Last Updated on 23 februari 2024 by M.G. Sulman
Een landkaarttong is een onschuldige verandering of afwijking van het oppervlak van de tong. De medische benaming is ‘lingua geografica’. Typische symptomen van een landkaarttong zijn een gladde, rode vlekken op de tongrug. Deze zijn omgeven door een witgrijs beslag. Deze gladde plekken herstellen zich en ze komen vervolgens op een andere plaats op de tongrug terug. Het aspect lijkt daardoor op een continu veranderende landkaart. Af en toe komen soortgelijke laesies voor op andere plekken in de mond, zoals het gehemelte, de wangen, onder de tong of op het tandvlees.
Wat is een landkaarttong?
Een landkaarttong veroorzaakt laesies die je tong een kaartachtig uiterlijk geven. De afwijkingen kunnen op de bovenkant en de zijkanten van de tong verschijnen. Ze zien er rafelig en ongelijk uit en hebben soms witte randen.
Is het gevaarlijk?
De aandoening is volstrekt ongevaarlijk. Het is geen uiting van een infectie, kanker of een ander ernstig medisch probleem. In plaats daarvan zijn de afwijkingen een teken van een ontsteking die het oppervlak van je tong aantast.
Naamgeving
Een milde ontsteking in de mond veroorzaakt een onregelmatig patroon op de tong, die op een landkaart lijkt. Vandaar de benaming landkaarttong.
Synoniemen
Een landkaarttong staat ook bekend als ‘lingua geographica’ en ‘benigne migrerende glossitis’. Soms wordt ook de term ‘geografische tong’ gebezigd.
Vóórkomen
Hoe vaak deze longaandoening voorkomt, is anno 2024 niet precies bekend. Naar schatting heeft dat ongeveer 3% van de bevolking deze afwijking, maar het kan ook vaker voorkomen.
Wie krijgt het?
Geografische tong komt iets vaker voor bij jongvolwassenen, maar het is anno 2024 niet bekend wat hiervan de oorzaak is. Mensen met psoriasis en reactieve artritis (syndroom van Reiter) hebben meer kans dan anderen om een landkaarttong te krijgen. De aandoening komt voor bij mensen van alle leeftijden, onder wie baby’s en kinderen.
Oorzaak van een landkaarttong
Oorzaak onbekend
De bovenkant van je tong is bedekt met minuscule uitstulpingen. Zogeheten papillen. Deze helpen je bij het eten, slikken en proeven. Als je een landkaarttong hebt, verdwijnen die papillen en blijven er plekken op je tong achter die kaal, glad en rood zijn.
Het is anno 2024 niet precies bekend wat de oorzaak is van een landkaarttong. Het is echter wel duidelijk dat het niet besmettelijk is. Omdat het vaak in families voorkomt, wordt vermoed dat het kan worden geërfd (doorgegeven) van ouders op hun kinderen.
Bijkomende aandoeningen
Mensen hebben vaak andere aandoeningen, samen een landkaartong. Deze aandoeningen zijn:
Psoriasis
Veel mensen met een geografische tong hebben ook psoriasis, een inflammatoire huidaandoening.en Het ontstaat door een ontsteking van de huid.
Hormonale pieken
Vrouwen die orale anticonceptiva (anticonceptiepillen) gebruiken, lijken een verhoogde kans te hebben op een landkaarttong. Mogelijk als gevolg van de hormonen in de pillen.
Vitaminetekorten
Mensen die niet genoeg zink, ijzer, foliumzuur en vitamine B6 en vitamine B12 krijgen, hebben meer kans op een landkaarttong.
Kloofjestong
Een kloofjestong komt vaak gelijktijdig voor met de landkaarttong. Sommigen beschouwen een kloofjestong als een eindstadium van de landkaarttong.1Greenberg, MS; Glick, M; Ship, JA (2008). Burket’s oral medicine (11th ed.). Hamilton, Ont.: BC Decker. pp. 103, 104. ISBN 978-1550093452.
Diabetes
Sommige artsen hebben ontdekt dat mensen met diabetes, met name diabetes type 1, een grotere kans hebben om een landkaarttong te ontwikkelen.
