Pijn in het bovenbeen: symptomen en oorzaken

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Pijn in het bovenbeen, ook bekend als bovenbeenpijn of dijpijn, kan optreden aan de voorkant, achterkant, buitenkant en binnenkant van de dij, eenzijdig of aan beide kanten. De oorzaken van dijpijn zijn divers. Pijn in het bovenbeen ontwikkelt zich echter vaak door zwakte van de spieren in de kuit en/of billen. De pijn kan acuut ontstaan als gevolg van een botbreuk of een gescheurde spier. De pijn kan ook mettertijd ontstaan en chronisch van aard zijn. Er zijn voorts een flink aantal aandoeningen en blessures die pijn in het bovenbeen kunnen veroorzaken. 

Symptomen van pijn in het bovenbeen

Pijn in het bovenbeen kan variëren van een milde pijn tot een scherp en stekend gevoel. Het kan ook gepaard gaan met andere symptomen, waaronder:

• jeuk
• tintelingen
• moeite met lopen
• beperkt bewegingsbereik
• doof gevoel
• branderig gevoel

Wanneer de pijn plotseling optreedt, er geen duidelijke oorzaak is of niet reageert op zelfzorgmaatregelen, dan is het verstandig om medische hulp in te schakelen.

Oorzaken van dijpijn

De dij wordt ook bovenbeen genoemd. Het is het bovenste deel van je been.

Als je bovenbeen of dij pijn doet, kan het heel anders aanvoelen. Soms is de dijpijn stekend en treedt op bij hoge inspanning, soms is het kloppend, zeurderig, dof of trekkend. De pijn kan constant aanwezig zijn of komen en gaan. Daarnaast kan de pijn opspelen bij bepaalde bewegingen. Inzicht krijgen in wat de oorzaak kan zijn van pijn in je bovenbeen, is de eerste stap om deze klacht goed te behandelen. Veelvoorkomende oorzaken van dijpijn kunnen zijn:

Gespannen spieren en fascia

Fasciaweefsel is het grootste deel van het bindweefsel. Het bevindt zich overal in je lichaam en verbindt alles in het lichaam. Als het gaat om pijn in de dij, dan zijn het vaak de spieren en fascia die door onvoldoende of eenzijdige beweging zijn onder- of overbelast. Vooral zittende activiteiten en de daarbij behorende slechte houding zijn hiervoor verantwoordelijk.

Deze spier-fasciale spanning kan op zijn beurt de aangrenzende zenuwbanen aantasten. Begeleidende symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen, rug- of kniepijn zijn in deze gevallen vaak aanwezig.

Blessures door overbelasting

Bij een overbelastingsblessure is de belasting gedurende langere tijd te hoog geweest. Dit kan zowel bot-, spier- en peesweefsel als kraakbeen of gewrichtsbanden treffen. Overbelastingsblessures kunnen optreden wanneer bijvoorbeeld een spier in of rond de dij te lang te hard werkt, of wanneer je  niet goed opwarmt voor het sporten.

Deze pijn heeft de neiging om mettertijd erger te worden. Uiteindelijk kan de pijn ook optreden in rust, dus wanneer je de spier(groep) niet gebruikt. Het belangrijkste teken van een overbelastingsblessure is pijn na inspanning of intensieve lichamelijke activiteit. De pijn kan beide bovenbenen treffen.

Sedentaire levensstijl

Door niet genoeg te bewegen of te veel tijd per dag zittend of liggend door te brengen, kunnen de spieren beschadigd raken en chronische pijn veroorzaken. Bepaalde spiergroepen en gewrichten hebben te lijden onder de overwegend sedentaire levensstijl en eenzijdige bewegingen. Langdurig zitten kan druk uitoefenen op de gewrichten en spieren, vooral van de heupen en benen. Gebrek aan activiteit kan er ook voor zorgen dat de spieren verzwakken, wat leidt tot wijdverspreide spierpijn.

