Luieruitslag bij je baby: oorzaak en behandeling

Last Updated on 19 juli 2025 by M.G. Sulman

Bij luieruitslag is de huid onder de luier rood en pijnlijk en de oorzaak is de plas en poep in de luier. Het is een van de meest voorkomende huidziekten bij zuigelingen en jonge kinderen in de leeftijd van 6-12 maanden; er is praktisch geen baby die er niet eens last van heeft gehad. Als je het op tijd merkt, zal intensieve huidverzorging het probleem binnen enkele dagen vanzelf oplossen. Geef het kind vaak een schone luier. Smeer de huid dan in met zinkzalf of zinkolie.

Luieruitslag
Luieruitslag / Bron: Wikimedia Commons

“Zijn billetjes zagen vuurrood” – als luieruitslag plots toeslaat

Lisa, moeder van een vrolijke baby van zeven maanden, merkte op dat haar zoon Tim onrustiger was dan normaal. Hij huilde bij het verschonen en trok telkens zijn beentjes op. Toen ze zijn luier opende, schrok ze: zijn billetjes waren vuurrood, glanzend en op sommige plekken zelfs nattend. “Alsof z’n huid was weggebrand,” vertelt Lisa. Ze voelde zich schuldig – gisteren was het haar nét niet opgevallen.

Eerst probeerde ze met zinkzalf verlichting te brengen, zoals ze gewend was bij lichte roodheid. Maar na twee dagen leek het erger te worden. Er ontstonden zelfs kleine puistjes langs de randen van de uitslag. Haar huisarts vermoedde een schimmelinfectie, mogelijk ontstaan bovenop een gewone luieruitslag. Ze kreeg een antischimmelcrème mee – en het advies om ook Sudocrem te gebruiken als beschermlaag.

Na een paar dagen trad er eindelijk verbetering op. De huid werd rustiger, Tim sliep beter en huilde niet meer bij het verschonen. “Wat me opviel,” zegt Lisa, “is dat het echt kan omslaan in een paar uur. Je denkt: ach, beetje rood. Maar ineens wordt het een open wond.” Ze wisselt luiers nu vaker en laat Tim dagelijks even zonder liggen.

Wat ze anderen wil meegeven? “Let op de signalen. Die rode vlekjes zijn niet altijd onschuldig. En gebruik niet zomaar doekjes met parfum – dat was bij ons de boosdoener, bleek later.” Ze is nu fan van Sudocrem, dat ze preventief aanbrengt: “Dun laagje, en je hebt rust.”

Wat is luieruitslag?

Luieruitslag – ook wel luiereczeem genoemd – is een veelvoorkomende huidaandoening bij baby’s, waarbij de huid onder de luier rood, gevoelig en geïrriteerd raakt. De tere billetjes, het perineum en soms ook de bovenbenen worden hierbij getroffen door roodheid, schraalheid en soms zelfs nattende plekjes. Wat begint als een onschuldige vlek, kan zich razendsnel ontwikkelen tot een schrijnend en pijnlijk gebied.

De oorzaak is vaak een combinatie van warmte, wrijving, vocht en de inwerking van urine of ontlasting. De gevoelige babyhuid, die nog geen stevige barrière vormt zoals bij volwassenen, kan hierdoor gemakkelijk ontsteken. Baby’s laten dit niet altijd met woorden weten, maar met huilen, wiebelen, of een plotseling protest bij het verschonen.

Ofschoon luieruitslag meestal geen reden tot paniek is, kan het wel degelijk ongemak veroorzaken; voor het kind, maar ook voor de ouder die zich machteloos voelt bij het zien van die vuurrode billetjes. Gelukkig is luieruitslag doorgaans goed te behandelen, en met de juiste verzorging vaak ook te voorkomen.

Synoniemen

Luieruitslag bij je baby staat ook bekend als ‘luiereczeem’. De medische benaming is ‘dermatitis ammoniacalis’.

