Archipelvlek bij een baby: oorzaak en behandeling

Last Updated on 31 mei 2025 by M.G. Sulman

Een archipelvlek, vroeger ‘mongolenvlek’ genoemd’, is  een blauwgroen-grijze verkleuring van de huid die bij pasgeborenen vrij vaak wordt gezien. De medische benaming is ‘lumbosacrale dermale melanocytose’. Deze vlekken zijn vlak en verschijnen meestal op de billen of onderrug, maar kunnen ook op de armen of benen worden aangetroffen. Ze zijn over het algemeen aanwezig bij de geboorte of ontwikkelen zich kort daarna. Deze  goedaardige vlekken vormen geen gevaar voor de gezondheid. De oorzaak van een archipelvlek is anno 2025 nog niet helemaal duidelijk. Er is geen aanbevolen behandeling voor een dergelijke vlek. Ze vervagen meestal vóór de adolescentie.

Casus – “Eerst dachten we dat het een blauwe plek was”: het verhaal van baby Noah (3 weken)

Toen kleine Noah drie weken oud was, zag zijn moeder tijdens het verschonen ineens een opvallende blauwgrijze vlek op zijn onderrug en billetje. “Het leek op een bloeduitstorting,” vertelde ze ongerust. “Alsof hij zich gestoten had, maar dat kán helemaal niet.” Ze vroeg zich zelfs even af of er iets ernstigs gebeurd was.

Bij het consultatiebureau stelde de jeugdverpleegkundige haar gerust: het ging om een archipelvlek, ook wel Mongolenvlek genoemd – een volkomen onschuldige, aangeboren verkleuring van de huid. “Het komt veel voor bij baby’s met een getinte huid, vooral van Aziatische, Afrikaanse, Latijns-Amerikaanse of mediterrane afkomst,” legde ze uit. De pigmentcellen zijn tijdelijk ‘op de verkeerde plek’ terechtgekomen tijdens de ontwikkeling.

De vlek voelde normaal aan, deed geen pijn en was niet verheven. Toch begreep de verpleegkundige dat het verwarrend kon zijn, zeker omdat zo’n vlek sprekend lijkt op een blauwe plek. Om misverstanden of onterechte zorgen te voorkomen, werd de vlek netjes genoteerd in het dossier – zodat andere zorgverleners later ook weten dat het geen teken van mishandeling is.

Bij de controle drie maanden later was de vlek nog zichtbaar, maar al iets vervaagd. “Meestal verdwijnt het vanzelf binnen een paar jaar,” vertelde de arts. “Soms blijft het langer zichtbaar, maar het is puur cosmetisch.” Noahs moeder was opgelucht. “Ik weet nu: niet elke vlek is een probleem. Sommige horen er gewoon even bij.”

Wat is een archipelvlek?

Een archipelvlek bij een baby is een goedaardige, platte, aangeboren blauw-grijze gepigmenteerde pigmentvlek bij baby’s en jonge kinderen met golvende randen en een onregelmatige vorm. Het verdwijnt normaal gesproken drie tot vijf jaar na de geboorte en bijna altijd in de puberteit. De meest voorkomende kleur is blauw, hoewel ze blauwgrijs, blauwzwart of diepbruin kunnen zijn.

Synoniemen

Vroeger stond een archipelvlek bekend als ‘mongolenvlek’. Maar dat is een verouderde term. In 1883 werd het beschreven en vernoemd naar Mongolen door Erwin Bälz, een Duitse antropoloog gevestigd in Japan, die ten onrechte geloofde dat het het meest voorkomt onder zijn Mongoolse patiënten.

De medische benaming van deze vlek is ‘lumbosacrale dermale melanocytose’

Symptomen van een archipelvlek

Een archipelvlek heeft de volgende kenmerken:

• Blauwe of blauwgrijze vlekken op de rug, billen, ruggengraat, schouders of andere lichaamsdelen.
• Plat met onregelmatige vorm en onduidelijke randen.
• Normale huidtextuur.
• Twee tot acht centimeter breed, of groter, zoals op de afbeelding te zien is.

Archipelvlekken worden soms aangezien voor blauwe plekken. Deze vlekken worden echter niet geassocieerd met andere medische symptomen of ziekten en veroorzaken geen pijn. Hun kleur is het meest intens op de leeftijd van één jaar en vervaagt daarna geleidelijk. Het is nog nauwelijks merkbaar na de leeftijd van zes jaar.

Wat is de oorzaak?

Men vermoedt dat deze donkere vlekken in de embryonale ontwikkeling ontstaan. Om nog onduidelijk redenen blijven de pigmentcellen in hun reis naar de basislaag van de opperhuid steken in het niveau van de lederhuid. Aangezien het pigment zo diep in de huid ligt, krijgt het door de breking van het licht een blauwgroenige zweem. Het is anno 2025 nog niet bekend waarom dit gebeurt.

Wie krijgt het?

Deze vlekken kunnen op iedereen voorkomen, maar ze komen vaker voor bij Aziatische, Indiaanse, Latijns-Amerikaanse, Oost-Indische en Afrikaanse kinderen.

Is een archipelvlek gevaarlijk?

Archipelvlekken zijn ongevaarlijk. Ze zijn niet kankerachtig en ze wijzen niet op een ziekte of aandoening. Ze behoeven niet medisch behandeld te worden. In veel gevallen vervagen de vlekken na verloop van tijd en zijn ze verdwenen tegen de tijd dat een kind een tiener wordt.

De enige mogelijke complicatie van deze vlekken is van psychologische aard. Dit is met name het geval voor vlekken die voor anderen zichtbaar zijn en langer aanhouden dan de kindertijd.

Onderzoek en diagnose

Archipelvlekken lijken misschien op blauwe plekken, maar zijn dat niet. De arts zal informeren naar je familiegeschiedenis om erachter te komen of andere familieleden ook dergelijke vlekken hadden bij de geboorte.

Behandeling van archipelvlekken

Een archipelvlek behoeft niet behandeld te worden, aangezien het ene goedaardig verschijnsel is. Bovendien vervagen ze bij de meeste mensen met het ouder worden. Aangezien archipelvlekken meestal verschijnen op plaatsen waar je het gemakkelijk kunt bedekken met kleding, valt het vaak ook niet echt op.

Het is raadzaam om open en eenvoudig met je kind over deze vlek te praten. Het zal ervoor zorgen dat ze zich op hun gemak voelen en meer kans hebben om de vlek als een deel van hun lichaam te accepteren. Het is een normaal verschijnselen waar je je niet voor hoeft te schamen.

Prognose

In het eerste levensjaar komt het vaak voor dat archipelvlekken donkerder van kleur worden. In de jaren daarna worden ze geleidelijk aan lichter van kleur en vervagen ze allengs. Ze zijn bijna altijd verdwenen door de tienerjaren. Grotere vlekken zijn vaak wat hardnekkiger en kunnen veel langer aanwezig blijven of zelfs nooit meer helemaal verdwijnen.

Preventie

Het is anno 2025 niet bekend hoe archipelvlekken precies ontstaan. Het is daarom niet mogelijk om aanbevelingen te doen om ze te voorkomen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een archipelvlek bij een baby, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.