Als je last hebt van pijn in het bovenbeen als gevolg van een zittende levensstijl, dan kun je ook pijn in je hele lichaam voelen. De pijn kan zich in de loop van de tijd verplaatsen of in intensiteit veranderen. Sommige mensen met dit soort pijn kunnen wijdverbreide chronische pijn ervaren.

Andere oorzaken in het bewegingsapparaat: scheuren en breuken

Blessure aan de bovenbeenspieren, ook wel de quadriceps genoemd, komt relatief vaak voor. Je kan deze bovenbeenspieren kneuzen of scheuren.

Hamstringblessure

De bekendste bovenbeenblessure is de hamstringblessure, maar ook andere blessures komen regelmatig voor in de bovenbenen. Een acute hamstringblessure is een plotselinge felle pijn aan de achterzijde van het bovenbeen. Door een verkeerde beweging kan een van de spieren van je hamstring inscheuren of verrekken.

Gebroken bovenbeen

Een ernstig letsel aan de dij is een dijbeenbreuk (fractuur) of gebroken bovenbeen. Een bovenbeenbreuk ontstaat dikwijls als gevolg van een hoogenergetisch (zwaar) trauma (zoals een verkeersongeluk of een val van een hoogte) of draailetsel. Bestaande gewrichts- en botaandoeningen kunnen echter een fractuur bevorderen. Deze omvatten artritis (ontsteking van de gewrichten), osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg) en osteoporose (‘broze en zwakke botten’).

De belangrijkste symptomen van een gebroken bovenbeen zijn:

• pijn ter hoogte van het dijbeen die vermindert als je het getroffen been ondersteund
• het aangedane been niet kunnen belasten
• bewegingsbeperkingen van het been, mede door de pijn
• abnormale stand van het dijbeen
• zwelling of kraken ter hoogte van het dijbeen

Uitstralende pijn van een ander letsel

Blessures in andere delen van het lichaam kunnen ervoor zorgen dat de pijn zich naar de bovenbenen verspreidt. Een heupblessure kan bijvoorbeeld uitstralen naar de benen.

Sommige verwondingen veranderen de manier waarop een persoon loopt, waardoor ze hun spieren verstijven zonder het te beseffen. Dit kan pijn in de dijen en benen veroorzaken. Als een persoon pijn voelt in nabijgelegen gebieden, zoals in de heupen of knieën, kan dit ook de reden zijn waarom hun dijen pijn doen.

Zenuwpijn

Je kunt ook pijn ervaren van zenuwen in het bovenbeen. Zenuwpijn treedt op wanneer er schade aan de zenuwen is ontstaan. Dit creëert het gevoel van pijn, zelfs als er geen lichamelijk letsel aan het bovenbeen is.

Enkele veel voorkomende soorten zenuwpijn (in het bovenbeen) zijn:

Ischias

Ischias, voluit ischiasneuralgie, is een uitstralende zenuwpijn in de bil en/of het been. Het is zenuwpijn gerelateerd aan de ischiaszenuw, ook wel de grote beenzenuw genoemd. De pijn ontstaat door een irritatie of ontsteking van één of meer zenuwwortels op de plaats waar deze zenuwwortels uit het ruggenmerg ontspringen. Het voornaamste kenmerk van ischias is uitstralende pijn naar het been (of beide benen).

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie is een aandoening die wordt veroorzaakt door zenuwschade of ziekte, als gevolg waarvan de zenuwen in het lichaam worden aangetast. Dit geeft zenuwpijn. Het is vaak te wijten aan andere aandoeningen, zoals diabetes. Mensen met deze pijn kunnen ongewone sensaties in de dijen en elders ervaren, waaronder een tintelende, prikkelende, branderige pijn. Je kunt heftige pijnscheuten ervaren. Vaak wordt dit beschreven als ‘elektrische’ of ‘schietende’ pijn. De pijn kan weken of maanden aanhouden.