Symptomen van luieruitslag

In vogelvlucht

Luieruitslag kan zich met de volgende symptomen manifesteren:

  • rode en ontstoken huid bij de genitaliën en de billen
  • de huid is rood en mogelijk nattend
  • soms zijn er blaasjes zichtbaar
  • het gaat gepaard met jeuk, irritatie en soms ook pijn

Beschrijving

De symptomen van luieruitslag laten zich niet zelden in volle kleur en ongemak gelden. Wat aanvankelijk begint als een lichtrode verkleuring van de huid, kan in korte tijd ontaarden in een pijnlijke, schrijnende aandoening. De babyhuid reageert snel – en niet zelden heftig – op prikkels zoals vocht, wrijving en irriterende stoffen.

Typische kenmerken zijn een diffuse roodheid rond de billen, liezen en genitaliën. De huid kan er glanzend of gespannen uitzien, alsof ze nét iets te strak over het onderliggende weefsel is gespannen. In ernstiger gevallen ontstaan er natte, open plekken of kleine wondjes die bij aanraking pijnlijk kunnen zijn. Soms vertonen zich ook kleine blaasjes of rode bultjes, vooral wanneer een schimmelinfectie of bacteriële infectie op de loer ligt.

Jeuk komt geregeld voor, al is dit bij baby’s natuurlijk moeilijk vast te stellen. Wel zie je vaak dat het kind onrustig is, meer huilt bij het verschonen of de beentjes wegtrekt zodra de luier open gaat. Ook frequent krabben of wrijven tegen de ondergrond kan een aanwijzing zijn voor jeuk of pijn.

Let ook op het tempo waarin de uitslag zich ontwikkelt. Een luieruitslag die ‘s ochtends nauwelijks zichtbaar is, kan ‘s avonds al rood en rauw zijn. Dat maakt waakzaamheid en tijdige verzorging des te belangrijker.

Oorzaak van luiereczeem

Luieruitslag kent meerdere mogelijke oorzaken:

Irriterende luieruitslag

Milde huiduitslag kan worden veroorzaakt door het uitdrogende effect van zeep. Gebruik alleen (pH-neutrale) zeep (babyzeep) als je de billen van je kind anders niet schoon krijgt.

Ontlastingsluieruitslag

Ontlasting die op de huid achterblijft, kan behoorlijk irriteren omdat er poepbacteriën in zitten. Urine alleen bevat geen bacteriën en irriteert de huid meestal niet. Deze uitslag komt vaak voor op het scrotum en op de billen of overal waar de ontlasting zich kan verbergen. Bblaasjes rond de anus zijn vaak het gevolg van langdurig contact met de ontlasting.

Ammoniakluieruitslag

Ontlasting en urine die te lang in de luier blijven zitten, kunnen samen ammoniak maken. Het kan een milde chemische verbranding veroorzaken. De dampen bij het verschonen van de luier ruiken naar ammoniak.

Dit fenomeen treedt nogal eens op bij wasbare luiers die gaan ruiken naar ammoniak zodra je baby er een plas in heeft gedaan. Dit komt dikwijls door het langdurig verkeerd wassen van de luiers, bijvoorbeeld met te weinig zeep.

Diarreeluieruitslag

Huiduitslag die net rond de anus wordt gevonden, komt vaak voor tijdens aanvallen van diarree. De ontlasting van diarree bevat ook enzymen die voedsel verteren en de huid irriteren.

Schimmelluieruitslag

Huiduitslag door irriterende stoffen kan een secundaire schimmelinfectie veroorzaken. Schimmelinfecties zijn felrood. de plekken kunnen ruw, open en nattend zijn. De grenzen zijn scherp. Net over de grens kunnen kleine rode bultjes of zelfs puistjes ontstaan. Bij een juiste behandeling moet een luieruitslag binnen 3 dagen genezen zijn. Zo niet, dan is het waarschijnlijk binnengedrongen door schimmel. Behandelen vindt plaats met een anti-schimmelcrème.

Schimmelinfecties op de billen, de schaamstreek of de geslachtsdelen ontstaan veelal als gevolg van onbehandelde of een verwaarloosde luieruitslag. Je kan overigens een antischimmelzalf goed combineren met een zinkzalf, die de huid beschermt tegen luieruitslag.

