Last Updated on 16 maart 2025 by M.G. Sulman
Sebopsoriasis is een huidaandoening die lijkt op zowel seborroïsch eczeem als psoriasis. Het is niet zeker of sebopsoriasis een aparte aandoening is. Wat wel vaststaat, is dat mensen met psoriasis deze vorm van huidontsteking kunnen hebben, en dat het moeilijk kan zijn om te behandelen. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kan ook een uitgebreide vorm van seborroïsch eczeem ontstaan, met symptomen die lijken op psoriasis. Dit is enkele keren waargenomen bij hiv-patiënten die nog geen behandeling hebben ontvangen.
Inhoud
Wat is sebopsoriasis?
Sebopsoriasis is een overlap tussen twee afzonderlijke aandoeningen: seborroïsch eczeem en psoriasis, waarbij kenmerken van beide aandoeningen naast elkaar bestaan.
Sebopsoriasis kan worden gezien als een overgangstoestand tussen seborroïsch eczeem en psoriasis. Het heeft kenmerken van beide aandoeningen.
De term wordt vaak gebruikt om een psoriasiforme huiduitslag met een seborroïsche verdeling te beschrijven wanneer de klinische kenmerken geen nauwkeurige diagnose mogelijk maken.
FAQ sebopsoriasis – alles wat je wilt weten (maar nergens duidelijk uitgelegd krijgt)
Sebopsoriasis is zo’n aandoening waar je niet meteen een pasklaar antwoord op krijgt. Het is niet ‘gewoon’ psoriasis, maar ook geen simpel eczeem. Een beetje van beide, en toch net anders. Roodheid, schilfers, jeuk – en dan het liefst op plekken waar je het níet kunt verbergen. Hoofdhuid, wenkbrauwen, rondom je neus… het is een hardnekkig ding dat soms maanden rustig blijft en dan ineens zonder pardon weer de kop opsteekt.
Dus ja, vragen genoeg. Wat veroorzaakt het? Hoe kom je ervan af (spoiler: dat is lastig)? En wat kun je doen om het te temmen? In deze FAQ duiken we in de meest gestelde vragen over sebopsoriasis – zonder medische wartaal, maar gewoon helder, direct en met een vleugje nuchterheid. Scroll naar beneden en ontdek wat je wél en beter niet kunt doen.
| Vraag | Antwoord |
|---|---|
| Wat is sebopsoriasis eigenlijk? | Een lastige combi van seborroïsch eczeem en psoriasis. Schilfers, roodheid, jeuk… het feest is compleet. Vooral op je hoofdhuid, gezicht en soms je borst of rug. |
| Hoe weet ik of ik dit heb? | Heb je hardnekkige, vettige of droge schilfers met rode plekken, vooral rond je haargrens, wenkbrauwen, neusplooi of oren? En verdwijnt het nooit écht helemaal? Kans is groot dat het sebopsoriasis is. |
| Hoe verschilt dit van gewone psoriasis? | Psoriasis is vaak heftiger, dikker en kan overal op je lichaam opduiken. Sebopsoriasis is wat ‘vetter’ en zit vooral op plekken met veel talgproductie. |
| En wat met seborroïsch eczeem? | Dat lijkt er sterk op, maar is meestal milder en zonder die hardnekkige dikke schilferlagen die je bij sebopsoriasis vaak wél ziet. |
| Hoe ontstaat dit? | Een combinatie van overactieve talgklieren, een iets te enthousiaste immuunreactie en waarschijnlijk ook de aanwezigheid van een schimmel (Malassezia). Genetische aanleg speelt ook een rol. |
| Kan het besmettelijk zijn? | Nope, je kunt het niet van iemand anders krijgen of doorgeven. Maar het kan wel erger lijken na contact met bepaalde triggers (stress, voeding, verkeerde shampoo). |
| Gaat het ooit over? | Hmmm, eerder ‘managen’ dan ‘genezen’. Het kan rustig worden, maar ook weer opleven. Je leert ermee leven en ontdekt wat voor jou werkt. |
| Welke triggers maken het erger? | Stress (de klassieker), bepaalde voedingsmiddelen (zuivel, alcohol), hormonale schommelingen, koude of droge lucht, agressieve haarproducten, te vaak of te weinig wassen. |
| Wat helpt om het onder controle te houden? | Milde, schimmelwerende shampoos, teer- of salicylzuurhoudende lotions, corticosteroïden (als het écht uit de hand loopt) en… rust in je hoofd. |
