan de voorkant van de hals, onder de keelholte. Het kan worden veroorzaakt door een infectie, zoals verkoudheid, griep of bronchitis. Of het probleem kan iets simpels zijn als langdurige overbelasting van de stem. Laryngitis is meestal geen ernstig probleem. Met de juiste behandeling zou acute (kortstondige) laryngitis binnen niet meer dan 3 weken moeten verdwijnen. Maar soms duurt laryngitis langer en wordt het chronisch. 

Wat is laryngitis?

Laryngitis treedt op wanneer het strottenhoofd (larynx) ontstoken raakt en de stembanden opgezwollen raken en niet goed kunnen trillen. Het staat ook bekend als ‘strottenhoofdontsteking’. Hierdoor klink je hees of verliest je je stem. Normaal gesproken herstel je van laryngitis zonder medische behandeling. Bij aanhoudende klachten kan de huisarts medicijnen voorschrijven.

Symptomen van laryngitis

Verschijnselen

De symptomen van laryngitis zijn:

• lage, hese stem
• moeite met spreken
• pijnlijke, droge of kriebelende keel
• lichte koorts
• een blaffende/droge hoest

Bijkomende klachten

Laryngitis maakt vaak deel uit van een andere ziekte zoals verkoudheid, dus er kunnen ook andere symptomen optreden zoals:

• hoofdpijn
• loopneus
• gezwollen klieren
• pijn bij het slikken

Heesheid en stemverlies kunnen in het begin verergeren en tot een week aanhouden nadat andere symptomen zijn verdwenen.

Complicaties

Mogelijke complicaties zijn:

• Chronische laryngitis: Frequente laryngitis of blootstelling aan irriterende stoffen kan je strottenhoofd chronisch ontstoken maken.
• Stembandknobbeltjes of stembandpoliepen: Langdurige ontsteking kan knobbeltjes of poliepen op je stembanden veroorzaken. Dit leidt tot heesheid en soms is een operatie nodig.
• Stemverlies of langdurige heesheid: Langdurige ontsteking kan je stem permanent veranderen, met heesheid of stemverlies als gevolg.
• Keelontsteking: De ontsteking kan zich uitbreiden naar andere delen van je keel, zoals bij faryngitis of tonsillitis.
• Ademhalingsmoeilijkheden: Ernstige ontsteking of zwelling kan je luchtweg blokkeren. Dit komt vaker voor bij kinderen en kan een medische noodsituatie zijn.
• Secundaire luchtweginfecties: Laryngitis kan leiden tot secundaire infecties zoals bronchitis of longontsteking, vooral bij een verzwakt immuunsysteem.
• Terugkerende luchtweginfecties: Virale of bacteriële laryngitis kan je vatbaarder maken voor andere luchtweginfecties.
• Larynxoedeem: Zwelling van je strottenhoofd kan ademhalingsproblemen veroorzaken en een medische noodsituatie zijn, vooral als de luchtweg dreigt te blokkeren.

Oorzaken van strottenhoofdontsteking

Een aantal aandoeningen kan strottenhoofdontsteking veroorzaken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute en chronische laryngitis.

Acute laryngitis

De meest voorkomende oorzaak van laryngitis is een virale infectie, bijvoorbeeld een verkoudheid of griep. Overmatig gebruik van de stem kan ook leiden tot ontsteking van het strottenhoofd. Voorbeelden van overmatig gebruik zijn luid zingen of overmatig schreeuwen.

In zeer zeldzame gevallen kan acute laryngitis worden veroorzaakt door difterie, een bacteriële infectie. In Nederland krijgt als het goed is niemand meer difterie, doordat de meeste kinderen prikken tegen difterie krijgen.

Chronische laryngitis

Chronische laryngitis wordt meestal veroorzaakt door het volgende:

• zure reflux, een aandoening waarbij maagzuur en inhoud terug in de keel worden gebracht
• bacteriële -, schimmel- of parasitaire infectie
• chronische sinusitis (bijholteontsteking)
• overmatig hoesten
• blootstelling aan ingeademde irriterende stoffen, zoals allergenen of giftige dampen
• hoge alcoholinname
• overmatig gebruik van je stem
• roken, inclusief meeroken
• gebruik van inhalatiesteroïden, zoals astma-inhalatoren

Huisarts raadplegen

Sommige symptomen kunnen ernstig zijn of wijzen op onderliggende problemen. Deze symptomen zijn onder meer:

• moeite met slikken
• bloed ophoesten
• koorts die niet weggaat met behandeling
• aanhoudende keelpijn

Raadpleeg je huisarts als  symptomen na een week niet verdwijnen of als ze verergeren.

Onderzoek en diagnose

Laryngitis wordt gediagnosticeerd door de typische symptomen zoals stemverlies of stemverandering die doorgaans tussen zeven en tien dagen aanhouden. de arts kan de volgende onderzoeken uitvoeren:

• Onderzoek van de keel waarbij een keelkweek wordt gemaakt om de boosdoener te identificeren.
• Laryngoscopie  kan worden uitgevoerd.  Hierbij wordt de larynx of het strottenhoofd (met o.a. de stembanden) in beeld gebracht.
• Als je een verdachte knobbel of knobbeltje in je keel of strottenhoofd hebt, kan de arts aanraden een weefselmonster te nemen voor onderzoek (biopsie).
• De arts kan ook een huidallergietest of een röntgenfoto doen om andere problemen uit te sluiten.