Bacteriële luieruitslag

Bacteriën kunnen ook een secundaire infectie van een geïrriteerde huid veroorzaken. Dit komt minder vaak voor dan een schimmelinfectie. Bacteriën veroorzaken bultjes, gele korsten, puistjes en pusafscheiding. De plekken zien eruit als impetigo (krentenbaard), een lokale bacteriële huidinfectie. Er kan ook een pijnlijke rode bult ontstaan (steenpuist)

Cellulitis

De bacteriële infectie verspreidt zich hierbij in de huid. Cellulitis is een bacteriële infectie van het onderhuidse bindweefsel. Er ontstaat een rood gebied die pijnlijk is bij aanraking. Cellulitis bij ene zuigeling komt gelukkig weinig voor.

Staphylococcal scalded skin syndroom (SSSS)

SSSS wordt veroorzaakt door een stafylokokbacterie. De belangrijkste bevinding is wijdverspreide grote blaren. De huid is helderrood. De baby is erg ziek. SSSS komt zelden voor.

Behandeling van luieruitslag

Panthenolcrème, zinkzalf en zinkolie

Deskundigen adviseren om direct te reageren op de luieruitslag, zelfs als de huid slechts lichtrood is. Bij een lichte roodheid kun je bijvoorbeeld panthenolcrème gebruiken. Wat goed helpt bij luiereczeem is het insmeren van de schone huid met zinkzalf of zinkolie, welke zonder recept bij drogist of apotheek verkrijgbaar zijn.

Zinkzalf van Etos
Zinkzalf van Etos

Aldanex als luieruitslag niet weggaat

Aldanex is een crème op basis van dimethicon, een siliconensoort. Het is erg effectief, ook wanneer de luieruitslag niet weg gaat. Deze crème vormt een natuurlijke beschermlaag op de kinderbilletjes. Dit beschermt  de tere babyhuid tegen inwerking van schadelijke stoffen uit urine en ontlasting. Bovendien kan de huid snel op een natuurlijke manier herstellen. De vicieuze cirkel van inwerking van urine en ontlasting, vochtletsel en hevigere irritatie van de huid wordt hiermee doorbroken.

Kenmerken en weetjes over Aldanex:

  1. Werkzame stof:
    • Bevat dimethicon, een soort siliconen.
  2. Beschermende functie:
    • Vormt een natuurlijke beschermlaag op de huid.
    • Beschermt de tere babyhuid tegen schadelijke stoffen uit urine en ontlasting.
  3. Effectiviteit:
    • Zeer effectief, zelfs bij hardnekkige luieruitslag.
  4. Huidherstel:
    • Bevordert snel en natuurlijk herstel van de huid.
  5. Preventieve werking:
    • Doorbreekt de vicieuze cirkel van urine en ontlasting, vochtletsel en hevigere huidirritatie.
  6. Gebruiksgemak:
    • Makkelijk aan te brengen op de huid.
  7. Toepassingsgebieden:
    • Speciaal ontwikkeld voor de gevoelige huid van baby’s, maar kan ook gebruikt worden bij volwassenen met huidirritaties door incontinentie.
  8. Dermatologisch getest:
    • Geschikt voor de gevoelige huid.
  9. Extra bescherming:
    • Kan preventief gebruikt worden om luieruitslag te voorkomen.
  10. Luchtig en ademend:
    • Laat de huid ademen terwijl het een beschermende laag vormt.
Aldanex tegen luieruitslag

Sudocrem: de vertrouwde witte redder

Sudocrem is voor velen een vertrouwd potje in het babykastje – een grijsgrauwe zalf met een haast iconische geur en een schijnbaar oneindige houdbaarheid. De basis bestaat uit zinkoxide, dat de huid beschermt en uitdroogt, gecombineerd met verzachtende bestanddelen zoals lanoline en benzylalcohol. Deze samenstelling zorgt ervoor dat Sudocrem niet alleen een beschermlaag vormt, maar ook licht ontsmettend werkt. Bij beginnende roodheid of geïrriteerde billetjes is het een beproefde eerste keus. Belangrijk is wel: smeer dun – een vette witte laag mag gerust symbolisch blijven, de werking zit niet in de dikte, maar in de consistentie. Sudocrem is breed inzetbaar en wordt ook vaak preventief gebruikt, zeker bij baby’s die gevoelig zijn voor luiereczeem.