Atopisch syndroom
Hooikoorts, constitutioneel eczeem, astma en voedselallergie vallen onder het atopisch syndroom. Hierbij heb je een verhoogde kans om een landkaarttong te krijgen.
Emotionele stress
Artsen hebben een verband gevonden tussen verhoogde stress en een geografische tong.
Symptomen van een landkaarttong
De meeste mensen met een landkaarttong merken het niet op. Pas wanneer deze aandoening een opmerkelijke laesie veroorzaakt, wordt deze herkenbaar. Het optreden van symptomen is mogelijk niet constant. De tekenen en symptomen van landkaarttong omvatten:
Roodachtige vlekken op de tong
De vlekken op het oppervlak van de tong volgen een onregelmatig patroon als van een landkaart. Ze zijn meestal omgeven door grijze of witte randen. Het kan verschijnen op het puntje van de tong, het zijgedeelte of op de bovenkant van de tong. De locatie, grootte en vorm kunnen van tijd tot tijd verschillen. De plekken kunnen ook voorkomen aan de binnenkant van de wangen of het gehemelte. Sommige personen hebben vlekken op het oppervlak van het tandvlees.
Het kan ook zijn dat er alleen af en toe bultjes ontstaan, die soms vuriger van kleur zijn.
Brandend gevoel
Mensen met een landkaarttong kunnen een branderig, prikkend of tintelend gevoel in de tong. Dit wordt vooral opgemerkt wanneer je eet of drinkt. In het bijzonder bij het eten van gekruid of zuur voedsel.
Verandering in smaaksensatie
Een landkaarttong kan leiden tot de vernietiging van papillen. Dit kan de normale smaaksensatie veranderen. Sommige mensen ervaren een vieze smaak in de mond of een metaalsmaak.
Complicaties
Er zijn geen ernstige langetermijncomplicaties bij een landkaarttong.
Onderzoek en diagnose
De diagnose landkaarttong kan gesteld worden door je huisarts of een tandarts. De arts zal informeren naar je klachten, je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en je tong onderzoeken met behulp van een instrument dat een mondspiegel wordt genoemd. De arts zal aan je vragen om je tong in verschillende posities te verstellen. De consistentie en textuur van de tong zullen worden onderzocht.
Behandeling van een landkaarttong
Een landkaarttong is niet te genezen. Zelfs het onderdrukken van de klachten is geen sinecure. De behandelingsopties bestaan uit leefstijlveranderingen en medicijnen.
Veranderingen in leefstijl
Het is noodzakelijk om een paar veranderingen in de levensstijl aan te brengen Als gekruid of zuur voedsel de intensiteit van de klachten verhoogt, is het verstandig om dergelijk voedsel te vermijden.
Stoppen met roken of verminderen van alcohol- of koffiegebruik lijkt geen merkbare invloed te hebben.2Huidarts. Landkaartong / Lingua geographica. https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/landkaartong-lingua-geographica/ (ingezien op 10-2-2023)
Er bestaat een verband met stress. Daarom kan het helpen om ontspanningsoefeningen te doen en ervoor te zorgen dat je te veel stress vermijdt.
Medicijnen
Medicijnen zijn niet nodig tenzij je ongemak of pijn ervaart. Spoelen met een vloeistof of het aanbrengen van een gel dat een desinfecterend of verdovend middel bevat kan dan soelaas bieden.
Prognose
Het is een chronische aandoening. De aandoening gaat nooit meer weg. Het speelt soms op, dooft soms uit, maar verdwijnt niet.
Symptomen kunnen enkele dagen verschijnen en vervolgens enkele maanden verdwijnen. Evenzo kan het kaartachtige uiterlijk enkele maanden aanwezig zijn en vervolgens jaren verdwijnen.
Artsen begrijpen anno 2024 nog niet waarom sommige mensen langere episodes met klachten hebben.
Preventie
De oorzaak van een landkaarttong is onbekend en er is daarom geen manier bekend om de aandoening te voorkomen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een landkaarttong, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
