Kloofjestong: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 21 april 2025 by M.G. Sulman

Scheurtjes, groeven of kloofjes in de tong duidt op een kloofjestong. Dit is een goedaardige afwijking van het tongoppervlak. Een normale tong is relatief glad. Een kloofjestong wordt daarentegen gekenmerkt door groeven of kloofjes in de tong. Er kunnen een of meer kloofjes aanwezig zijn van verschillende grootte en diepte. Het staat ook bekend als scrotale tong, lingua plicata, fissured tongue of fissuurtong. De exacte oorzaak van een kloofjestong is anno 2025 niet bekend. Het kan echter soms voorkomen in combinatie met een onderliggend syndroom of een onderliggende aandoening, zoals ondervoeding of het syndroom van Down.

Casus – de kloofjestong van meneer S.

Meneer S. (67), een gepensioneerde onderwijzer met een zwak voor sterke espresso en pittige kaasjes, kwam op controle bij zijn tandarts toen die iets opmerkte. “Heb je last van je tong?” vroeg ze. Meneer S. trok zijn wenkbrauwen op. “Nee hoor,” zei hij, “al smaakt alles de laatste tijd een beetje… rommelig.” Bij inspectie viel het meteen op: diepe groeven en kloofjes over de hele tongrug, alsof er kleine scheurtjes in waren geëtst. Geen bloed, geen wondjes, maar wel een duidelijke kloofjestong—of zoals het officieel heet: lingua plicata.

De tandarts stelde hem gerust. Het ziet er soms heftig uit, maar het is in de meeste gevallen volkomen onschuldig. Kloofjes op de tong kunnen erfelijk zijn, of ontstaan met het ouder worden. Vaak heb je er nauwelijks last van, behalve misschien een rare smaak of een gevoel dat er altijd iets op je tong zit. Bij meneer S. speelde dat laatste: “Alsof ik kruimels in mijn mond heb, maar ze gaan niet weg.” De tandarts legde uit dat voedselresten en bacteriën zich in de groeven kunnen nestelen, wat die vreemde sensatie kan verklaren.

Ze gaf hem het advies om zijn tong dagelijks voorzichtig te poetsen of schoon te maken met een tongschraper. Geen agressieve middeltjes, gewoon water en zachte zorg. En vooral: geen zorgen maken. Meneer S. verliet de praktijk met een gerust hart én een nieuwe tongroutine. Sindsdien drinkt hij zijn espresso iets langzamer en poetst hij niet alleen zijn tanden, maar ook z’n tong—met dezelfde precisie waarmee hij vroeger zijn lesroosters maakte.

Wat is een kloofjestong?

Een kloofjestong is een goedaardige aandoening die wordt gekenmerkt door één of meer ondiepe of diepe groeven, spleten of kloofjes (fissuren) op de bovenkant van de tong.

Een kloofjestong—klinkt een beetje alsof je tong een ruig berglandschap geworden is, toch? En dat is het eigenlijk ook een beetje. In plaats van een glad, roze oppervlak zie je bij deze tong een verzameling groeven, spleetjes en soms zelfs diepe kloofjes die over de tongrug kronkelen als uitgedroogde rivierbeddingen. Het ziet er indrukwekkend uit, maar geen paniek: het is meestal helemaal onschuldig.

Veel mensen merken het niet eens op, totdat de tandarts ineens opmerkt: “Heb je dat al lang?” Of je kijkt zelf in de spiegel en denkt: huh, had ik die streepjes gisteren ook al? Bij sommigen voelt het een beetje vreemd aan, alsof er iets op je tong ligt wat er niet hoort. En ja, soms blijft er eten achter in die groeven—wat een aparte smaak of zelfs een lichte irritatie kan geven. Pittige sambal of zuur fruit kan dan nét even extra prikken, maar verder doet het geen kwaad.

De oorzaak? Vaak gewoon iets wat je meegekregen hebt van moeder natuur—erfelijkheid dus. Het komt ook vaker voor bij mensen met bepaalde syndromen, of gewoon als je ouder wordt. Een kloofjestong is geen ziekte die behandeld moet worden, maar wel eentje die een beetje zorg kan gebruiken. Denk aan: zachtjes poetsen, je tong schoonhouden en af en toe even extra spoelen. Want ja, zelfs een tong met karakter heeft recht op een beetje liefde.

Synoniemen

Een kloofjestong staat ook bekend als scrotale tong, lingua plicata, fissured tongue of fissuurtong.

Vóórkomen

Ongeveer 2% tot 5% van de Nederlanders heeft een kloofjestong. De kloofjes worden vaak duidelijker zichtbaar met het ouder worden De prevalentie van de aandoening neemt aanzienlijk toe met de leeftijd, en komt voor bij maar liefst 40% van de bevolking na de leeftijd van 40 jaar.

Wie krijgt het?

Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen. De aandoening kan op elke leeftijd voorkomen, maar treft over het algemeen vaker ouderen.

