Uitdrogingshoofdpijn: symptomen en behandeling

Last Updated on 4 juni 2023 by M.G. Sulman

Ofschoon de meesten mensen het adagium kennen dat je 8-10 glazen water per dag (1,5 tot 2 liter) moet drinken, is het zo dat maar weinig mensen de daad bij het woord voegen.¹Voedingscentrum. Hoeveel water of vocht moet ik drinken per dag? https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoeveel-water-vocht-moet-ik-per-dag-drinken.aspxg. (ingezien op4-6-2023) Als je niet genoeg drinkt en/of als je te veel vocht verliest, kun je uitgedroogd raken. Vooral baby’s, kinderen en ouderen lopen risico op uitdroging.  Dorst is de eerste indicator van uitdroging. Uitdroging kan op een gegeven ogenblik ook leiden tot andere klachten, zoals hoofdpijn.

Wat is uitdrogingshoofdpijn?

Uitdrogingshoofdpijn kan optreden wanneer het lichaam niet genoeg vocht krijgt. Dan is er sprake van uitdroging, wat duidt op een tekort aan water in het lichaam. Hoofdpijn als gevolg van uitdroging kan mild zijn, maar ook ernstig.

Oorzaak van hoofdpijn door uitdroging

Het lichaam heeft een goede balans van vocht en elektrolyten nodig om naar behoren te kunnen functioneren. Elektrolyten zijn nodig voor de zenuw- en spierfunctie en de vochtbalans in je lichaam. Ze zijn ook belangrijk voor de zuurtegraad van je bloed en het tegengaan van spierkrampen. Elektrolyten zijn mineralen die oplossen in de lichaamsvloeistoffen en elektrisch geladen zijn als ze in water opgelost zijn. In het lichaam komen de volgende elektrolyten voor: natrium, chloride, kalium, calcium, magnesium, fosfaat en bicarbonaat. Elke dag verliest het lichaam water door activiteiten zoals zweten en plassen. Wanneer dit gebeurt, verliest je lichaam ook elektrolyten. Dit moet weer aangevuld worden door je voeding.

Meestal wordt de hoeveelheid vocht die verloren gaat gemakkelijk in evenwicht gehouden door het drinken of eten van vochtrijk voedsel, zoals komkommer, ijsbergsla, bleekselderij, tomaten, paprika’s, watermeloen, spinazie en aardbeien. Maar eigenlijk bevatten alle voedingsmiddelen vocht. wat betreft vocht, is het volgens het Voedingscentrum het gezondste om af te wisselen tussen water, thee en koffie zonder suiker, en zuiveldranken zoals halfvolle melk, karnemelk en yoghurtdranken of sojadrink.²Voedingscentrum. Hoeveel water of vocht moet ik drinken per dag? https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoeveel-water-vocht-moet-ik-per-dag-drinken.aspxg. (ingezien op 4-6-2023)

Soms verliest het lichaam echter sneller vocht dan dat je binnenkrijgt. Dan kan het lichaam uitgedroogd raken. Dit kan leiden tot uitdrogingsverschijnselen, waaronder hoofdpijn. Andere tekenen van uitdroging zijn:

• niet of weinig plassen
• donkere urine (geconcentreerd urine)
• sterk ruikende urine (sterk geconcentreerde urine, veroorzaakt door een lage vochtinname, ruikt vaak sterk)
• dorst
• droge mond en droge tong
• obstipatie
• snelle ademhaling
• snelle hartslag
• diepliggende ogen
• spierkrampen
• koude ledematen (armen en benen)
• weinig of niet transpireren, terwijl het warm is
• verminderde elasticiteit van de huid
• lusteloosheid
• neiging flauw te vallen
• verwardheid
• sufheid³Thuisarts. Ik wil uitdroging bij ouderen voorkomen. https://www.thuisarts.nl/uitdroging/ik-wil-uitdroging-bij-ouderen-voorkomen (ingezien op 4-6-2023)

Wanneer je lichaam uitgedroogd is, trekken je hersenen samen of krimpen ze tijdelijk als een gevolg van het vochtverlies. Dit zorgt ervoor dat de hersenen wegtrekken van de schedel, wat pijn veroorzaakt. Het resultaat is uitdrogingshoofdpijn. Zodra je je lichaam rehydrateert, nemen je hersenen weer de oorspronkelijke vorm aan en zal de hoofdpijn verdwijnen.