| Welke shampoo is het beste? | Die zonder agressieve sulfaten en parfum. Vaak werken ketoconazol, zinkpyrithion of teershampoo’s goed. Maar niet elke hoofdhuid reageert hetzelfde! |
| Hoe vaak moet ik mijn haar wassen? | Balans is key. Te vaak strip je de talglaag, te weinig en je hoofdhuid raakt verstopt. Probeer 2 tot 3 keer per week met een milde shampoo. |
| Kan voeding invloed hebben? | Voor sommige mensen wel. Zuivel, suikers en alcohol zijn bekende boosdoeners. Maar iedereen is anders—soms is het trial-and-error. |
| Werken natuurlijke middelen ook? | Soms! Tea tree olie, appelazijn, aloë vera of een probiotisch dieet kunnen helpen. Maar verwacht geen wonderen en wees voorzichtig met irriterende DIY-oplossingen. |
| Mag ik scrubben of krabben? | Moeilijk te weerstaan, maar liever niet. Te hard scrubben maakt het erger. Gebruik liever een exfoliërende lotion met salicylzuur of een zachte borstel. |
| Wat als het op mijn gezicht zit? | Gebruik milde crèmes met antifungale ingrediënten (ketoconazol, zink), en vermijd zware, vettige crèmes die je poriën verstoppen. |
| Kan stress dit echt verergeren? | Absoluut! Stress beïnvloedt je immuunsysteem en kan een flinke flare-up triggeren. Adem in, adem uit, en misschien een mindfulness-app proberen? |
| Zijn er medicijnen voor? | Ja, artsen kunnen corticosteroïden, calcineurineremmers (zoals tacrolimus) of speciale shampoos en lotions voorschrijven. Maar die zijn vaak voor korte periodes bedoeld. |
| Moet ik naar de huisarts? | Als het echt hardnekkig is, blijft jeuken of ontstoken raakt, zeker doen. Een arts kan je helpen om de juiste behandeling te vinden. |
| Kan zonlicht helpen? | Ja, een beetje zon kan wonderen doen! Maar te veel UV kan de huid irriteren. Dus: niet bakken als een kreeft, maar een kwartiertje zon pakken kan prima. |
| Is het erfelijk? | Er lijkt een genetische component te zijn, dus als het in de familie zit, heb je meer kans. Maar leefstijl en omgeving spelen ook een grote rol. |
| Wat als niks lijkt te helpen? | Soms moet je even zoeken naar de juiste combinatie. Misschien een andere shampoo, een andere crème, of iets in je leefstijl aanpassen. En anders een dermatoloog inschakelen. |
Wie krijgt sebopsoriasis?
Sebopsoriasis kan in alle leeftijdsgroepen voorkomen, maar komt het meest voor tijdens de kindertijd, tienertijd en adolescentie en neemt vervolgens toe bij patiënten ouder dan 50 jaar. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen.
Symptomen van sebopsoriasis
De symptomen van sebopsoriasis zijn:
- Rode huiduitslag: Sebopsoriasis kan zich manifesteren als rode, ontstoken plekken op de huid.
- Schilfering: Het gaat vaak gepaard met schilfering van de huid, wat lijkt op de schilfering die bij psoriasis voorkomt.
- Jeuk: Jeuk is een veelvoorkomend symptoom van sebopsoriasis.
- Huidirritatie: De aangetaste huid kan gevoelig zijn en irritatie veroorzaken.
- Voorkeursplekken: Sebopsoriasis treft vaak delen van de huid met veel talgklieren, zoals de hoofdhuid, het gezicht en het bovenste deel van de borstkas.
Oorzaak van sebopsoriasis
Net als bij seborroïsch eczeem en psoriasis wordt de oorzaak van sebopsoriasis anno 2025 nog niet volledig begrepen.
Seborroïsch eczeem wordt verondersteld te ontstaan als gevolg van een abnormale immuunreactie op de gistsoort Malassezia, een commensaal organisme, of hun irriterende metabolieten.
Bij sebopsoriasis lijkt er sprake te zijn van een primaire inflammatoire huidaandoening die leidt tot een verhoogde celvernieuwing, schilfering en epidermale ontsteking, zoals te zien is bij psoriasis.
Vaak is er een familiegeschiedenis van seborroïsch eczeem en/of psoriasis aanwezig.