Sudocrem

Vaseline en paraffine-zalf: de pure beschermers

Waar sommige crèmes genezend of antiseptisch zijn, zijn vaseline en paraffine-zalf juist de stille beschermers. Zonder geur, zonder poespas, maar met een krachtig vermogen om de huid af te schermen van vocht en wrijving. Deze vetzalfen – geurloos, kleurloos en zacht als boter bij kamertemperatuur – zijn bijzonder geschikt voor kinderen met een gevoelige of allergische huid. Ze bevatten geen conserveermiddelen of parfum en worden vaak geadviseerd wanneer andere zalven juist irritatie uitlokken. Ze leggen een ademende, doch afsluitende laag over de huid en zijn ideaal als onderhoudszalf of bij een schrale, droge huid. Ook bij volwassenen met huidproblemen door incontinentie bewijst paraffine-zalf vaak zijn stille dienst.

Andere maatregelen

Voorts is het belangrijk om je kind vaak te verschonen, zodat zijn of haar billetjes niet lang in de poep of plas zitten. Vooral een poepluier moet zo snel mogelijk verschoond worden. Maak de babybilletjes elke keer schoon met lauw water. Door wat extra baby-olie op het billendoekje te doen, krijg je het poep er gemakkelijker af, zonder dat je hard over de billen hoeft te wrijven. Gebruik géén zeep of vochtige schoonmaakdoekjes met parfum. Dit kan de huid verder irriteren en beschadigen.

Blote billen

Het is ook raadzaam om je baby een tijdje met blote billen op een matje te laten liggen. Badtijd is een ander goed moment om de babybillen wat vrijheid te geven.

Geen maïzena gebruiken

Gebruik geen maïzena (maïszetmeel) tegen luieruitslag. Dit vergroot namelijk de kans op ontstekingen.

Advies van een dermatoloog (video)

Wat is luieruitslag en wat je kun je hieraan doen? Gebruik bijvoorbeeld billenzalf als je ziet dat je baby rode billetjes heeft.

Prognose

Het kan enkele dagen duren voordat een luieruitslag verbetert, afhankelijk van hoe ernstig het is. Een uitslag op de billen van je baby kan echter steeds weer terugkomen. Als de huiduitslag aanhoudt, dan is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts.

Complicaties van luieruitslag

Wanneer luieruitslag niet tijdig of onvoldoende wordt verzorgd, kunnen zich complicaties voordoen die het leed verergeren. De kwetsbare babyhuid vormt dan een open poort voor ongewenste indringers zoals schimmels en bacteriën. Hieronder de meest voorkomende verwikkelingen.

Een schimmel op de loer

Een van de meest gehoorde complicaties is een secundaire schimmelinfectie, vaak veroorzaakt door Candida albicans. De ontsteking wordt dan feller rood van kleur, de randen scherp begrensd, en er verschijnen kleine rode stipjes of puistjes net buiten het hoofdelement. De huid kan nattend, ruw of zelfs open zijn. Deze vorm van luieruitslag geneest niet spontaan, maar vraagt om behandeling met een antischimmelcrème.

Bacteriën grijpen hun kans

Ook bacteriën kunnen hun kans schoon zien wanneer de huidbarrière is aangetast. Ze veroorzaken wondjes met geelachtig korstje, puistjes of plekken waar pus uit sijpelt. Soms ontstaat een pijnlijke, rode zwelling: een steenpuist. In ernstiger gevallen kan de infectie zich uitbreiden naar de dieper gelegen huidlagen – dit staat bekend als cellulitis. De huid is dan warm, rood, gezwollen en pijnlijk bij aanraking. Een dergelijke toestand vereist altijd medische tussenkomst.

