Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Ernst Schweninger (15 juni 1850 – 13 januari 1924) was een Duitse arts en natuurgeneeskundige en de lijfarts van Bismarck, een belangrijke Duitse staatsman die een aanzienlijke rol speelde in de Duitse eenwording in 1871. De arts schreef aan het begin van de vorige eeuw een opstel over de verhouding tussen arts en patiënt. De dokter, erkent hij, kan niets anders doen dan het meer of minder gebrekkige individu naar zijn beste weten en overtuiging behandelen. Toch kon hij ook een aantal algemene raadgevingen plaatsen. Schweninger kwam met een dozijn leefregels, ‘van welker deugdelijkheid de ondervinding hem heeft overtuigd’.1HOE TE LEVEN.. “Middelburgsche courant”. Middelburg, 11-01-1901, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 27-01-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010631013:mpeg21:p002 Veel van deze regels zijn inderdaad navolgenswaardig! Dit blijkt als we zijn leefregels tegen het licht houden van moderne inzichten en de Bijbel. Maar er zijn ook enkele kritische noten te kraken.
Achtergrondinformatie
Schweninger zag het levenslicht op 15 juni 1850. Hij studeerde geneeskunde aan de Ludwig Maximilian Universiteit van München, waar hij in 1870 promoveerde. Hij was de lijfarts van Otto von Bismarck die hem behandelde aan zijn obesitas middels dagelijkse wandelingen en een caloriearm dieet. Schweninger verwierp de orthodoxe geneeskunde en richtte het eerste natuurkuurziekenhuis op in Berlijn.
12 leefregels van Ernst Schweninger
Ernst Schweninger geeft de volgende 12 leefregels:
- Maak dat gij een gezond lichaam hebt dat vreugde schept in genot en in arbeid; oefen het, maar overspan het niet, noch in genot, noch in arbeid.
- Wees niet bang voor buitensporigheden, maar voor de herhaling ervan die ze tot gewoonte maakt.
- Maak u vrij van en neem u in acht voor een leven naar een vaste sleur.
- Bemin den moed en haat vreesachtigheid.
- Vrees niet de zogenaamde vijanden van buiten (bacillen, invloed van het weer enz.), maar wapen uw lichaam tegen hun invloed en hun aanval.
- Neem u in acht voor eigen kwalen.
- Geloof niet dat u gezondheid of genezing geschonken worden, maar weet dat zij met moeite gewonnen willen worden.
- Help den dokter dus bij zijn werk, gelijk gij hoopt dat hij u helpt.
- Vergeet niet dat het voornamelijk van u zelf afhangt; dat uw lichaam het instrument is waarop de dokter in dagen, waarin het u slecht gaat, speelt; dat het zijn voornaamste geneesmiddel is.
- Vermijd de gewoonte!
- Streef naar overeenstemming van lichaam en ziel.
- Leer u zelf kennen, kritiseren, africhten!
Met deze regels te volgen, besluit Schweninger, zal men zijn leven niet over de natuurlijke grens verlengen. Maar wie ze volgt, mag hopen niet eerder uit te stappen tot, door verstandig, zuinig
en toch niet krenterig beheer van zijn leven, de laatste rest van zijn kracht is opgebruikt.
Becommentariëring
Niet bij alle leefregels is het duidelijk wat er precies mee bedoeld wordt. Schrijver dezes beschikt helaas niet over het opstel van Schweninger en zal er daarom de meest voor de hand liggende duiding aan geven, rekening houdende met de context en de tijd waarin de arts de leefregels opstelde.
Leefregel 1
Maak dat gij een gezond lichaam hebt dat vreugde schept in genot en in arbeid; oefen het, maar overspan het niet, noch in genot, noch in arbeid.
Lichamelijk genot is belangrijk omdat het kan bijdragen aan een gevoel van welzijn en tevredenheid. Het kan spanningen en stress verminderen, je geest te kalmeren en je slaapkwaliteit verbeteren. Bovendien kan het bijdragen aan een betere seksuele gezondheid, en (dus) een betere relatie met je man of vrouw.
Lichamelijke arbeid en regelmatige lichamelijke activiteit en beweging kan bijdragen aan een gezond gewicht, gezonde hart- en bloedvaten en een vermindering van het risico op chronische ziekten.