Hoewel de volgende factoren niet bij de meerderheid van de patiënten met sebopsoriasis voorkomen, lijken ze vaker geassocieerd te worden met ernstigere vormen van de aandoening dan bij patiënten zonder deze risicofactoren:
- Verminderde afweer (bijvoorbeeld bij chronische leverziekte, hiv/aids of door medicatie)
- Neurologische en psychiatrische aandoeningen, waaronder de ziekte van Parkinson
- Verspreide maligne ziekte (kanker)
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Er zijn verschillende manieren waarop sebopsoriasis kan worden gediagnosticeerd, waaronder:
- Een vraaggesprek met de arts over je symptomen
- Een lichamelijk onderzoek
- Het in ogenschouw nemen van je medische geschiedenis
- Zeer zelden: huidbiopsie
- Een huidafkrabsel voor laboratoriumevaluatie om de aanwezigheid van bepaalde soorten gist of bacteriën te bepalen (dit is mogelijk geen alomvattende diagnose omdat deze organismen van nature op de huid voorkomen als onderdeel van de flora of het microbioom.)
Differentiële diagnose
Differentiële diagnose (DD) voor sebopsoriasis:
- Psoriasis
- Mengbeeld van seborroïsch eczeem en psoriasis
- Eczeem zonder specifieke aanduiding (eczeem nno)
- Psoriasis in het gelaat (zeldzaam)
- Psoriasis capitis (psoriasis op de hoofdhuid)
- Psoriasis inversa (psoriasis in lichaamsplooien)
- Dermatitis perioralis of clownseczeem (huidontsteking rond de mond)
- Rosacea (chronische huidaandoening met roodheid en puistjes in het gezicht)
- Psoriatiforme dermatitis bij het Reiter-syndroom (huidontsteking met symptomen die lijken op psoriasis, geassocieerd met het Reiter-syndroom)
Behandeling van sebopsoriasis
De behandeling van sebopsoriasis heeft overlap met de behandeling van seborroïsch eczeem en psoriasis. Soms kan de reactie op de behandeling helpen bepalen of de patiënt voornamelijk lijdt aan seborroïsch eczeem of psoriasis.
- Emolliënten: Deze houden de huid zacht en voorkomen kloofjes en barstjes. Ze kunnen echter de groei van Malassezia (de gist die bijdraagt aan seborroïsch eczeem) bevorderen. Ze moeten daarom met de nodige voorzichtig worden gebruikt.
- Topische keratolytica: Deze verwijderen schilfers en kunnen de groei van bacteriën remmen. Voorbeelden zijn ureum, propyleenglycol, melkzuur en salicylzuur.
- Topische antischimmelmiddelen: Stoffen zoals ketoconazol, ciclopirox en zinkpyrithion zijn effectief tegen seborroïsch eczeem maar minder nuttig voor psoriasis. Hun effectiviteit voor sebopsoriasis hangt af van de mate waarin Malassezia-gisten bijdragen aan de aandoening.
- Combinatietherapie: Een combinatie van een topisch corticosteroïd en een ketoconazoolshampoo is vaak effectiever dan alleen de shampoo.
- Orale antischimmelmiddelen: In sommige gevallen kunnen orale antischimmelmiddelen zoals itraconazol nuttig zijn bij sebopsoriasis.
- Topische corticosteroïden: Deze verminderen ontstekingen en zijn beschikbaar in verschillende vormen, waaronder shampoo, gel, crème en zalf. De sterkte van het corticosteroïd hangt af van de behandelde lichaamslocatie.
- Topische calcineurine-inhibitoren: Producten zoals pimecrolimus-crème of tacrolimus-zalf kunnen nuttig zijn, vooral bij langdurige behandeling of als er zorgen zijn over bijwerkingen van topische corticosteroïden.
- Vitamine D-achtige stoffen: Calcipotriol, een vitamine D-derivaat, kan de ontstekingsreactie en schilfering verminderen, zowel bij psoriasis als sebopsoriasis.
- Koolteerproducten: Deze worden vaak gebruikt voor psoriasis en seborroïsch eczeem vanwege hun keratolytische en ontstekingsremmende effecten, vooral op de hoofdhuid.
- Fototherapie: Voor sommige patiënten met resistente sebopsoriasis kan fototherapie overwogen worden, alhoewel UVB-fototherapie meestal niet erg effectief is ter behandeling van sebopsoriasis.
- Systemische medicijnen: Geneesmiddelen zoals methotrexaat, acitretine en ciclosporine worden meestal gebruikt voor ernstige psoriasis en zelden voor sebopsoriasis, tenzij het deel uitmaakt van gegeneraliseerde psoriasis.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over sebopsoriasis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.