Behandeling van laryngitis

Behandeling van laryngitis kan bestaan uit:

• Medicatie om een ​​mogelijk infectie te bestrijden en op te ruimen. Omdat de oorzaak vaak viraal is, heb je geen antibiotica nodig, omdat antibiotica geen virussen doden.
• Bij klachten als hoofdpijn, koorts en keelpijn kunt u paracetamol, ibuprofen of aspirine gebruiken.
• Stemtherapie met een logopedist om de zorg voor en het gebruik van je stem te verbeteren.

Zelfzorg

Neem de volgende maatregelen in acht:

• Veel water drinken en alcohol vermijden.
• Niet roken of meeroken.
• Gorgelen met lauw, zout water of zuigen op een zuigtablet.
• Je stem laten rusten door zo min mogelijk te praten en schreeuwen te vermijden.
• Vermijd fluisteren, omdat dit je stem meer belast dan normale spraak.
• Inhaleer stoom om een verstopte neus te helpen.
• Vermijd nasale decongestiva (deze maken je keel droger).

Prognose

Naar schatting ontwikkel zo’n 21 procent van de bevolking tijdens zijn leven chronische laryngitis. Acute laryngitis komt veel vaker voor en is verantwoordelijk voor 15-20% van de luchtwegaandoening. Laryngitis is over het algemeen niet ernstig en verdwijnt in de meeste gevallen zonder behandeling in ongeveer 7 dagen.

Preventie

Mensen kunnen een aantal maatregelen nemen om uitdroging en irritatie van de stembanden te beperken. De volgende maatregelen kunnen het risico op laryngitis verminderen:

• Vermijd het schrapen van de keel.
• Neem maatregelen om infecties van de bovenste luchtwegen te voorkomen, zoals goede hygiëne en het vermijden van contact met mensen met besmettelijke infecties (verkoudheid, griep, etc.).
• Stop met roken en vermijd passief roken.
• Beperk of elimineer de inname van alcohol en cafeïne, omdat deze het risico op uitdroging kunnen vergroten.

Video over laryngitis

Casus: Laryngitis (strottenhoofdontsteking) met complicaties

Patiënt

Iris, 35 jaar, callcenter medewerker.

Klachten

Iris heeft sinds een week last van heesheid, een schorre stem en keelpijn. De afgelopen twee dagen is de pijn verergerd en heeft Iris moeite met ademhalen, vooral ‘s nachts. Ze ervaart ook koorts en algehele malaise.

Onderzoek

• Anamnese: Iris is niet bekend met allergieën of eerdere episodes van laryngitis. Ze gebruikt haar stem intensief voor haar werk en rookt dagelijks een pakje sigaretten. Iris heeft geen recente bovenste luchtweginfecties.
• Fysiek onderzoek: Iris heeft een schorre stem, zwelling en roodheid van het strottenhoofd. Bij auscultatie van de longen zijn er geen afwijkingen te horen. Vitale functies: koorts van 38,5°C, verhoogde hartslag, en normale zuurstofsaturatie.
• Laboratoriumonderzoek: Verhoogde witte bloedcellen, wat wijst op een infectie. Keeluitstrijkje voor bacteriële kweek wordt afgenomen.
• Beeldvorming: Laryngoscopie toont zwelling van de stembanden en laryngaal slijmvlies.

Diagnose

Laryngitis met complicaties zoals larynxoedeem (zwelling van het strottenhoofd), mogelijk bacteriële superinfectie.

Behandeling

• Antibiotica: Iris krijgt een breedspectrumantibioticum voorgeschreven om de bacteriële infectie te bestrijden.
• Corticosteroïden: Toediening van corticosteroïden om de zwelling in het strottenhoofd van Iris te verminderen. Dit kan via een orale route (bijvoobeeld prednison) of via een intramusculaire injectie (bijoorbeeld. dexamethason) worden toegediend. Dit is afhankelijk van de ernst van de symptomen en de voorkeur van de arts.
• Stemrust: Het advies is aan Iris om haar stem zo min mogelijk te gebruiken en te belasten om verdere irritatie te voorkomen.

Advies

• Hydratatie: Iris moet voldoende water drinken om de keel gehydrateerd te houden.
• Rookstop: Advies aan Iris om te stoppen met roken, omdat dit de genezing belemmert en verdere irritatie kan veroorzaken.
• Medische follow-up: Iris moet terugkomen als de symptomen na enkele dagen behandeling niet verbeteren, verergeren, of als er nieuwe symptomen optreden zoals ernstige ademhalingsmoeilijkheden.

Prognose

Met de juiste behandeling en zorg kan Iris’ laryngitis binnen enkele weken verbeteren. Stemrust is darabij van belang, evenals het trouw innemen van de voorgeschreven medicatie. Indien de klachten aanhouden of verergeren, is vervolgonderzoek nodig met mogelijk een ziekenhuisopname teneinde ernstige complicaties te voorkomen. Regelmatige controle kan helpen bij het aanpassen van de behandeling mocht dat nodig zijn.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over laryngitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.