Beknelde zenuw in het bovenbeen (meralgia paresthetica)

Meralgia paresthetica wordt ook wel het syndroom van Bernhardt-Roth genoemd. Het ontstaat door een letsel aan de zenuw van het dijbeen naar de wervelkolom. Het geeft pijn aan de voor- en zijkant van je bovenbeen. Deze pijn kan als brandend of stekend worden ervaren. Eén bovenbeen is getroffen. Soms voel je op die plek ook minder goed. Je kan periodieke gevoelloosheid in het bovenbeen en de heup ervaren. De oorzaak kan zijn dat er iets op de zenuw drukt. Denk hierbij aan strakke kleding, een telefoon of portemonnee.

Andere oorzaken van bovenbeenpijn

Een onderzoek van het gebied zal meestal worden uitgevoerd om de oorzaak vast te stellen.

Lichte verwondingen

Een blauwe plek, zelfs één die niet zichtbaar is, kan intens pijnlijk zijn. Deze pijn is vaak kloppend en komt voor op één plek. Pijn van een lichte verwonding, zoals een blauwe plek, straalt meestal niet uit. Het kan zijn dat je keihard met je linker of rechter bovenbeen ergens tegenaan gelopen bent.

Chronische aandoeningen

Talloze chronische aandoeningen kunnen pijn in het bovenbeen veroorzaken. Mensen met fibromyalgie ervaren chronische wijdverspreide pijn op specifieke drukpunten. Pijn in de benen komt vaak voor net boven de knieën en aan de achterkant van de bovenbenen.

Artrose kan ook de boosdoener zijn. De pijn van artrose is vaak geconcentreerd in de heup- en kniegewrichten, maar kan naar beneden of naar boven uitstralen.

Bloedstolsel

In zeldzame gevallen kan pijn in het bovenbeen te wijten zijn aan een bloedstolsel in een bloedvat. Een trombosebeen ontstaat als een bloedstolsel een bloedvat in het been afsluit. Een trombosebeen kan leiden tot een levensgevaarlijke longembolie.

Symptomen zijn onder meer:

• een vrij snel optredende zwelling (vochtophoping) van één been
• een zwaar gevoel of pijn in het getroffen been
• een rode of juist blauwachtige verkleuring van het been
• eventueel een lichte temperatuursverhoging
• een strakgespannen huid van het been: rood en glanzend met gestuwde oppervlakkige aderen
• kortademigheid wanneer een stolsel losbreekt en naar het hart en vervolgens naar de longen gaat (longembolie)

Het is belangrijk om bij deze klachten meteen medische hulp in te schakelen.

Behandeling van dijpijn

In theorie kunnen pijnstillers en spierontspannende middelen helpen tegen de pijn en spanning, maar ze bestrijden niet de werkelijke oorzaak van de problemen. Gerichte oefeningen voor de aangedane spier of het fasciagebied helpen bij verkorte spieren door te lang zitten. Rustig aan doen kan de problemen alleen maar verergeren. Het gebruik van een fasciaroller (zie video) kan hierbij behulpzaam zijn.

Als preventieve maatregel is het belangrijk om te zorgen voor voldoende beweging. Het kan ook helpen om je benen minder vaak over elkaar te kruisen, je heupen niet te knikken bij het staan ​​en regelmatig rekoefeningen te doen voor de specifieke spiergroepen in de dijen.

Pijnlijke spieren of grotere spiervezelscheuren, die tijdens het sporten kunnen optreden, kunnen ook worden verminderd met een beetje beweging. Dit bevordert de bloedcirculatie zodat de spierblessure sneller ka genezen.

Heb je pijn in je bovenbeen door een onderliggende aandoening, neem dan contact op met je huisarts voor een goede diagnose en een adequaat behandelplan.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pijn in het bovenbeen. Of tips geven met betrekking tot het omgaan met bovenbeenpijn. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.