Kattenbeet: symptomen en behandeling beet van een kat

Last Updated on 28 februari 2024 by M.G. Sulman

De meeste mensen denken dat een kattenbeet ongevaarlijk is. In veel gevallen geneest de wond vanzelf binnen een paar dagen. Er zijn echter een groot aantal kattenbeten die niet snel genezen. Het komt regelmatig voor dat mensen ernstige complicaties krijgen na een zogenaamde ongevaarlijke beet van een kat. Dit zijn voornamelijk gevolgen van wondinfecties. Vooral tetanus komt voor. Dit is een ernstige besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. De bacterie kan het lichaam binnenkomen via een wond, bijvoorbeeld via ene kattenbeet. Zwerfkatten lopen ook het risico op rabiësinfectie. In tegenstelling tot hondenbeten die vaak oppervlakkig zijn, zijn kattenbeten meestal diep vanwege de scherpe, puntige kattentanden. Bij een beet brengen katten vaak bacteriën tot diep in de huidlagen over. Daar veroorzaken de bacteriën soms ernstige wondinfecties. In het ergste geval kan dit leiden tot levensbedreigende bloedvergiftiging (sepsis). Vanwege deze risico’s moet een kattenbeet voor de zekerheid altijd door een arts worden onderzocht. Dit is vooral het geval als een kattenbeetwond tekenen van infectie vertoont. Dit zijn bijvoorbeeld roodheid, zwelling, vochtafscheiding of toenemende pijn.

Enkelwond veroorzaakt door een kattenbeet / Bron: Freepik

Kattenbeet

Kattenbeten zijn beten die mensen, andere katten en andere dieren worden toegebracht door de huiskat. De kat of huiskat (Felis silvestris catus) is een van de oudste huisdieren van de mens. Kattenbeten kunnen soms leiden tot complicaties.

Geeuwende kat waardoor de scherpe tanden zichtbaar zijn / Bron: Pixabay

Vóórkomen

De incidentie van (bijt)wondinfecties in Nederland is anno 2024 niet bekend.1NHG. Traumatische wonden en bijtwonden. https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/traumatische-wonden-en-bijtwonden (ingezien op 21-8-2022) De meeste bijtwonden worden veroorzaakt door honden (60-90%), gevolgd door katten (5-20%). Daarna volgen knaagdieren (2-3%) en de mens (2-3%). Jonge kinderen beneden de vijf jaar worden het meest gebeten. Het risico op een bijtwondinfectie varieert van 3 tot 18%. Dit is hoger dan bij een traumatische wond.2NTVG. NHG-behandelrichtlijn ‘Traumatische wonden en bijtwonden’. https://www.ntvg.nl/system/files/publications/d1538.pdf (ingezien op 21-8-2022)

Symptomen van een kattenbeet

Een kenmerkend symptoom van een kattenbeet zijn de zeer kleine en relatief diepe verwondingen, welke worden veroorzaakt door de puntige, scherpe kattentanden. De scherpe kattentanden kunnen diep in je huid doordringen. Ernstige kattenbeten zijn meestal erg pijnlijk. Vooral handen, armen, gezicht en benen worden vaak getroffen. Kattenbeten, vooral in de handen en in het gezicht, kunnen zo diep gaan als de gewrichten of botten. Soms raken pezen of andere ligamenten verwond.

Veel mensen hebben de neiging om kattenbeten te negeren omdat ze zo klein zijn. Dat is echter niet verstandig. Kattenbeten kunnen namelijk leiden tot ernstige infecties die meerdere ziekenhuisopnames, antibiotica en soms chirurgie kunnen vereisen. Dus altijd je huisarts bellen bij een kattenbeet.

Kat
Ga naar je huisarts bij een kattenbeet / Bron: Pixabay

Ziekten die door katten kunnen worden overgedragen

Er floreren vele duizenden bacteriën in de bek van een kat. De tanden van katten zijn scherp en puntig. Wanneer een kat bijt, worden bacteriën die in de bek aanwezig zijn door de hoektanden onder de huid van het slachtoffer gebracht. Dit kan leiden tot een bacteriële infectie. Je kan ook het slachtoffer worden van een infectieziekte. Dit zijn enkele van de mogelijke infectieziekten die kunnen optreden na een kattenbeet:

Pasteurella multocida

Pasteurella multocida is een soort bacterie die vaak voorkomt in de bek van katten en die infecties kan veroorzaken na een beet of krab. Pasteurella species worden geïsoleerd uit 75 procent van de kattenbeten.3Federatie Medisch Specialisten. Bijtverwondingen. https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/bijtverwondingen/behandeling_prikbijtwonden_bijvoorbeeld_kat.html (ingezien op 21-8-2022) Immuungecompromitteerde mensen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van een ernstige infectie door deze bacteriën.

Kattenkrabziekte

Kattenkrabziekte is een infectie die wordt veroorzaakt door bacteriën (Bartonella henselae). Deze ziekte kan door het krabben van (vaak jonge) poezen worden overgebracht.

De volgende dieren lopen het grootste risico om de infectie bij zich te dragen:

  • kittens jonger dan 1 jaar
  • katten die jagen
  • zwerfkatten
  • door vlooien besmette katten

Een besmetting kan leiden tot pijnlijke, gezwollen lymfeklieren in het lymfeklierstation dat de plek waar gekrabd is verzorgt. Vaak gaat dat met koorts en griepachtige klachten gepaard. Deze verschijnselen treden enkele weken na de besmetting op en kan meerdere weken aanhouden.

