Last Updated on 7 september 2023 by M.G. Sulman
De prostaat, ook voorstanderklier of prostaatklier genoemd, is een klier die behoort tot het mannelijke voortplantingssysteem. De prostaat ligt onder de blaas en omringt de urethra (plasbuis of urinebuis), de buis waardoor urine en sperma afgevoerd worden. De prostaat heeft een afgeronde vorm en is ongeveer zo groot als een kastanje. Het gewicht van de prostaat kan variëren, maar is meestal tussen de 20 en 30 gram. De prostaat produceert vloeistof die een belangrijk onderdeel is van het sperma. Deze vloeistof helpt om het sperma te beschermen en te vervoeren. De prostaat kan ook groeien naarmate een man ouder wordt, wat kan leiden tot urinewegaandoeningen zoals een vergrote prostaat.
Wat is een prostaat?
De prostaat is een klier die deel uitmaakt van het mannelijk reproductiesysteem. Deze klier produceert vocht dat deel uitmaakt van het zaad dat mannen produceren tijdens ejaculatie. Het vocht helpt de zaadcellen te beschermen en te transporteren. De prostaat kan ook groeien naarmate een man ouder wordt, wat kan leiden tot problemen zoals plassen of moeite met ejaculatie. Prostaatkanker is een andere aandoening die kan optreden in de prostaat. Het is belangrijk om regelmatig naar de arts te gaan voor check-ups om te controleren of er problemen zijn met de prostaat.
Grootte, ligging en vorm
De prostaat is ongeveer zo groot als een walnoot en ligt onder de blaas, rond de urethra (de buis die urine uit de blaas naar buiten transporteert). De vorm van de prostaat is ovaal en het gewicht kan variëren, maar gemiddeld is het ongeveer 20 gram.
Bouw en werking van de prostaat
De prostaat is een klier die deel uitmaakt van het mannelijk reproductiesysteem en bevindt zich onder de blaas. Het is ongeveer zo groot als een walnoot en is ovaalvormig. De prostaat bestaat uit drie hoofdzones: de perifere zone, de overgangszone en de centrale zone. De perifere zone vormt de buitenste rand van de prostaat en is verantwoordelijk voor het produceren van het grootste deel van het prostaatvocht. De overgangszone is een gebied dat tussen de perifere en de centrale zone ligt en is verantwoordelijk voor het produceren van een kleiner deel van het prostaatvocht. De centrale zone ligt in het midden van de prostaat en produceert het minste deel van het prostaatvocht.
De prostaat produceert vocht dat deel uitmaakt van het zaad dat mannen lozen tijdens ejaculatie. Het vocht helpt de zaadcellen te beschermen en te transporteren.
Functie van de prostaat
De prostaat heeft een belangrijke functie in het mannelijk reproductiesysteem. Het produceert vocht dat deel uitmaakt van het zaad dat mannen produceren tijdens ejaculatie. Dit vocht, ook wel prostaatsap genoemd, bevat stoffen die de zaadcellen beschermen en helpen bij het transport ervan. Het prostaatsap vormt ongeveer 30% van het totale volume van het zaad.
Daarnaast heeft de prostaat ook andere functies, zoals het helpen bij het afsluiten van de blaas tijdens ejaculatie en het produceren van stoffen die bijdragen aan de vorming van het sperma. Bij mannen van middelbare leeftijd en ouder kan de prostaat groter worden, wat kan leiden tot problemen zoals plassen of moeite met ejaculatie. Prostaatkanker is een andere aandoening die kan optreden in de prostaat. Het is belangrijk om regelmatig naar de arts te gaan voor check-ups om te controleren of er problemen zijn met de prostaat.
Verminderde prostaatfunctie en prostaatklachten
Er zijn verschillende aandoeningen die kunnen leiden tot verminderde prostaatfunctie en prostaatklachten. Een van de meest voorkomende is benigne prostaathyperplasie (BPH), ook wel goedaardige prostaathyperplasie genoemd. Dit is een aandoening waarbij de prostaat groter wordt en kan leiden tot problemen met plassen, zoals moeite om te beginnen met plassen, een frequente behoefte om te plassen, een zwakke urinestroom of het onvermogen om de blaas volledig te legen.
