Last Updated on 8 maart 2025 by M.G. Sulman
De ziekte van Binswanger is een soort cerebrale aandoening die optreedt door problemen met kleine bloedvaten in de hersenen. Het kenmerkt zich door problemen met het denkvermogen, moeilijkheden bij het lopen door kleine beroertes en andere ischemische gebeurtenissen. Deze ziekte is sterk gekoppeld aan langdurige hoge bloeddruk, en de symptomen verergeren mettertijd.
Inhoud
Wat is de ziekte van Binswanger?
Eduards verdwijnende herinneringen
Eduard had altijd een scherp verstand gehad. Als voormalig architect kon hij tot in de kleinste details vertellen over gebouwen die hij decennia geleden had ontworpen. Maar de laatste tijd gleed die precisie uit zijn vingers. Eerst waren het kleine dingen – een afspraak die hij vergat, een woord dat op het puntje van zijn tong bleef hangen. Zijn familie schreef het toe aan ouderdom, maar zijn vrouw Merel voelde dat er meer aan de hand was.
Toen Eduard op een ochtend verdwaalde in zijn eigen buurt, terwijl hij al dertig jaar dezelfde route naar de bakker liep, trok Merel aan de bel. De neuroloog sprak na meerdere onderzoeken over de ziekte van Binswanger – een vorm van dementie veroorzaakt door schade aan de kleine bloedvaatjes in de hersenen. “Vasculaire dementie,” noemde de arts het. Een proces dat niet te stoppen was, alleen te vertragen. Eduard keek naar Merel en zag de zorg in haar ogen, maar ook haar vastberadenheid.
Langzaam moest hij leren leven met de gaten in zijn geheugen, de momenten van verwarring. Soms wist hij niet meer welke dag het was, andere keren kon hij de naam van zijn kleindochter niet direct oproepen. Toch vocht hij om zichzelf te blijven, om grip te houden op de wereld die steeds vager werd. “Zolang ik jouw gezicht herken, is er nog tijd,” zei hij tegen Merel op een dag. En zij kneep zachtjes in zijn hand – vastberaden om samen te blijven vechten, hoe kronkelig de weg ook werd.
Wat is het eigenlijk?
De ziekte van Binswanger, ook wel subcorticale leukencefalopathie genoemd, is een zeldzame vorm van vasculaire dementie. Wat er gebeurt, is dat door problemen met de bloedvaten (arteriosclerose) in de hersenen, vooral in de witte stof onder de hersenschors (het subcorticale gebied), er een soort ziektebeeld ontstaat dat we encefalopathie noemen. Encefalopathie is de benaming voor een verminderd functioneren van de hersenen. Letterlijk vertaald ‘ziekte van de hersenen’.
Geschiedenis van de Ziekte van Binswanger
In 1854 beschreef Maxime Durand-Fardel al diffuse schade aan de witte stof van de hersenen, maar het kreeg pas echt aandacht dankzij de Zwitserse zenuwarts Otto Ludwig Binswanger in 1894. Hij koppelde arteriosclerose aan duidelijke atrofie van de cerebrale witte stof en symptomen als depressie en krachtsvermindering.
Alois Alzheimer gaf in 1902 de aandoening de naam van Binswanger. Opmerkelijk was dat Binswanger zelf geen microscopische bevindingen gaf bij zijn beschrijving, wat leidde tot jarenlange discussies over de onderliggende pathologie. In 1962 suggereerde Olszewski dat neurosyfilis mogelijk een rol speelde.
Met de opkomst van CT in de jaren 70 en 80 dachten sommigen dat de witte stofafwijkingen die werden gezien, de Ziekte van Binswanger waren. Later ontdekte men dat deze afwijkingen ook voorkwamen bij patiënten zonder het specifieke Binswanger-syndroom. De term “leukoaraiose” werd geïntroduceerd vanwege de slechte definitie op pathologisch, klinisch en radiologisch niveau.1Wikimedia. Ziekte van Binswanger. https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Binswanger (ingezien op 17-11-2023)
Symptomen van de ziekte van Binswanger
Mogelijke symptomen van de ziekte van Binswanger:
- Vergeetachtigheid: Geleidelijk toenemende geheugenproblemen.
- Moeite met plannen: Problemen met het organiseren en plannen van dagelijkse taken.