Een vergrote lymfeklier in het okselgebied van een persoon met kattenkrabziekte en wondjes van een kattenkrab aan de hand
Een vergrote lymfeklier in het okselgebied van een persoon met kattenkrabziekte en wondjes van een kattenkrab aan de hand / Bron: Wikimedia Commons

Hondsdolheid

Hondsdolheid, ook wel rabiës genoemd, is een dodelijke ziekte onder huisdieren zoals honden en katten, maar ook mensen.  Katten kunnen, net als veel andere zoogdieren, rabiës bij zich dragen. Dit virus is bijna altijd dodelijk als het niet wordt behandeld, maar het is uiterst zeldzaam. Wereldwijd overlijden volgens het RIVM elk jaar zo’n 50.000 mensen aan de ziekte.4RIVM. Hondsdolheid (Rabiës). https://www.rivm.nl/rabies (ingezien op 21-8-2022) Huiskatten moeten ingeënt zijn tegen hondsdolheid.

Tetanus

Tetanus is een ernstige infectie die wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Clostridium tetani. Het wordt aanbevolen dat je een tetanusbooster krijgt na een kattenbeet als het vele jaren geleden is dat je het vaccin hebt gekregen. De bescherming tegen tetanus duurt minstens 10 jaar.

Kattenbeetinfectie

Verschijnselen

De meest voorkomende symptomen van infectie door een kattenbeet zijn:

  • roodheid of verkleuring
  • zwelling
  • ontsteking
  • warmte
  • een bult of blaar waar de bijtwond zich bevindt

Meer ernstige klachten

Meer ernstige symptomen van een kattenbeetinfectie zijn onder meer:

  • pus of vloeistof die uit de wond komt
  • verlies van gevoel bij de wond
  • rode of verkleurde strepen in de buurt van de wond
  • gezwollen lymfeklieren
  • koorts of koude rillingen
  • nachtzweten
  • vermoeidheid
  • spierzwakte
  • onvermogen om je hand te gebruiken (als je in je hand bent gebeten)

Raadpleeg bij deze symptomen altijd direct een arts.

Complicaties van een kattenbeetinfectie

Een infectie door een kattenbeet kan tot ernstigere complicaties leiden als deze niet meteen wordt behandeld. Bijvoorbeeld:

  • hersenziekte (encefalopathie)
  • osteomyelitis, een infectie in je botten
  • bloedvergiftiging of sepsis
  • amputatie
  • overlijden

Wat te doen als een kat je bijt?

Spoel de bijtwond goed uit met lauwwarm water uit de kraan of douche. Doe dit gedurende 1 of 2 minuten. Zo lang spoelen is voldoende. Dit voorkomt ontsteking van de wond. Ontsmetten van de wond is verder niet nodig. Dek de wond af met een steriel verbandje.

Is er kans dat het virus dat hondsdolheid veroorzaakt, in de wond zit? Dan moet je de wond gedurende 15 minuten spoelen. Ontsmet de wond daarna wél met 70% alcohol. Bel daarna direct een arts.5Thuisarts. Ik heb een bijtwond. https://www.thuisarts.nl/bijtwond/ik-heb-bijtwond (ingezien op 21-8-2022)

Blijft de wond flink bloeden? Druk dan een steriel wondverband, een schoon verband of schone doek tegen de wond. Daarmee stop de je bloeding. Houd het bloedende lichaamsdeel omhoog.

Check de komende tijd op tekenen van infectie, waaronder roodheid, zwelling, verhoogde pijn en koorts.

Medische behandeling van een beet van een kat

Huisarts

Nadat je de wond met lauwwarm water uit de kraan of douche hebt gespoeld, is het van belang om naar je huisarts te gaan. Je huisarts controleert of je voldoende tegen tetanus bent ingeënt. Mogelijk heb je een tetanusprik nodig. Vaak zijn ook antibiotica nodig.6Thuisarts. Ik heb een bijtwond. https://www.thuisarts.nl/bijtwond/ik-heb-bijtwond (ingezien op 21-8-2022) De arts kan beoordelen of een korte (5 dagen) antibioticakuur noodzakelijk is. Als je antibiotica krijgt voorgeschreven gebruik dan tevens probiotica. Probiotica zijn zogenaamde goede bacteriën. Deze kunnen eventuele bijwerkingen van antibiotica (zoals diarree) voorkomen. 

Huisarts onderzoekt een kattenbeet / Bron: michaeljung/Shutterstock.com

Nazorg

Houd de wond de komende dagen goed in de gaten. Neem contact op met de huisarts als er een infectie optreedt, als de wond niet voldoende geneest en/of als je je ziek voelt.

Prognose

Een kattenbeet kan ernstige infecties veroorzaken als de huid kapot is en bacteriën in het weefsel terechtkomen. Het is daarom belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken als je gebeten bent door een kat, vooral als de wond diep is.

Preventie

Om te voorkomen dat je gebeten wordt door een kat, is het belangrijk om te leren hoe je op een veilige manier met katten omgaat. Hier zijn een paar tips:

  • Laat katten nooit met je spelen als ze slaperig zijn of als ze zich bedreigd voelen.
  • Probeer geen katten op te pakken als ze dat niet willen. Als je een kat wilt aaien, laat hem dan eerst ruiken aan je hand voordat je hem aait.
  • Laat katten nooit met je spelen als ze honger hebben. Ze kunnen dan agressiever zijn.
  • Geef katten altijd voldoende speeltjes om mee te spelen, zodat ze niet hoeven te bijten of krabben om hun behoeften te bevredigen.
  • Als een kat bijt of krabt, probeer dan niet om hem of haar te straffen. Dit kan leiden tot nog meer agressie. Probeer in plaats daarvan de kat te laten zien dat hij of zij niet op die manier mag spelen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een kattenbeet, of tips geven hoe om te gaan met aan beet van een kat. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.