Lichamelijk genot is niet alleen beperkt tot seksualiteit, maar kan je ook halen uit dagelijkse activiteiten zoals wandelen in de natuur, sporten of een massage.
Het is van belang om een gezonde balans te vinden tussen lichamelijk genot en je dagelijkse verantwoordelijkheden, zodat je kan genieten van de voordelen die het biedt zonder dat het ten koste gaat van je gezondheid of welzijn op de langere termijn.
Leefregel 2
Wees niet bang voor buitensporigheden, maar voor de herhaling ervan die ze tot gewoonte maakt.
Dit betekent dat het soms oké is om een keer te snacken of te snoepen, maar maak er geen gewoonte van. Het is prima om af en toe een ongezonde lekkernij te eten, maar als het een regelmatige gewoonte wordt, kan het leiden tot gezondheidsproblemen zoals overgewicht, obesitas en tandproblemen. Overmaat schaadt, middelmaat baat. Dit geldt voor veel dingen in het leven, zoals eten, drinken, uitgaan, winkelen, enz. Het is van belang om een gezonde balans te vinden en te voorkomen dat iets uit de hand loopt.
Toch kan een eenmalige buitensporigheid reeds schadelijk zijn. Buitensporig veel alcohol drinken, zowel eenmalig als regelmatig, is ongezond. Binge drinking (het drinken van grote hoeveelheden alcohol in een korte tijd) kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals lever- en hartproblemen, verhoogde bloeddruk, veranderde stemming, geheugenverlies en vermindering van cognitieve vaardigheden. Het kan ook leiden tot ongevallen, agressie en geweld. Het is om die reden belangrijk om de hoeveelheid alcohol die je drinkt in de gaten te houden en te voorkomen dat het uit de hand loopt.
Veel passages in de Bijbel benadrukken ook de waarde van matigheid en zelfbeheersing, zoals 1 Korintiërs 9:27 waar staat: “Neen, ik tuchtig mijn lichaam en houd het in bedwang, om niet, na anderen gepredikt te hebben, wellicht zelf afgewezen te worden.”
Zelfbeheersing, ook wel zelfdiscipline of zelfregulering genoemd, is een deugd die in veel religies hoog in het vaandel staat. Zo ook in het christendom. In de Bijbel wordt zelfbeheersing beschouwd als een vrucht van de Geest. De vrucht van de Heilige Geest wordt door de apostel Paulus genoemd in Galaten 5:22–23, en het zijn er 9:
- Liefde
- Vreugde
- Vrede
- Geduld
- Vriendelijkheid
- Goedheid
- Geloof
- Zachtmoedigheid
- Zelfbeheersing
Andere passages in de Bijbel die spreken over zelfbeheersing zijn Spreuken 25:28, 1 Korintiërs 9:25-27 en 2 Petrus 1:6. Bovendien wordt Jezus Christus vaak gezien als het ultieme voorbeeld van zelfbeheersing, omdat Hij verleiding weerstond en zelfs tot in de dood gehoorzaam bleef aan God (Mattheüs 4:1-11, Lukas 22:39-46).
Leefregel 3
Maak u vrij van en neem u in acht voor een leven naar een vaste sleur.
Het hebben van structuur in je leven is gezond, omdat het helpt om taken en verantwoordelijkheden te organiseren en uit te voeren, prioriteiten te stellen en doelen te bereiken. Structuur helpt ook om een gezonde balans te vinden tussen werk en privé, en het kan stress verminderen door het creëren van een gevoel van controle.
Als de structuur in je leven echter te rigide wordt, kan het leiden tot sleur. Dit betekent dat je je leven leidt volgens een vast patroon, zonder veel afwisseling of flexibiliteit. Dit kan leiden tot verveling, apathie en een gebrek aan motivatie. Het is om die reden van belang om een goede balans te vinden tussen structuur en flexibiliteit in je leven, zodat je zowel structuur als afwisseling en uitdaging kunt ervaren.
Leefregel 4
Bemin den moed en haat vreesachtigheid.
De Bijbel bevat veel verwijzingen naar moed en angst. Moed wordt vaak beschouwd als een deugd die nodig is om te strijden voor wat juist is en om te blijven geloven in tijden van tegenslag en moeite. Angst wordt vaak gezien als iets negatiefs, iets waarvoor men zich moet vermannen.