Risicofactoren voor uitdroging

Iedereen heeft wel eens last (gehad) van uitdrogingshoofdpijn. Sommige mensen lopen echter een groter risico om uitgedroogd te raken, onder wie:

• Mensen met een chronische ziekte, zoals diabetes of nierziekte, waardoor je vaak moet plassen.
• Mensen die medicijnen gebruiken die de urineproductie verhogen, zoals plaspillen of diuretica.
• Zuigelingen en jonge kinderen: baby’s jonger dan 3 maanden zijn het meest gevoelig voor snelle uitdroging en kinderen jonger dan 2 jaar kunnen binnen 1 dag (24 uur) uitdrogen.
• Ouderen als gevolg van afname van de hoeveelheid lichaamswater en een afname van het dorstgevoel.
• Sporters: Mensen die intensief sporten beoefenen of zware lichamelijke activiteiten uitvoeren, vooral in warme omgevingen, kunnen snel vocht verliezen door transpiratie en ademhaling. Sommige sporters kunnen tijdens een zware inspanning in een warme en vochtige omgeving tot wel 3 liter zweet per uur verliezen. Uitdroging is het gevolg als ze niet voldoende water drinken om het verloren gegane vocht aan te vullen.
• Mensen met maagdarmklachten, zoals diarree of braken, lopen een hoger risico op uitdroging. Als je diarree hebt of moet braken verlies je meer vocht dan normaal.
• Mensen die wonen of werken in warme klimaten: In warme en droge omgevingen kan het lichaam meer vocht verliezen door zweten, zelfs als je lichamelijk niet tot nauwleijks actief bent. Dit kan vooral een risico vormen voor mensen die buiten werken, zoals bouwvakkers, landbouwers en tuiniers.
• Mensen met alcohol- of drugsverslaving: Overmatig alcoholgebruik en drugsgebruik kunnen uitdroging veroorzaken. Het gebruik van bijvoorbeeld ecstasy kan leiden tot oververhitting en uitdroging, maar ook alcohol veroorzaakt uitdroging. Alcohol is vochtafdrijvend en werkt als een diureticum. Dit houdt in dat het de urineproductie verhoogt en je meer vocht verliest.
• Mensen met beperkte mobiliteit, zoals ouderen die bedlegerig zijn of mensen met een lichamelijke handicap. Zij kunnen moeite hebben om voldoende vocht binnen te krijgen doordat ze niet in staat zijn om zelfstandig water te nemen.

Symptomen van uitdrogingshoofdpijn

Uitdrogingshoofdpijn kan variëren van mild tot ernstig. Je kunt pijn voelen over je hele hoofd of op slechts één plek, zoals de achterkant, voorkant of zijkant. De pijn wordt meestal ervaren als dof, maar het kan ook scherp, kloppend of bonzend zijn.  De pijn kan verergeren als je voorover buigt, je hoofd schudt of beweegt.

Behandeling van uitdrogingshoofdpijn

De volgende maatregelen bieden soelaas bij uitdrogingshoofdpijn:

Beperk lichamelijk activiteit

Door lichamelijke actief te zijn kun je meer zweten en vocht verliezen. Als je reeds uitgedroogd bent, kun je het beste je lichamelijke activiteit flink terugschroeven en ervoor zorgen dat je voldoende drinkt totdat je weer bent aangesterkt en de hoofdpijn is verdwenen.

Drink veel water

Probeer niet in één keer grote hoeveelheden water naar binnen te slokken. Je lichaam kan slechts een kleine hoeveelheid water per keer opnemen en te snel drinken zal je alleen maar een opgeblazen en ongemakkelijk gevoel geven met een maag vol water.

ORS innemen

ORS kan ook helpen. Dit is een mengsel van zouten en glucose (druivensuiker) om op te lossen in water.  Door de suiker die erin zit  wordt het water dat je drinkt sneller in de bloedbaan opgenomen. Bovendien vul je verloren gegane elektrolyten aan.

Neem een ​​pijnstiller

Hoofdpijn veroorzaakt door uitdroging zal meestal verdwijnen zodra je luchaam over voldoende vocht beschikt en je hersenen weer hun normale vorm hebben aangenomen. Dit kan echter enkele uren duren. Als de pijn ondraaglijk is, neem dan een pijnstiller zoals paracetamol.

Preventie

De beste manier om uitdrogingshoofdpijn te voorkomen, is door gehydrateerd te blijven. Neem de volgende maatregelen:

• Houd je vochtbalans het best op peil door voldoende te drinken en bedenk dat in eten ook vocht zit.
• Drink de hele dag door. Wacht niet tot je dorst krijgt. Als je dorst krijgt, dan ben je al een beetje uitgedroogd.
• Ouderen hebben vaak een verminderd dorstgevoel. Plan als oudere daarom vaste drinkmomenten in gedurende de dag. Zet een kan met water klaar om die dag op te drinken of een fles. Dan meet je direct hoeveel vocht je binnenkrijgt.
• Gebruik ORS bij diarree en overgeven om het verlies aan water, suikers en zouten aan te vullen.
• Vervang het vocht dat je verliest bij lichamelijke activiteit. Tijdens inspanningen langer dan 1,5 uur kan het zinvol zijn om (isotone) sportdranken te gebruiken om het vocht (en koolhydraten) aan te vullen.
• Neem een pauze als je moet rusten: luister naar je lichaam. Als je je moe of duizelig voelt, neem dan een waterpauze. Ga even naar buiten, geef je geest rust en geniet van een fles kraanwater.
• Let op bij warme dagen: als je op een warme dag buiten bent, drink dan extra water. Rust vaak uit en zoek verkoeling. Eet veel vochtrijke voedingsmiddelen op warme dagen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over uitdrogingshoofdpijn, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.