- Moeite met informatieverwerking: Een vertraagd tempo bij het begrijpen en verwerken van informatie.
- Urine-incontinentie: Ongewild urineverlies.
- Depressiviteit: Emotionele veranderingen zoals depressie en stemmingswisselingen.
- Moeite met lopen: Loopstoornissen, vergelijkbaar met die bij de ziekte van Parkinson.
- Moeite met praten: Spreken kan bemoeilijkt zijn, mogelijk als gevolg van neuropsychologische stoornissen.
- Onhandigheid: Verminderde coördinatie en algemene onhandigheid.
De symptomen variëren, afhankelijk van de locaties in de hersenen die zijn aangetast. Over het algemeen gaat de aandoening gepaard met intellectuele en affectieve vervlakking, subcorticale dementie, frontale loopstoornissen, blaasstoornissen, etc. De diagnose wordt vaak ondersteund als er een voorgeschiedenis is van hypertensie (verhoogde bloeddrukwaarden) of algemeen vaatlijden.
Oorzaken van de ziekte van Binswanger
De wortels van deze aandoening liggen in o.a. een hoge bloeddruk en onvoldoende bloedstroom (arteriosclerose). Veel patiënten kampen met een hoge bloeddruk en/of hartproblemen. Dit leidt tot een chronische ischemie, een soort verstoring van de bloedtoevoer, naar de witte stof van de hersenen, met name het subcorticale gebied. de oorzaak bestaat in feite uit een complex samenspel van factoren.
Onderzoek en diagnose
De diagnose begint met het herkennen van de kenmerkende symptomen, gevolgd door aanvullende tests zoals een uitgebreid vraaggesprek met de arts, lichamelijk odnerzoek en het in ogenschouw nemen van je medische voorgeschiedenis. Daarnaast beeldvorming met MRI of CT-scans. Deze scans onthullen verslechtering van zenuwvezels in de diepe hersenstructuren.
Behandeling van de ziekte van Binswanger
Helaas bestaat er anno 2025 nog geen specifieke op genezing gerichte behandeling. de behandeling van de ziekte van Binswanger richt zich op het beheersen van de symptomen. Fysiotherapie, ergotherapie en cognitieve training worden ingezet om het hoofd te bieden aan de uitdagingen.
De veranderingen in de hersenen zijn onomkeerbaar. De focus ligt daarom op het vertragen van verdere achteruitgang.
Maatregelen zoals stoppen met roken, behandeling van hoge bloeddruk, verlagen van cholesterol en het reguleren van bloedsuiker zijn cruciaal. Daarnaast is de symptomatische aanpak belangrijk, waarbij de specifieke symptomen worden behandeld.
Aangezien de schade onomkeerbaar is, richt de behandeling zich op het beheersen van risicofactoren. Antihypertensiva, bloedplaatjesremmers, statines, stoppen met roken en diabetesmanagement zijn gebruikelijke benaderingen. Antidepressiva worden ingezet bij depressie. Symptomatische en ondersteunende behandelingen zijn essentieel.
Evenwichtsproblemen en Parkinson-symptomen worden aangepakt met fysiotherapie, waarbij activiteiten worden aangemoedigd, uiteraard met inachtneming van je beperkingen.
Medicijnen zoals risperidon en olanzapine helpen bij agitatie en storend gedrag. Onderzoek met memantine toont verbetering van cognitie en gedragsstabiliteit. Succesvolle behandeling van hoge bloeddruk en diabetes vermindert de progressie van atherosclerose, wat de ontwikkeling van de ziekte kan vertragen.
Prognose
Helaas zijn de langetermijnvooruitzichten voor mensen met de Ziekte van Binswanger niet gunstig. Er is geen remedie beschikbaar en de aandoening wordt als progressief beschouwd, waarbij symptomen na verloop van tijd verergeren. Veranderingen kunnen abrupt of geleidelijk plaatsvinden en verlopen vaak in fasen.
De Ziekte van Binswanger gaat soms hand in hand met de Ziekte van Alzheimer. Maar er is hoop! Een gezonde leefstijl kan de progressie vertragen. Dagelijks bewegen, gezonde voeding en een voedzaam dieet, een goed slaapritme, niet roken en niet drinken of matig alcoholgebruik zijn allemaal elementen die kunnen helpen. Het is een uitdaging, maar kleine keuzes maken een groot verschil!
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de ziekte van Binswanger, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.