Last Updated on 16 april 2024 by M.G. Sulman
Urachuskanker is kanker van de urachus, een kanaal dat tijdens de embryonale fase wordt gevormd en een verbinding vormt tussen de navelstreng en de blaas. Een veel voorkomend symptoom van deze zeldzame kanker is bloed in de urine. Deze vorm van kanker komt zeer weinig voor. In Nederland krijgen jaarlijks tussen de 10 en 20 mensen de diagnose urachuskanker. Het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam behandelt de meeste patiënten met deze vorm van kanker.
Wat is de urachus?
De urachus is een kanaal die zich vormt in een zich ontwikkelend embryo. Het verbindt voor de geboorte de navelstreng met de urineblaas. Na de geboorte krimpt de urachus meestal in een klein ligament. Resten van de urachus kunnen echter worden gedetecteerd bij maximaal een derde van de volwassenen. Deze resten veroorzaken meestal op zichzelf geen symptomen.
Wat is urachuskanker?
Een groei van kankercellen die in de urachus begint, wordt urachuskanker genoemd. Urachuskanker kan in heel de urachus voorkomen. Het komt echter het meeste voor bij de navel en de koepel van de blaas. Het kan lang duren voordat het symptomen veroorzaakt. Als gevolg hiervan wordt het vaak in latere stadia ontdekt. Dit is prognostisch gezien niet gunstig.
Synoniemen
Urachuskanker wordt ook wel urachuscarcinoom genoemd. Carcinoom betekent kankergezwel.
Vóórkomen
Urachuskanker komt voor bij ongeveer één persoon per 1 miljoen mensen per jaar. Mannen worden iets vaker getroffen dan vrouwen, meestal in het vijfde levensdecennium, maar de ziekte kan ook in andere leeftijdsgroepen voorkomen.
Historie
Urachuskanker werd genoemd door Hue en Jacquin in 1863, gevolgd door een uitgebreid werk van T. Cullen in 1916 over ziekten van de navel. In de jaren dertig van de vorige eeuw werkte C. Begg deze vorm van kanker verder uit. Gedetailleerde diagnostische en stadiëringsschema’s werden voorgesteld door Sheldon et al in 1984.1Sheldon, C. A.; Clayman, R. V.; Gonzalez, R.; Williams, R. D.; Fraley, E. E. (1984-01-01). “Malignant urachal lesions”. The Journal of Urology. 131 (1): 1–8. doi:10.1016/s0022-5347(17)50167-6. ISSN 0022-5347. PMID 6361280.
Symptomen van urachuskanker
Geen symptomen of pas in een laat stadium
Sommige personen hebben mogelijk geen symptomen (asymptomatisch). Urachuskanker kan zich maanden of zelfs jaren ontwikkelen voordat je last krijgt van symptomen.
Veelvoorkomende symptomen
Het meest voorkomende symptoom is bloed in de urine (hematurie). Andere veelvoorkomende symptomen zijn onder meer:
- pijnlijk of moeilijk plassen (dysurie)
- buikpijn of bekkenpijn
- veranderingen in de frequentie en urgentie (aandrang) van urineren
Minder vaak voorkomende verschijnselen
Soms kan een massa boven de schaamstreek worden gevoeld. Sommige getroffenen hebben slijm in de urine (mucinurie).
Andere minder vaak voorkomende tekenen en symptomen zijn pus in de urine (pyurie), terugkerende urineweginfecties en de afscheiding van pus, bloed of slijm uit de navel.
Algemene symptomen
Getroffen personen hebben ook niet-specifieke symptomen. Dit zijn symptomen die bij veel verschillende aandoeningen voorkomen, zoals misselijkheid, braken, diarree, vermoeidheid, koorts en onbedoeld gewichtsverlies.
Oorzaak van urachuscarcinoom
De exacte onderliggende oorzaak van urachuskanker is anno 2024 onbekend. Onderzoekers kijken of er specifieke genvariaties (mutaties) zijn die mensen vatbaar kunnen maken voor deze vorm van kanker.
Er zijn tot dusverre geen definitieve risicofactoren geïdentificeerd.
Urachuskanker betreft meestal een adenocarcinoom. Adenocarcinomen ontstaan uit kliercellen, die de neiging hebben om slijm af te scheiden. Dit is de reden waarom een urachustumor soms slijm produceert en waarom je slijm in de urine kunt hebben bij deze vorm van kanker.
Onderzoek en diagnose
Urachuskanker kan ontdekt worden wanneer er een echografie, CT-scan of cystoscopie wordt gemaakt in verband met plasklachten of bloedverlies in de urine. Een cystoscopie is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas. Weefselonderzoek bevestigt de diagnose. Het wegnemen van een stukje weefsel voor onderzoek onder de microscoop wordt een biopsie genoemd.
Behandeling van urachuskanker
Behandeling van urachuskanker bestaat meestal uit een operatie om de aangetaste delen van de urachus, de navel, het omliggende weefsel en de gehele of een deel van de blaas te verwijderen (cystectomie). De rol van chemotherapie en radiotherapie (bestraling) ter behandeling van urachuskanker is anno 2024 onduidelijk, hoewel sommige onderzoeken aantonen dat chemotherapie nuttig kan zijn in gevallen waarin de kanker zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam en wanneer de kanker terugkeert na de behandeling (recidief).
Wanneer de tumor is doorgegroeid in aangrenzende organen in de buikholte, dan bekijkt de arts of de tumor met aangetaste organen kan worden verwijderd. Aansluitend wordt de buikholte gespoeld met verwarmde chemotherapie. Dit is de zogenaamde HIPEC procedure. Dit staat voor Hypertherme Intraperitoneale Chemotherapie en is een combinatie van chirurgie en chemotherapie.
Prognose
Ongeveer 20% van de patiënten met urachuskanker kan niet genezen worden tegen de tijd dat ze symptomen ontwikkelen. De prognose is minder gunstig voor patiënten die de diagnose krijgen als de kanker al in een verder gevorderd stadium is. Na de behandeling krijgt ongeveer een derde een terugval of verspreidt de ziekte zich. De gemiddelde overleving is meer dan 50% na 5 jaar.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over urachuskanker of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