Er zijn veel Bijbelteksten die moed aanmoedigen, zoals Deuteronomium 31:6: “Weest sterk en moedig, vreest niet en siddert niet voor hen, want de HERE, uw God, zelf gaat met u; Hij zal u niet begeven en u niet verlaten.”
Er zijn ook veel Bijbelteksten die waarschuwen voor angst, zoals Filippenzen 4:6-7: “Wees in geen ding bezorgd, maar laat uw verlangens in alles, door bidden en smeken, met dankzegging bekend worden bij God; en de vrede van God, die alle begrip te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten bewaken in Christus Jezus.”
Kortom, moed en angst zijn twee zijden van dezelfde medaille en de Bijbel helpt ons om onze angst te overwinnen en sterk en moedig te zijn door je vertrouwen op God te stellen.
Leefregel 5
Vrees niet de zogenaamde vijanden van buiten (bacillen, invloed van het weer enz.), maar wapen uw lichaam tegen hun invloed en hun aanval.
Er zijn verschillende manieren waarop je je lichaam kunt wapenen tegen ziektekiemen:
- Vaccinatie: Vaccinatie is een van de beste manieren om je lichaam te beschermen tegen ziektekiemen. Vaccinatie traint je immuunsysteem om specifieke ziektekiemen te herkennen en te bestrijden.
- Hygiëne: Handen wassen met water en zeep is een eenvoudige maar effectieve manier om ziektekiemen te verwijderen.
- Gezonde leefstijl: Een gezonde levensstijl, met voldoende slaap, gezonde voeding, regelmatig bewegen en stressmanagement, versterkt je immuunsysteem.
- Vermijd contact met ziektekiemen: Zoals het vermijden van contact met zieke personen of het mijden van drukke plaatsen tijdens een uitbraak van een besmettelijke ziekte.
- Houd je omgeving schoon: Het regelmatig schoonmaken van oppervlakken in huis en werkomgeving verwijdert ziektekiemen.
Het is belangrijk om te weten dat geen enkele methode 100% bescherming kan bieden, maar door een combinatie van deze maatregelen te nemen, kan je het risico op besmetting verminderen.
Leefregel 6
Neem u in acht voor eigen kwalen.
Dit is goede advies. van de geneesheer. Het is belangrijk om je gezondheid in de gaten te houden en snel actie te ondernemen als je iets opmerkt. Hiermee kun je ernstige complicaties voorkomen en sneller herstellen.
Leefregel 7
Geloof niet dat u gezondheid of genezing geschonken worden, maar weet dat zij met moeite gewonnen willen worden.
Je moet wat doen om gezond te zijn en te blijven. Je zult zelf actief moeten werken aan je gezondheid en niet denken dat gezondheid of genezing zonder inspanning geschonken wordt. Er zijn veel dingen die je kunt doen om je gezondheid te bevorderen en te behouden, zoals een gezonde levensstijl aannemen, regelmatig bewegen, gezonde voeding eten, niet roken, niet of matig alcohol drinken, stress verminderen, en als je je afvraagt of je wel gezond bent, kun je naar je huisarts gaan. En als je ziek bent, is het belangrijk om de aanwijzingen van de behandelend arts op te volgen en medicatietrouw te zijn.
Besef wel dat ziekte of gezondheidsproblemen soms onvermijdelijk zijn, ondanks al je inspanningen om gezond te leven. In die situaties is het belangrijk om zo goed mogelijk om te gaan met de situatie en te zoeken naar manieren om de kwaliteit van leven te verbeteren en te werken aan een snel herstel.
Leefregel 8
Help den dokter dus bij zijn werk, gelijk gij hoopt dat hij u helpt.
Dit betekent dat je moet vasthouden aan je behandelingsplan, zoals de door de arts voorgeschreven medicijnen nemen op het juiste moment en in de juiste dosering. Het houdt ook in dat je samenwerkt met je arts om te zorgen voor het beste resultaat van je behandeling en dat je de afspraken nakomt die je met hem hebt gemaakt. Wees therapie- en medicatietrouw om het maximale resultaat te behalen en een snel herstel te bevorderen.
Leefregel 9
Vergeet niet dat het voornamelijk van u zelf afhangt; dat uw lichaam het instrument is waarop de dokter in dagen, waarin het u slecht gaat, speelt; dat het zijn voornaamste geneesmiddel is.
