Takotsubo-cardiomyopathie: symptomen gebroken-hart-syndroom

Last Updated on 24 februari 2024 by M.G. Sulman

Takotsubo-cardiomyopathie, ook bekend als het gebroken-hart-syndroom, is een aandoening die vaak wordt veroorzaakt door fysieke of emotionele stress. Het treedt op wanneer een deel van de hartspier plotseling verzwakt raakt, waardoor symptomen ontstaan die typisch zijn voor een hartinfarct of hartaanval: benauwdheid, pijn op de borst, zweten en misselijkheid. Tijdens de acute fase zwelt de grootste kamer van het hart (de linkerhartkamer of linkerventrikel) op en verandert van vorm. Dit belet het hart om goed te pompen en vermindert de bloedstroom uit het hart. Bij een röntgenonderzoek waarbij je bloedvaten zichtbaar gemaakt worden (angiografie) wordt een typisch contractiepatroon van het linkerventrikel waargenomen die doet denken aan de ‘takotsubo’, een Japanse viskruik (zie afbeelding). 

Wat is Takotsubo-cardiomyopathie?

Takotsubo-cardiomyopathie of gebroken-hart-syndroom is een tijdelijke en omkeerbare hartaandoening waarvan de symptomen lijken op die van een hartaanval. In tegenstelling tot een hartaanval, treedt takotsubo-cardiomyopathie op als reactie op een plotselinge fysieke of emotionele stresssituatie, hetgeen een snelle verzwakking van je hartspier veroorzaakt.

De symptomen van een gebroken-hart-syndroom lijken op die van een hartinfarct. Bij takotsubo-cardiomyopathie heb je echter (voor het grootste deel) geen verstopte kransslagaders of blijvende hartschade, en herstelt je meestal snel en volledig.

Synoniemen

Takotsubo-cardiomyopathie staat ook bekend als het ‘gebroken-hart-syndroom’ of ‘stress cardiomyopathie’. Soms wordt de naam ‘viskruikinfarct’ of ‘hartspierzwakte’ gebezigd.

Naamgeving

Takotsubo-cardiomyopathie is vernoemd naar de takotsubo, een speciale kruik, waarmee men in Japan inktvissen vangt. Cardiomyopathie is een verzamelnaam voor ziekten van de hartspier.

Vóórkomen

Bij grofweg 2 op de 100 mensen die zich in het ziekenhuis melden met (vermoeden van) een acuut hartinfarct, blijkt er in werkelijkheid sprake te zijn van een ‘gebroken hart’ door verdriet of andere stress.¹Gianni M, Dentali F, Grandi AM, Sumner G, Hiralal R, Lonn E. Apical ballooning syndrome or takotsubo cardiomyopathy: a systematic review. Eur Heart J. 2006;27:1523-9.

Risicogroep

Vrouwen, met name postmenopauzale vrouwen, lopen het grootste risico om het gebroken-hart-syndroom te ontwikkelen. Van de patiënten met een gebroken hart-syndroom is 85 procent vrouw. Waarom vooral oudere vrouwen deze aandoening krijgen, is anno 2024 niet bekend. Men vermoedt dat (een gebrek aan het) vrouwelijk hormoon oestrogeen een rol speelt.

Oorzaak van het gebroken-hart-syndroom

Het gebroken-hart-syndroom ontstaat door zware, emotionele stress, veelal veroorzaakt door een bepaalde vorm van verlies. Of extreme angst of boosheid. Ook acute, hevige pijn kan de boosdoener zijn.²OLVG. Een gebroken hart: het bestaat echt. https://www.olvg.nl/nieuws/een-gebroken-hart-het-bestaat-echt (ingezien op 18-10-2022)

Door de acute, hevige emoties raken de haarvaatjes van de hartspier verlamd. Het litteken dat je ziet op zo’n hart, lijkt op die viskruik.

Hevige stressreacties lokken chemische reacties uit in het lichaam. Hierdoor komen bepaalde hormonen vrij die leiden tot het verkrampen van de kransslagaders en een voorbijgaande ballonvormige uitzetting van de hartspier. Vaak keert deze toestand terug naar normaal wanneer je weer in rustiger vaarwater terecht bent gekomen. Een enkele keer kan de hevige stress leiden tot een hartinfarct.

Symptomen van takotsubo-cardiomyopathie

De symptomen van takotsubo-cardiomyopathie of het gebroken-hart-syndroom kunnen sterk lijken op die van een hartaanval. Deze kunnen zijn:

• plotselinge, intense pijn op de borst
• benauwdheid of kortademigheid
• zweten
• misselijkheid

Sommige mensen kunnen andere symptomen hebben, waaronder:

• hartkloppingen (fladderen, bonzen, een plof of beweging in de borst)
• ziek voelen of algehele malaise

Complicaties

Complicaties zijn zeldzaam, maar kunnen onder meer bestaan uit:

• scheurtje in de wand van de linkerhartkamer
• geblokkeerde bloedstroom uit de linkerhartkamer
• hartfalen
• bloedstolsel in de wand van de linkerhartkamer
• obstructie van de uitstroom va het bloed uit het linkerventrikel
• cardiogene shock (treedt op als het hart het bloed niet goed meer kan rondpompen)
• een AV-blok (atrioventriculair blok), een hartritmestoornis
• overlijden

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De diagnose van takotsubo-cardiomyopathie omvat het uitsluiten van een hartaanval en andere hartaandoeningen. Terwijl de arts je medische geschiedenis opneemt, kan er gevraagd worden of je de laatste tijd een intense periode van stress hebt doorgemaakt. Daarna volgt lichamelijk onderzoek.