Prostaatkanker is een andere aandoening die kan leiden tot verminderde prostaatfunctie en prostaatklachten. Symptomen van prostaatkanker kunnen onder andere zijn: bloed in de urine of het sperma, moeite met plassen, pijn in de onderbuik of rug, vermoeidheid of gewichtsverlies.
Andere aandoeningen die kunnen leiden tot prostaatklachten zijn onder andere prostatitis (ontsteking van de prostaat) en ejaculatiestoornissen. Het is belangrijk om naar de arts te gaan als je klachten hebt die mogelijk te maken hebben met de prostaat, zodat de oorzaak kan worden vastgesteld en behandeld.
De prostaat gezond houden
Er zijn enkele dingen die je kunt doen om uw prostaat gezond te houden:
Blijf actief
Regelmatig bewegen kan helpen om de prostaat gezond te houden en het risico op prostaatkanker te verminderen.
Eet gezond
Een gezonde voeding kan helpen om de prostaat gezond te houden. Kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsstoffen, zoals groenten, fruit, volkoren granen en mager vlees. Vermijd voedingsmiddelen die rijk zijn aan verzadigd vet, zoals fastfood en gefrituurd voedsel.
Drink genoeg water
Het drinken van voldoende water kan helpen om de blaas gezond te houden en kan ook helpen om problemen met plassen te voorkomen.
Ga regelmatig naar de dokter
Het is belangrijk om regelmatig naar de dokter te gaan voor check-ups, vooral als je ouder bent. Dit kan helpen om eventuele problemen met de prostaat op te sporen en op tijd te behandelen.
Vermijd overmatig alcoholgebruik en roken
Overmatig alcoholgebruik en roken kunnen het risico op prostaatkanker verhogen. Probeer dit zoveel mogelijk te beperken.
Een gezond seksleven
Regelmatig klaarkomen houdt je prostaat actief, aangezien bij elk hoogtepunt de bekkenbodemspieren én de prostaat zich samentrekken.
Kruiden voor de prostaat
Er zijn enkele kruiden die mogelijk kunnen helpen om de prostaat gezond te houden of om prostaatklachten te verminderen. Hieronder staan enkele voorbeelden:
Serenoa repens (saw palmetto)
Dit is een kruid dat wordt gebruikt om de prostaat te verkleinen en om plasproblemen te verminderen die veroorzaakt worden door een vergrote prostaat (benigne prostaathyperplasie).
Pygeum africanum
Dit kruid wordt gebruikt om plasproblemen te verminderen die veroorzaakt worden door een vergrote prostaat.
Pollenextract
Een vetoplosbaar extract van heel specifieke pollen uit planten in karakteristieke verhoudingen. Dit extract wordt gebruikt om de prostaat te verkleinen en om plasproblemen te verminderen die veroorzaakt worden door een vergrote prostaat.
Zink
Dit mineraal kan helpen om de prostaat gezond te houden en om prostaatklachten te verminderen.
Deze kruiden zijn geen vervanging voor medische behandeling. Het is altijd verstandig om eerst advies te vragen aan een arts voordat je kruiden gaat gebruiken. Sommige kruiden kunnen interacties hebben met medicijnen die je misschien al gebruikt of kunnen ongewenste bijwerkingen veroorzaken.
Prostaatmassage
Een prostaatmassage is een medische procedure waarbij de prostaat van een man wordt gemasseerd. Dit kan worden gedaan om de prostaat te onderzoeken op afwijkingen of om afscheidingen te verwijderen die zich in de prostaat hebben opgehoopt.
Er zijn verschillende redenen waarom een prostaatmassage kan worden uitgevoerd, zoals:
- Diagnostiek: Een prostaatmassage (toucheren) kan worden gebruikt om afscheidingen te verzamelen die vervolgens onder de microscoop kunnen worden bekeken om te bepalen of er afwijkingen aanwezig zijn.
- Behandeling: Een prostaatmassage kan worden gebruikt om afscheidingen te verwijderen die zich in de prostaat hebben opgehoopt. Dit kan helpen om prostaatklachten te verminderen.