Er zijn verschillende manieren waarop je je lichaam als geneesmiddel kunt gebruiken. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van fysiotherapie om pijn te verminderen en beweging te herstellen. Ook kunnen bepaalde oefeningen en sporten helpen bij het verminderen van stress en het verbeteren van de mentale gezondheid. Ademhalingstechnieken kunnen angst verminderen en de geestelijke gezondheid verbeteren.
Voeding speelt een belangrijke rol in onze gezondheid, omdat het ons lichaam van de noodzakelijke voedingsstoffen voorziet die het nodig heeft om goed te functioneren. Bepaalde voedingsmiddelen, zoals groenten, fruit, volle granen, eiwitten en gezonde vetten, dragen bij aan het verminderen van het risico op ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker.
Voldoende bewegen komt ook je gezondheid ten goede, omdat het je spieren en botten versterkt, hje bloedcirculatie verbetert en stress vermindert. Beweging kan ook helpen bij het verminderen van het risico op overgewicht en obesitas. Ook verminder je de kans op hart- en vaatziekten en diabetes.
Leefregel 10
Vermijd de gewoonte!
Het is inderdaad belangrijk om af te wisselen in je dagelijkse activiteiten en gewoonten, zowel fysiek als mentaal. Je voorkomt blessures als je je trainingen en werkzaamheden zo afwisselend mogelijk maakt. Bovendien ga je verveling tegen en stimuleer je je hersenen als je voor voldoende afwisseling zorgt.
Afwisseling draagt ook bij aan stressvermindering, het verbeteren van de concentratie en het versterken van het geheugen.
Leefregel 11
Streef naar overeenstemming van lichaam en ziel.
Streef naar overeenstemming van lichaam en ziel.
Dit lijkt een uitspraak te zijn die verwijst naar het belang van een harmonie tussen je lichamelijke en geestelijke welzijn. Schweninger lijkt hiermee te bedoelen dat je zowel je lichamelijke gezondheid als je geestelijke welzijn in balans moet houden om een gevoel van algeheel welzijn te bereiken.
De Bijbel bevat veel verwijzingen naar de harmonie van lichaam en ziel. In 1 Thessalonicenzen 5:23 staat bijvoorbeeld: “Ik bid dat de God van vrede jullie helemaal heilig zal maken. Dan zullen jullie in geest, ziel en lichaam helemaal zuiver zijn als de Heer Jezus Christus terugkomt.” Dit benadrukt het belang van een gezonde balans tussen lichamelijk en geestelijke welzijn, alsmede zuiverheid. In Kolossenzen 3:1-4 wordt ook aangegeven dat we ons moeten richten op de dingen die in de hemel zijn, en niet op de aardse dingen, om een harmonieus leven te leiden.
Leefregel 12
Leer u zelf kennen, kritiseren, africhten!
Het is van belang om jezelf te leren kennen, aangezien je hierdoor beter zich krijgt op je kwaliteiten en zwakke punten. Je kunt dan gerichter werken aan verbeteringen en je persoonlijke ontwikkeling.
Een manier om jezelf beter te leren kennen, is door zelfreflectie en introspectie. Dit kan bijvoorbeeld door het bijhouden van een dagboek, waarbij je de eigen gedachten, gevoelens en herinneringen tot onderwerp van overdenking maakt.
Wees niet te lief voor jezelf, maar daag jezelf uit. Het is zaak om jezelf kritisch te bekijken en te analyseren, zodat je je zwakke punten kunt identificeren en er iets aan kunt veranderen. Dit kan ook door het ontvangen van feedback van anderen.
God wil je graag transformeren. Hij wil het beeld van Christus in je zien en maken dat je gedrag veranderd zal worden naar het beeld van Jezus. God wil dat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dit is een proces en geen éénmalige gebeurtenis. Het is een continu proces van groei en ontwikkeling in het geloof. Het vereist toewijding, discipline en een band met God via gebed en het bestuderen van de Bijbel.
Wees niet teveel met jezelf bezig. De Bijbel waarschuwt tegen egoïsme en het teveel bezig zijn met jezelf. Het beschouwt dit als een verkeerde houding en roept op tot het zoeken naar dienstbaarheid aan anderen en liefde voor je naasten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de 12 leefregels van Ernst Schweninger, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