Vervolgonderzoek

Onder meer de volgende onderzoeken kunnen ingezet worden:

• elektrocardiogram (ECG), een test die de elektrische activiteit in je hart meet
• echocardiogram, een soort echografie waarmee de arts de structuur van je hart kan zien, inclusief de kleppen en kamers
• bloedtesten voor zaken als:
  • troponine, een eiwit dat aanwezig is in het hart en dat er voor zorgt dat de hartspier kan samentrekken
  • BNP (brain natriuretic peptide), een eiwit hormoon dat door het hart wordt afgegeven
  • creatinekinase (CK), die bij sommige hartaandoeningen verhoogd kunnen zijn
• hart-MRI-scan, hetgeen een gedetailleerder beeld kan geven van de structuur van het hart
• een hartkatheterisatie, ook wel coronair angiogram (CAG) genoemd, een onderzoek om kransslagadervernauwing op te sporen

Behandeling van takotsubo-cardiomyopathie

Wanneer is vastgesteld dat takotsubo-cardiomyopathie de oorzaak van je symptomen is, kan de arts medicijnen voorschrijven om je klachten te behandelen en je hart te ondersteunen terwijl je herstelt.

De arts kan onder andere de volgende medicijnen voorschrijven:

• diuretica (plaspillen) om vochtophoping te verminderen
• bètablokkers en ACE-remmers om je hart te ontlasten en het effectiever te laten werken
• bloedverdunnende medicatie bij een hoog risico op het ontwikkelen van bloedstolsels of een hartritmestoornis zoals atriumfibrilleren

Herstel en genezing

Takotsubo-cardiomyopathie is meestal een tijdelijke aandoening. Veel mensen met het gebroken-hart-syndroom herstellen volledig en hun hart zal binnen een paar weken weer normaal worden, hoewel het langer kan duren. Meestal blijven takotsubo-patiënten een poosje in het ziekenhuis.

Het hart van sommige mensen zal permanent van vorm veranderen. Je kunt dan last blijven houden van vermoeidheid, pijn op de borst en gebrek aan energie.

Aangezien het syndroom meestal wordt veroorzaakt door een verontrustende trigger, kan het nuttig zijn om tijdens en na je herstel met een hulpverlener, zoals een praktijkondersteuner van de huisarts of psycholoog te praten.

Prognose

Over het algemeen is de prognose van takotsubo-cardiomyopathie gunstig zolang je adequaat behadneld wordt tijdens de acute fase. In de literatuur wordt vermeld dat het sterftecijfer in het ziekenhuis van dergelijke gevallen 1,1% is.³News Medical. Broken Heart/Takotsubo Syndrome Prognosis. https://www.news-medical.net/health/Broken-HeartTakotsubo-Syndrome-Prognosis.aspx (ingezien op 18-10-2022)

Ongeveer 1 op de 10 mensen die takotsubo-cardiomyopathie hebben gehad, ontwikkelt het opnieuw nadat ze zijn hersteld. Dit wordt ‘recidief’ genoemd.

Preventie

Er zijn geen strategieën bekend om het gebroken-hart-syndroom te voorkomen. Het leren van stressmanagement en probleemoplossende technieken (copingvaardigheden) kan echter helpen om beter te leren omgaan met fysieke en emotionele stress.

Het aangaan van ontspanningstechnieken kan ook nuttig zijn. Bovendien kun je fysieke of emotionele stress beheersen door algemene gezonde gewoonten, zoals:

• Het eten van een gezond dieet, zoals het Dash-dieet (een dieet om de bloeddruk te verlagen) of het mediterrane dieet. Dit laatste dieet bestaat vooral uit veel groenten, fruit, bonen, noten, volkoren brood en pasta, vis, wit vlees en melkproducten, zoals yoghurt en kazen.
• Regelmatig bewegen (minstens vijf keer per week gedurende 30 minuten).
• Elke nacht zeven tot negen uur slapen.
• Tijd doorbrengen met anderen.
• Stop met roken, gebruik geen drugs en drink geen alcohol.

Kun je overlijden aan een gebroken hart?

Op 15 oktober 2022 overleed Victor Steeman na een zware crash in Portimão. De 22-jarige Nederlandse motorcoureur lag sinds het ongeluk met zwaar hoofdletsel in kritieke toestand in een ziekenhuis in Faro. twee dagen later overleed zijn moeder. Op 17 oktober schreef Omroep Gelderland:

“Twee dagen nadat de 22-jarige motorcoureur Victor Steeman uit Lathum overleed als gevolg van zijn horrorcrash in Portugal, overleed ook zijn moeder. Gestorven van verdriet, hoor je verschillende mensen uit de omgeving van de familie zeggen. En dat kan wel eens heel dicht bij de waarheid zitten, bevestigt hoogleraar cardiologie aan de Radboud Universiteit Angela Maas. Want een gebroken hart, daar kun je volgens haar zeker aan overlijden.”⁴RN7. Kun je overlijden aan een gebroken hart? Dit zegt de expert. https://www.rn7.nl/nieuws/7787811-kun-je-overlijden-aan-een-gebroken-hart-dit-zegt-de-expert (ingezien op 18-10-2022)

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over takotsubo-cardiomyopathie of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.