Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman
Een bijschildklieradenoom is een goedaardige tumor van de bijschildklier. Het veroorzaakt bijna altijd hyperparathyreoïdie. Hyperparathyreoïdie houdt in dat de bijschildklieren overactief zijn. Ze maken te veel hormonen aan. Hierdoor stijgt de hoeveelheid calcium in je bloed. Een mens heeft meestal vier bijschildklieren. Dit zijn kleine kliertjes in de hals in de buurt van de schildklier, onderdeel van het hormoonstelsel. Om het calciummetabolisme in stand te houden, scheiden de bijschildklieren bijschildklierhormoon (PTH) af, dat de botten stimuleert om calcium af te geven en de nieren om het uit de urine weer in het bloed op te nemen, waardoor het serumgehalte stijgt. De werking van calcitonine gaat PTH tegen. Wanneer een bijschildklieradenoom hyperparathyreoïdie veroorzaakt, wordt er meer bijschildklierhormoon uitgescheiden, waardoor de calciumconcentratie van het bloed stijgt, wat resulteert in een te hoog calciumgehalte in het bloed. Dit noemen we hypercalciëmie.
Wat is een bijschildklieradenoom?
Een adenoom is een goedaardige (niet-kankerachtige) groei die verschijnt op één of meer van de bijschildklieren.
Een adenoom zorgt ervoor dat je bijschildklier meer bijschildklierhormoon aanmaakt dan je lichaam nodig heeft. Dit wordt primaire hyperparathyreoïdie wordt genoemd. Te veel bijschildklierhormoon verstoort de normale calciumbalans van je lichaam, waardoor de hoeveelheid calcium in je bloedbaan toeneemt.
Een vergelijkbare maar minder vaak voorkomende aandoening, secundaire hyperparathyreoïdie genaamd, kan optreden als je chronisch nierfalen hebt.
Wie krijgt het?
Vrouwen hebben drie keer meer kans om bijschildklieradenomen te ontwikkelen dan mannen. Adenomen komen het meest voor bij mensen tussen de 50 en 70 jaar oud.
Symptomen van een bijschildklieradenoom
De eerste tekenen van een bijschildklieradenoom en de daaruit voorkomende primaire hyperparathyreoïdie kunnen zwakke botten / botbreuken en urinestenen zijn, zoals nierstenen. Door het verhoogde calciumgehalte in het bloed komt er meer calcium in de urine terecht, wat kan leiden tot de ophoping van kalk in de nieren en als gevolg daarvan de vorming van nierstenen.
Vaak wordt een bijschildklieradenoom gediagnosticeerd door een toevallige bevinding bij bloedonderzoek die een hoog calciumgehalte aan het licht brengt. Patiënten ervaren mogelijk geen merkbare symptomen, maar kunnen buitensporige hoeveelheden calcium produceren en uiteindelijk later in hun leven problemen krijgen als ze niet worden behandeld. Indien symptomatisch kunnen patiënten echter het volgende ervaren:
- pijn of ongemak in de gewrichten, spieren en buik
- depressie en stemmingswisselingen als gevolg van de hormonale onbalans
- obstipatie
- uitputting / gebrek aan energie of moeheid
- verwardheid
- nierschade
- misselijkheid of verminderde eetlust
- ’s Nachts vaker plassen
Oorzaken van een bijschildklieradenoom
Anno 2024 is de oorzaak van de meeste bijschildklieradenomen niet bekend. Aangenomen wordt dat ongeveer 10% via ouders wordt doorgegeven (geërfd). Blootstelling aan straling in je hoofd- en halsgebied als kind of jongvolwassene kan ook het risico op adenomen vergroten. Een langdurig gebrek aan voldoende calcium in je dieet kan ook je risico verhogen.
Onderzoek en diagnose
Omdat deze tumoren ervoor zorgen dat je lichaam te veel PTH aanmaakt, zal de arts je bloedspiegels voor dit hormoon controleren middels bloedonderzoek. Als ze verhoogd zijn, kan dit wijzen op een bijschildklieradenoom.
Verhoogde PTH-bloedspiegels zijn niet de enige indicatie dat er mogelijk sprake is van een bijschildkliertumor hebt. PTH regelt het calciumgehalte (kalkgehalte) en fosfaatgehalte in het bloed. Daraom kunnen ongebruikelijke niveaus van die mineralen in je bloed er ook op wijzen dat je een bijschildklieradenoom hebt. Je arts kan je botdichtheid controleren en op zoek gaan naar nierstenen middels beeldvormend onderzoek.
Behandeling van een bijschildklieradenoom
De behandeling van een bijschildklieradenoom bestaat meestal uit een chirurgische verwijdering van de tumor. Bij de operatie voor een bijschildklieradenoom worden één of meer bijschildklieren verwijderd, waardoor het lichaam minder parathormoon (PTH) kan aanmaken en sommige patiënten na de operatie hypoparathyreoïdie kunnen ontwikkelen door een te laag PTH-gehalte in het bloed. Hypoparathyreoïdie is een aandoening waarbij de bijschildklieren te weinig of geen bijschildklierhormoon (PTH) aanmaken.
Als een operatie niet mogelijk is, kan de behandeling bestaan uit het verlagen van het calciumgehalte in het bloed. Dit kan worden bereikt door het gebruik van het plasmiddel furosemide in combinatie met het drinken van veel water, waardoor calcium wordt uitgeplast en het calciumgehalte in het bloed daalt.
Kan een bijschildklieradenoom worden voorkomen?
Neen, er is geen manier om de ontwikkeling van gezwellen op je bijschildklieren te voorkomen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over bijschildklieradenoom, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