Symptomen: scheurtjes of groeven in de tong

Verschijnselen

Dit zijn de symptomen van een kloofjestong:

• Scheuren, groeven, kloofjes of spleten verschijnen aan de bovenkant en zijkanten van de tong.
• Deze kloven zitten alleen op de tong.
• Kloven in de tong variëren in diepte, maar ze kunnen wel 6 millimeter diep zijn.
• Deze groeven kunnen verbinding maken met andere groeven en kloofjes, waardoor de tong in kleine lobben of secties wordt gescheiden.
• Tenzij er zich vuil ophoopt in deze kloven, is het onwaarschijnlijk dat je last krijgt van andere symptomen.

Wanneer verschijnen de kloofjes?

Fissuren kunnen voor het eerst verschijnen tijdens de kindertijd. Kloven komen echter vaker voor bij volwassenen, vooral ouderen. En net zoals rimpels dieper kunnen worden naarmate je ouder wordt, kunnen kloven ook meer uitgesproken worden met het voortschrijden der jaren.

Oorzaak van een kloofjestong

De oorzaak van een kloofjestong is anno 2025 niet geheel duidelijk. De aandoening kan genetisch zijn, omdat deze vaak in hogere concentraties binnen families wordt gezien. Kloofjestong kan ook worden veroorzaakt door een andere onderliggende aandoening.

Een gespleten tong wordt echter door velen beschouwd als een variatie op een normale tong.

Aandoeningen die verband houden met een kloofjestong

Een kloofjestong wordt soms geassocieerd met bepaalde syndromen, met name het syndroom van Down en het Melkersson-Rosenthal-syndroom.

Downsyndroom

Bij downsyndroom is er een extra chromosoom 21 aanwezig in je DNA. Downsyndroom, ook wel trisomie 21 genoemd, is een genetische aandoening die een verscheidenheid aan fysieke en mentale beperkingen kan veroorzaken. Er kan ook sprake zijn van een gegroefde tong. Hierbij zitten er diepere groeven in het voorste gedeelte van de tong. De tong is daardoor gerimpeld.

Melkersson-Rosenthal-syndroom

Het Melkersson-Rosenthal-syndroom is een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door groeven in de tong, zwelling van het gezicht en de bovenlip en de verlamming van Bell, een vorm van aangezichtsverlamming.

Andere aandoendingen

In zeldzame gevallen wordt een gespleten tong ook geassocieerd met bepaalde aandoeningen, waaronder:

• ondervoeding en vitaminetekorten
• psoriasis
• orofaciale granulomatose, een zeldzame aandoening die zwelling in de lippen, mond en het gebied rond de mond veroorzaakt

Soms is het ook een kenmerk van het syndroom van Cowden. Een groot deel van de kinderen met het Cowden syndroom heeft grotere smaakpapillen op de tong. Daardoor ziet de tong er hobbeliger uit.

Tevens kan de kloofjestong gecombineerd gezien worden met de zogenaamde landkaarttong.

Complicaties

Meestal veroorzaakt een kloofjestong geen pijn of andere klachten. Het nadeel is dat in deze kloofjes en groeven etensresten en bacteriën blijven steken. Dit kan gaan irriteren, ontsteken en een stinkende adem en ene vieze smaak in de mond teweegbrengen.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld door klinische beoordeling. Een biopsie is zelden nodig vanwege het kenmerkende uiterlijk van een kloofjestong. De arts zal ook kijken of er mogelijk sprake is van een geassocieerde aandoening.

Behandeling van een fissuurtong

Een kloofjestong vereist meestal geen behandeling. Vaak heb je er geen klachten van en veel mensen weten mogelijk niets eens dat ze ene kloofjestong hebben totdat een tandarts het ontdekt tijdens een gebitscontrole.

Goede mondhygiëne

Er is geen medische behandeling voor een kloofjesmond. Het toepassen van een goede mondhygiëne is belangrijk. Houd het tongoppervlak goed schoon. In diepe groeven kunnen soms etensresten achterblijven. Door je tong goed te poetsen met een tandenborstel kunnen deze adequaat worden verwijderd.

Dieetveranderingen

Veranderingen in het dieet kunnen ook helpen bij een kloofjestong, vooral als je tong geïrriteerd is of pijn doet. Zure, zoute en warme en gekruide voedingsmiddelen veroorzaken vaak de meeste problemen. Sommige mensen vinden dat het vermijden van koffie en zwarte thee hen helpt.

Als een kloofjestong wordt veroorzaakt door of verergerd wordt door vitaminetekorten, vul dan je dieet aan met ijzer en/of vitamine B8 (biotine). Het eten van voedsel dat rijk is aan deze vitamines kan de gezondheid van de tong herstellen.

Voedingsmiddelen met een hoog biotine- en ijzergehalte zijn onder meer:

• kip
• eieren
• paddestoelen
• bonen
• spinazie
• kaas
• amandelen
• bloemkool

Prognose

Kloofjestong is een goedaardige, pijnloze en ongevaarlijke aandoening. Het kan er alarmerend uitzien,  maar er is geen reden tot bezorgdheid. En het is geen indicator van een slechte mondgezondheid. Ga door met een goede mondverzorging en ga twee keer per jaar op controle bij je tandarts. Het verzorgen van een kloofjestong wordt op den duur net zo normaal als elke dag je tanden poetsen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over kloofjestong, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.