SSSS – zeldzaam maar ernstig

In uitzonderlijke gevallen ontwikkelt zich het zogenoemde Staphylococcal Scalded Skin Syndrome (SSSS), een ernstige infectie veroorzaakt door de stafylokokbacterie. Hierbij ontstaan grote blaren en een helderrode, schrijnende huid. Het kind oogt ziek, mogelijk met koorts. SSSS komt zelden voor, maar is een medische urgentie.

Littekens en huidverkleuring

Wanneer luieruitslag gepaard gaat met langdurige ontsteking of herhaalde infecties, kan de huid nadien tijdelijk verkleurd blijven – lichter of donkerder dan de normale huidskleur. In zeer zeldzame gevallen, bij diepe beschadiging, kunnen er zelfs kleine littekens achterblijven.


Let wel: hoewel deze complicaties angstaanjagend kunnen klinken, komen ze gelukkig niet vaak voor. Bij een zorgvuldige en liefdevolle verzorging herstelt de babyhuid doorgaans snel en volledig.

Preventie van luieruitslag bij je baby

Er zijn enkele succesvolle preventieve maatregelen tegen luieruitslag of rode billen:

Veelvuldig de luier verschonen

Verschoon de luier van je baby vaak. De huid moet droog en schoon worden gehouden. Verander de luier onmiddellijk nadat je baby geeft gepoept, wanneer deze vol aanvoelt, en bij elke maaltijd. Je kunt beter een keer te vaak van luier wisselen dan te weinig.

baby
Regelmatig luier verschonen om luieruitslag te voorkomen / Bron: Pixabay

Zachte reiniging van de billen

Bij een geïrriteerde en geïrriteerde huid is het nog belangrijker dan normaal om bij het verschonen van de luier de babybilletjes voorzichtig en grondig schoon te maken. Verzorg de huid door deze voorzichtig schoon te deppen, bijvoorbeeld met een vochtig babydoekje of babyolie. De geïrriteerde huid verdraagt ​​geen vegen of wrijven.

Veel frisse lucht

Je baby moet zo vaak mogelijk zonder luier liggen, rondkruipen of spelen. De frisse lucht is echt goed voor zijn of haar billen. Maar zorg ervoor dat de kamer warm genoeg is (minimaal 23°).

Panthenolcrème aanbrengen

Als de huid geïrriteerd is, wordt de beschermende huidbarrière aangetast. Breng daarom na zorgvuldig reinigen en drogen een dun laagje panthenolcrème of billencrème aan. Het kalmeert de babyhuid. Bovendien vormt het een lichte, transparante en beschermende laag die vocht en irriterende stoffen weghoudt van de huid. Panthenol, ook bekend als provitamine B5, is een wondermiddel voor de gevoelige babyhuid.

Huisarts raadplegen

Omdat de babyhuid zo gevoelig is, kan het zelfs met de beste zorg gebeuren: de billetjes van je baby zijn rood, de huid ziet er geïrriteerd uit. Je kindje heeft last van luieruitslag. De babyhuid reageert soms bijzonder gevoelig wanneer het lichaam van het kind extra uitdagingen het hoofd moet bieden, bijvoorbeeld wanneer je baby verkouden is. Als het dieet van je baby verandert, zoals bij het overschakelen naar meer vast voedsel, kan hun huid daarop reageren. Meestal is dit tijdelijk en zal eventuele irritatie snel verdwijnen. Als je baby blijvende of zeer frequente huidirritatie heeft in het luiergebied, kunt je het beste he huisarts om advies vragen.

Raadpleeg zo snel mogelijk een arts als je kind één van de volgende symptomen heeft:

  • ernstige, uitgebreide roodheid met nattende gebieden
  • koorts
  • purulente plekken
  • huiduitslag met puisten of puistjes
  • als de roodheid na 3-4 dagen niet is verdwenen
  • als de uitslag erger wordt en je kind veel pijn heeft
  • bij vermoeden van een secundaire infectie

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over luieruitslag, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.