- Onderzoek: Sommige onderzoeken gebruiken prostaatmassages om te bepalen hoe effectief bepaalde behandelingen zijn.
Een prostaatmassage wordt meestal uitgevoerd door een arts of een medische professional. Het kan pijn doen of ongemakkelijk aanvoelen, maar de meeste mensen ervaren geen blijvende pijn of ongemak. Het is belangrijk om te onthouden dat een prostaatmassage geen vervanging is voor medische behandeling en dat het altijd verstandig is om advies te vragen aan een arts voordat je een prostaatmassage overweegt.
Prostaatverwijdering (prostatectomie)
Er zijn enkele redenen waarom een prostaat kan worden verwijderd, zoals:
- Prostaatkanker: Prostaatkanker is een aandoening waarbij kankercellen in de prostaat groeien. In sommige gevallen kan het verwijderen van de prostaat de enige manier zijn om de kanker te behandelen. Dit wordt ook wel prostatectomie genoemd.
- Benigne prostaathyperplasie (BPH): Dit is een aandoening waarbij de prostaat groter wordt en kan leiden tot problemen met plassen. In sommige gevallen kan het verwijderen van de prostaat helpen om deze problemen op te lossen.
- Prostatitis: Dit is een ontsteking van de prostaat die kan leiden tot pijn en ongemak. In sommige gevallen kan het verwijderen van de prostaat helpen om de ontsteking te verminderen.
Een prostaatverwijdering is een ernstige medische ingreep en wordt alleen uitgevoerd als andere behandelingen niet hebben geholpen of als de aandoening ernstig is. Het is belangrijk om te onthouden dat een prostaatverwijdering mogelijke bijwerkingen kan hebben, zoals moeite met ejaculatie en incontinentie (onvrijwillig urineverlies). Het is daarom belangrijk om met een arts te bespreken of een prostaatverwijdering de juiste keuze is en om te overwegen wat de mogelijke risico’s en voordelen zijn.
Kun je je eigen prostaat voelen?
Ja, het is mogelijk om de prostaat zelf te voelen, hoewel dit meestal niet gemakkelijk is. De prostaat ligt onder de blaas en is ongeveer zo groot als een walnoot. Het kan worden gevoeld door met een vinger in de anus te duwen, wat een bekend als een rectale examen.
Het is belangrijk om te onthouden dat het voelen van de prostaat geen vervanging is voor medische behandeling en dat het altijd verstandig is om advies te vragen aan een arts als je je zorgen maakt over de gezondheid van je prostaat. Bovendien kan het voelen van de prostaat pijnlijk of ongemakkelijk zijn en kan het ook leiden tot beschadiging van het weefsel als het niet op de juiste manier wordt gedaan. Het is daarom aan te raden om het voelen van de prostaat aan een medische professional over te laten.
Prostaatonderzoek
Een prostaatonderzoek is een medische procedure waarbij de prostaat van een man wordt onderzocht om afwijkingen op te sporen of om afscheidingen te verzamelen die onder de microscoop bekeken kunnen worden. Er zijn verschillende soorten prostaatonderzoeken, zoals:
- Rectaal onderzoek: Dit is een onderzoek waarbij de arts met een vinger in de anus duwt om de prostaat te voelen.
- Prostaatonderzoek met de blaas vol: Dit is een onderzoek waarbij de arts de prostaat voelt terwijl de blaas vol is. Dit kan helpen om afwijkingen op te sporen die niet voelbaar zijn als de blaas leeg is.
- Prostaatspecifiek antigeen (PSA)-test: Dit is een bloedtest die wordt gebruikt om te bepalen hoeveel PSA (een stof die door de prostaat wordt geproduceerd) in het bloed aanwezig is. Hoge niveaus van PSA kunnen wijzen op prostaatproblemen, zoals prostaatkanker.
- Urineonderzoek: Dit is een onderzoek waarbij een urinemonster wordt genomen en onder de microscoop wordt bekeken om te kijken of er afwijkingen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over prostaatklachten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
