Last Updated on 10 november 2021 by M.G. Sulman
Bij luieruitslag is de huid onder de luier rood en pijnlijk en de oorzaak is de plas en poep in de luier. Het is een van de meest voorkomende huidziekten bij zuigelingen en jonge kinderen in de leeftijd van 6-12 maanden; er is praktisch geen baby die er niet eens last van heeft gehad. Als je het op tijd merkt, zal intensieve huidverzorging het probleem binnen enkele dagen vanzelf oplossen. Geef het kind vaak een schone luier. Smeer de huid dan in met zinkzalf of zinkolie.
Wat is luieruitslag?
Luieruitslag is een rode huiduitslag die bij baby’s voorkomt in het gebied onder de luier. Deze uitslag kan voor pijn en jeuk zorgen.
Synoniemen
Luieruitslag staat ook bekend als ‘luiereczeem’. De medische benaming is ‘dermatitis ammoniacalis’.
Symptomen van luieruitslag
Luieruitslag kan zich met de volgende symptomen manifesteren:
- rode en ontstoken huid bij de genitaliën en de billen
- de huid is rood en mogelijk nattend
- soms zijn er blaasjes zichtbaar
- het gaat gepaard met jeuk, irritatie en soms ook pijn
Complicaties
Infecties, zoals een schimmelinfectie of een bacteriële infectie, kan zich snel ontwikkelen op de ontstoken huid.
Oorzaak van luiereczeem
Luieruitslag kent meerdere mogelijke oorzaken:
Irriterende luieruitslag
Milde huiduitslag kan worden veroorzaakt door het uitdrogende effect van zeep. Gebruik alleen (pH-neutrale) zeep (babyzeep) als je de billen van je kind anders niet schoon krijgt.
Ontlastingsluieruitslag
Ontlasting die op de huid achterblijft, kan behoorlijk irriteren omdat er poepbacteriën in zitten. Urine alleen bevat geen bacteriën en irriteert de huid meestal niet. Deze uitslag komt vaak voor op het scrotum en op de billen of overal waar de ontlasting zich kan verbergen. Bblaasjes rond de anus zijn vaak het gevolg van langdurig contact met de ontlasting.
Ammoniakluieruitslag
Ontlasting en urine die te lang in de luier blijven zitten, kunnen samen ammoniak maken. Het kan een milde chemische verbranding veroorzaken. De dampen bij het verschonen van de luier ruiken naar ammoniak.
Dit fenomeen treedt nogal eens op bij wasbare luiers die gaan ruiken naar ammoniak zodra je baby er een plas in heeft gedaan. Dit komt dikwijls door het langdurig verkeerd wassen van de luiers, bijvoorbeeld met te weinig zeep.
Diarreeluieruitslag
Huiduitslag die net rond de anus wordt gevonden, komt vaak voor tijdens aanvallen van diarree. De ontlasting van diarree bevat ook enzymen die voedsel verteren en de huid irriteren.
Schimmelluieruitslag
Huiduitslag door irriterende stoffen kan een secundaire schimmelinfectie veroorzaken. Schimmelinfecties zijn felrood. de plekken kunnen ruw, open en nattend zijn. De grenzen zijn scherp. Net over de grens kunnen kleine rode bultjes of zelfs puistjes ontstaan. Bij een juiste behandeling moet een luieruitslag binnen 3 dagen genezen zijn. Zo niet, dan is het waarschijnlijk binnengedrongen door schimmel. Behandelen vindt plaats met een anti-schimmelcrème.
Schimmelinfecties op de billen, de schaamstreek of de geslachtsdelen ontstaan veelal als gevolg van onbehandelde of een verwaarloosde luieruitslag. Je kan overigens een antischimmelzalf goed combineren met een zinkzalf, die de huid beschermt tegen luieruitslag.
Bacteriële luieruitslag
Bacteriën kunnen ook een secundaire infectie van een geïrriteerde huid veroorzaken. Dit komt minder vaak voor dan een schimmelinfectie. Bacteriën veroorzaken bultjes, gele korsten, puistjes en pusafscheiding. De plekken zien eruit als impetigo (krentenbaard), een lokale bacteriële huidinfectie. Er kan ook een pijnlijke rode bult ontstaan (steenpuist)
Cellulitis
De bacteriële infectie verspreidt zich hierbij in de huid. Cellulitis is een bacteriële infectie van het onderhuidse bindweefsel. Er ontstaat een rood gebied die pijnlijk is bij aanraking. Cellulitis bij ene zuigeling komt gelukkig weinig voor.
Staphylococcal scalded skin syndroom (SSSS)
SSSS wordt veroorzaakt door een stafylokokbacterie. De belangrijkste bevinding is wijdverspreide grote blaren. De huid is helderrood. De baby is erg ziek. SSSS komt zelden voor.
Behandeling van luieruitslag
Panthenolcrème, zinkzalf en zinkolie
Deskundigen adviseren om direct te reageren op de luieruitslag, zelfs als de huid slechts lichtrood is. Bij een lichte roodheid kun je bijvoorbeeld panthenolcrème gebruiken. Wat goed helpt bij luiereczeem is het insmeren van de schone huid met zinkzalf of zinkolie, welke zonder recept bij drogist of apotheek verkrijgbaar zijn.
Andere maatregelen
Voorts is het belangrijk om je kind vaak te verschonen, zodat zijn of haar billetjes niet lang in de poep of plas zitten. Vooral een poepluier moet zo snel mogelijk verschoond worden. Maak de babybilletjes elke keer schoon met lauw water. Door wat extra baby-olie op het billendoekje te doen, krijg je het poep er gemakkelijker af, zonder dat je hard over de billen hoeft te wrijven. Gebruik géén zeep of vochtige schoonmaakdoekjes met parfum. Dit kan de huid verder irriteren en beschadigen.
Blote billen
Het is ook raadzaam om je baby een tijdje met blote billen op een matje te laten liggen. Badtijd is een ander goed moment om de babybillen wat vrijheid te geven.
Geen maïzena gebruiken
Gebruik geen maïzena (maïszetmeel) tegen luieruitslag. Dit vergroot namelijk de kans op ontstekingen.
Preventie
Er zijn enkele succesvolle preventieve maatregelen tegen luieruitslag of rode billen:
Veelvuldig de luier verschonen
Verschoon de luier van je baby vaak. De huid moet droog en schoon worden gehouden. Verander de luier onmiddellijk nadat je baby geeft gepoept, wanneer deze vol aanvoelt, en bij elke maaltijd. Je kunt beter een keer te vaak van luier wisselen dan te weinig.
Zachte reiniging van de billen
Bij een geïrriteerde en geïrriteerde huid is het nog belangrijker dan normaal om bij het verschonen van de luier de babybilletjes voorzichtig en grondig schoon te maken. Verzorg de huid door deze voorzichtig schoon te deppen, bijvoorbeeld met een vochtig babydoekje of babyolie. De geïrriteerde huid verdraagt geen vegen of wrijven.
Veel frisse lucht
Je baby moet zo vaak mogelijk zonder luier liggen, rondkruipen of spelen. De frisse lucht is echt goed voor zijn of haar billen. Maar zorg ervoor dat de kamer warm genoeg is (minimaal 23°).
Panthenolcrème aanbrengen
Als de huid geïrriteerd is, wordt de beschermende huidbarrière aangetast. Breng daarom na zorgvuldig reinigen en drogen een dun laagje panthenolcrème aan. Het kalmeert de babyhuid. Bovendien vormt het een lichte, transparante en beschermende laag die vocht en irriterende stoffen weghoudt van de huid. Panthenol, ook bekend als provitamine B5, is een wondermiddel voor de gevoelige babyhuid.
Huisarts raadplegen
Omdat de babyhuid zo gevoelig is, kan het zelfs met de beste zorg gebeuren: de billetjes van je baby zijn rood, de huid ziet er geïrriteerd uit. Je kindje heeft last van luieruitslag. De babyhuid reageert soms bijzonder gevoelig wanneer het lichaam van het kind extra uitdagingen het hoofd moet bieden, bijvoorbeeld wanneer je baby verkouden is. Als het dieet van je baby verandert, zoals bij het overschakelen naar meer vast voedsel, kan hun huid daarop reageren. Meestal is dit tijdelijk en zal eventuele irritatie snel verdwijnen. Als je baby blijvende of zeer frequente huidirritatie heeft in het luiergebied, kunt je het beste he huisarts om advies vragen.
Raadpleeg zo snel mogelijk een arts als je kind één van de volgende symptomen heeft:
- ernstige, uitgebreide roodheid met nattende gebieden
- koorts
- purulente plekken
- huiduitslag met puisten of puistjes
- als de roodheid na 3-4 dagen niet is verdwenen
- als de uitslag erger wordt en je kind veel pijn heeft
- bij vermoeden van een secundaire infectie
